این تازه یک‌طرف ماجراست و طرف دیگر ماجرا آنجاست که ظرفیت خیلی از قبرستان‌های شهرهای کشور رو به اتمام است و چون پیش‌تر برای حل آن چاره‌اندیشی نشده حالا این خلأ تبدیل به یک‌معضل شده است. شاید همین مسئله، گرانی قبور را در برخی شهرستان‌ها سبب شده باشد. حالا بعضی از مردم مجبورند بستگان خود را دورتر از دیار خویش دفن کنند و برای زیارت اهل قبور کیلومتر‌ها سفر در پیش داشته باشند. قضیه به همین‌جا هم ختم نمی‌شود؛ حال و روز برخی از آرامستان‌های کشور اصلا خوب نیست تا آنجا که قبرستان‌هایی در مناطق دورافتاده وجود دارند که فرسوده و ویران شده اند. به هر ترتیب، در برخی از شهرستان‌ها یا هزینه کفن و دفن و پول خرید قبر طبق ضابطه خاصی صورت نمی‌گیرد یا تکمیل ظرفیت و تخریب گورستان به یک بحران تبدیل شده است. در زیر به برخی از قبرستان‌ها و آرامستان‌های کشور که برای زندگان دردسرساز شده‌اند اشاره شده است.
ظرفیت قبرستان بهشت‌آباد اهواز با توجه به مساحت آن و نبود امکان گسترش به‌دلیل قرار‌گیری میان مناطق مسکونی حداکثر تا اواسط سال93 به پایان میرسد. البته برای رفع این مشکل، مسئولان، آرامستانی جایگزین را انتخاب کرده‌اند و آن قبرستان باغ فردوس است که در 18کیلومتری جاده اهواز- ماهشهر قرار دارد. با وجود این و با توجه به فاصله زیاد قبرستان باغ‌فردوس تا اهواز اغلب مردم رغبتی برای دفن اموات خود در این مکان نشان نمی‌دهند. خدمات شهری اهواز هم برای ترغیب مردم به دفن اموات در قبرستان باغ‌فردوس اعلام کرده خدمات واگذاری قبر در این مکان تا یک‌سال آینده رایگان خواهد بود. این درصورتی است که 30آرامستان غیرمجاز نیز در اهواز وجود دارد و حدود 10 تا 20درصد افرادی که در اهواز فوت می‌کنند در این آرامستان‌ها به خاک سپرده می‌شوند. سیدخلف، سیدهادی و کوت عبدالله از جمله این آرامستان‌ها هستند.
مسئولان شهری بارها گفته‌اند که این قبرستان‌ها مشکلات زیست‌محیطی به همراه دارند. افراد محلی این اماکن را اداره می‌کنند و فوت بسیاری از اموات این آرامستان‌ها در جایی ثبت نشده است. یکی از این آرامستان‌ها که بین مردم از طرفداران بیشتری برخوردار است بقعه علی ابن‌مهزیار نام دارد. در این میان برخی از افراد سودجو نیز فرصت را غنیمت شمرده و برای خود از این طریق کار و کسبی به راه انداخته‌اند. کار تجارت قبر چنان در مرکز استان خوزستان بالا گرفته است که رئیس شورای شهر اهواز چندی پیش رسما اعلام کرد که برخی اشخاص با شگردهای مختلف، زمین‌های اطراف حرم‌علی‌ابن‌مهزیار را خریداری می‌کنند و پس از تبدیل آنها به آرامستان، قبور را به قیمت گران به مردم می‌فروشند. گزارش شده است که یک قطعه قبر در این محل گاهی نزدیک به 24میلیون تومان به فروش میرسد. سیدمهدی آل‌بوشوکه، نایب‌رئیس شورای شهر اهواز و از منتخبان دوره چهارم شورای شهر اهواز نیز می‌گوید: مصوبه قیمت قبور به سال86 برمی‌گردد. اگر قیمت قبور نیازمند تغییر است مسئولان سازمان بهشت‌آباد می‌توانند با مراجعه به شورای‌شهر و ارائه قیمت‌های پیشنهادی اقدام کنند ولی متأسفانه این سازمان، بدون اطلاع شورای شهر قیمت قبور را افزایش داده است. این در حالی است که عالی‌پور، رئیس هیأت مدیره سازمان بهشت‌آباد عنوان می‌کند قبری خارج از مصوبه نرخ‌های تعیین شده به فروش نرفته است.
پارکی میان قبرستان
در روستای چکنه استان خراسان‌رضوی قبرستانی وجود دارد که نه‌تنها ضابطه‌ای در دفن اموات و شکل و شمایل قبرها دیده نمی‌شود بلکه با وجود قدمت تاریخی قبرستان وسایل تفریح و بازی کودکان در آن احداث شده است. این موضوع بارها از سوی اهالی محل مورد انتقاد قرار گرفته است.
همسایگی کرجی‌ها با قبرستان
برخی از قبرستان‌های استان البرز که بعضا تاریخی هم هستند، وضعیت اسفباری دارند و برخی دیگر نیز درست وسط شهر و در جوار ساختمان‌های مسکونی واقع شده‌اند. بوی نامطبوع در اطراف این قبرستان‌ها و از همه مهم‌تر سر و صدای روزهای پنجشنبه و جمعه از دیگر مشکلات این قبرستان‌ها هستند. ترافیک خیابان‌های همجوار این آرامستان‌ها از دیگر مشکلات و معضلاتی است که خود شهروندان البرزی حتما به صورت ملموس این مشکل را درک کرده‌اند. قبرستان جوادآباد و همچنین قبرستان مشکین‌دشت واقع در قطعه زمین روبه‌روی در کارخانه لکوموتیوسازی مپنا از جمله این قبرستان‌ها هستند. چندی پیش نیز مدیرکل اداره اوقاف و امور خیریه استان البرز ضمن اشاره به مشکلات و مسائل آرامستان امامزاده‌عبدالله(ع) استان البرزگفت: متأسفانه اینگونه افزایش قیمت‌های این آرامستان به نام اوقاف تمام می‌شود. حجت‌الاسلام ابوالفضل بنی‌احمدی در گفت‌وگو با مهر اضافه کرد: ما طبق تعرفه‌های مصوب قیمتگذاری قبرها را انجام میدهیم و اعلام قیمت 4 یا 5میلیون تومان برای هر قبر در آرامستان امامزاده عبدالله(ع) روستای علی‌آباد درست نیست. به گفته وی بعضی اوقات نیز 25درصد تخفیف اعمال می‌شود. همچنین نادر ایزدبین، رئیس شورای شهر محمدشهر کرج اعلام کرد: افزایش قیمت قبور در آرامستان امامزاده عبدالله(ع) که حدود 400 تا 500درصد رشد داشته است به هیچ وجه منطقی نیست و حتی با تورمی که امروز وجود دارد نیز همخوانی ندارد. وی ادامه داد: برخی از شهروندان در گذشته قبری خریده‌اند و حق دفن دارند ولی برخی این حق دفن را با قیمت‌های بالا می‌فروشند. گفتنی است در خصوص بهشت‌سکینه استان البرز نیز باید چاره‌اندیشی شود؛ به‌دلیل اینکه چند سال بعد این قبرستان در داخل شهر قرار می‌گیرد. مدیرعامل سازمان آرامستان‌های شهرداری کرج نیز اظهار داشت: در حال حاضر 13 آرامستان غیرمجاز در کرج وجود دارد. یدالله پورمظاهری با اشاره به اینکه به‌طور کلی 20 آرامستان در کرج وجود دارد، اضافه کرد: در آرامستان 400 دستگاه، حدود 20میت به صورت غیرمجاز و غیربهداشتی دفن شده‌اند که حداقل 50 میلیون تومان برای دفن این افراد دریافت شده است.
خلافکاران زیر سایبان قبور
چندی است که قبرستان جدیدی جایگزین قبرستان قدیم شهر دهدشت استان کهگیلویه و بویراحمد شده اما وجود سایه‌بان و گنبد و بارگاه روی قبور برخی معضلات اجتماعی و فرهنگی جدی در این آرامستان را در پی داشته است. حجت‌الله تقوی، شهردار دهدشت نیز با تایید این مطلب اذعان داشت: وجود سایبان و دیوارهای اطراف قبور مشکلات و معضلات اجتماعی را به وجود آورده و محل تجمع خلافکاران شده‌است. امام جمعه دهدشت در این ارتباط با اشاره به اینکه ساخت گنبد و بارگاه روی قبور عوام، مغایر با شرع مقدس است، اظهار داشت: امیدواریم که این کار تکرار نشود.
آرامستان اراک 2سال دیگر پر می‌شود
علی رجایی، رئیس فعلی کمیسیون نظارت و بازرسی شورای اسلامی شهر اراک در ارتباط با وضعیت فعلی آرامستان این شهر، اظهار داشت: با توجه به مساحت موجود، تا 2سال دیگر ظرفیت این مکان برای دفن پر خواهد شد و نیاز است مسئولان مربوطه جهت توسعه فضای باغ جنت نسبت به خرید اراضی جنب آرامستان که حدود ۳۲ هکتار است، اقدام کنند و با این کار تا ۴۰ سال دیگر مشکلی در این خصوص وجود نخواهد داشت. وی تصریح کرد: متأسفانه بسیاری از مصوبات شورای شهر در این رابطه به سرانجام نرسیده است . علی شاهی، مدیر عامل سازمان آرامستان شهرداری اراک گفت: تا 2سال دیگر ظرفیت آرامستان اراک تکمیل خواهد شد.
قبرستان تاریخی مورز در حال نابودی
قبرستان تاریخی روستای مورز در استان چهارمحال و بختیاری هم‌اکنون در اثرشرایط آب و هوایی و توپوگرافی منطقه در حال تخریب و نابودی است. خراب‌شدن قبرها موجب شده که استخوان‌های اجساد نیز بیرون بیاید و در کنار قبرستان و جاده معلوم باشد. این قبرستان بیش از 400سال قدمت دارد.
قبرستان قدیمی یزد در آستانه تخریب
یکی از قدیمی‌ترین قبرستان‌های شهر یزد قبرستان «جوی هرهر» است که به گفته کارشناسان قدمت آن به چند قرن گذشته میرسد. این قبرستان در خیابان حضرت مهدی (عج) یزد و روبه‌روی پارک وحشی بافقی (پارک شهر) قرار دارد ولی به‌دلیل فرسودگی در حال تخریب است و فضای نامناسبی را به وجود آورده است. نبود نگهبان در این قبرستان باعث شده است که افراد سودجو و معتادان محیط مناسبی را برای تخلف‌های خود در نظر بگیرند. البته قسمتی از این قبرستان بازسازی شده است.
تکمیل ظرفیت دارالسلام اسلامشهر، حداکثر تا 6سال دیگر
ظرفیت رو به اتمام گورستان دارالسلام اسلامشهر با اجرای طرح توسعه‌ای پاسخگوی نیاز 6سال آینده این شهرستان خواهد بود. در گذشته گوشه‌ای از زمین آرامستان در مساحتی حدود 5 هکتار به بازار سنگ اختصاص یافته بود که با تمهیدات اندیشیده شده تمام این زمین به آرامستان اختصاص خواهد یافت. یکی از مشکلات اسلامشهر این است که مسیر رفت و آمد به این آرامستان بسیار دور است و از ابتدای خیابان اصلی تا این بخش حدود 4، 3کیلومتر راه است. از سوی دیگر بسیاری از مردم از وضعیت بهداشت این آرامستان شکایت دارند. به هر حال 15هکتار زمین این آرامستان برای جمعیت بالغ بر 750هزار نفری اسلامشهر کافی نیست.
کرمان و نابسامان‌ترین قبرستان
بدون شک قبرستان کرمان هر چند که در یکی از بهترین مکان‌های شهر کرمان قرار گرفته اما یکی از نابسامان‌ترین قبرستان‌های کشور است. وجود سنگ‌های قبر در ابعاد مختلف و دفن اموات در مکان‌های بسیار نزدیک به یکدیگر وضعیتی غیر قابل قبول به این مکان داده است. پستی و بلندی‌های متعدد و بی‌نظمی در این قبرستان عملا دسترسی به برخی از قسمت‌های قبرستان کرمان را برای معلولان، افراد مسن و کودکان غیرممکن کرده است. از سوی دیگر باید این نکته را نیز در نظر گرفت که به‌دلیل محدودیت مکانی و عدم‌توان گسترش قبرستان فعلی جابه‌جایی قبرستان کرمان ضروری است. به گزارش مهر حالا دیگر قیمت قبرها در کرمان حتی به چند میلیون تومان رسیده است. اگرچه طبق تعرفه‌های سازمان بهشت‌زهرای کرمان در سال89 قیمت قطعی طبقه تحتانی قبور 2طبقه حدود 150 هزار تومان و طبقه فوقانی آن حدود 300 هزار تومان است اما شنیده شده در بهشت‌زهرای کرمان که در دامنه کوه‌های مسجد صاحب‌الزمان واقع شده قبرهایی با قیمت 3 تا 4میلیون تومان هم به فروش رفته است!
دفن غیرمجاز اموات در 12گورستان مشهد
در حال حاضر 35 گورستان در سطح کلانشهر مشهد وجود دارد که بنابر آمار غیررسمی گفته می‌شود در 12 مورد آن دفن غیرمجاز صورت می‌گیرد. مدیرعامل سازمان فردوس‌های شهرداری مشهد که متولی اصلی ساماندهی دفن اموات است، چندی پیش قبرستان‌های کریم‌آباد، سیس‌آباد، اسماعیل‌آباد، شهرک قدس و وکیل‌آباد را جزو قبرستان‌های غیرمجاز مشهد عنوان کرد. سیدکمال‌الدین شاهچراغی با اشاره به اینکه، این قبرستان‌ها در جوار مناطق مسکونی قرار دارند، اظهار داشت: شهر مشهد دارای 4 قبرستان مجاز و فعال از جمله بهشت‌رضا، بهشت جوادالائمه، حرم مطهر و خواجه‌ربیع است. وی با بیان اینکه مسائل بهداشتی نیز در این قبرستان‌ها مشکل‌ساز است، افزود: گورستان‌های غیرمجاز برای افرادی که در نزدیکی آنها زندگی می‌کنند، نگرانی‌های روحی و روانی به وجود می‌آورد.
