این در حالی است که عمر متروی تهران به 15سال هم نمیرسد، حال آنکه متروی شهرهایی مانند لندن و مسکو قدمت 100ساله دارند. البته متروی تهران که صنعت ساخت آن طی این سالها کاملا بومی شده، در بین کشورهای خاورمیانه چه به لحاظ ساخت و چه به لحاظ جابهجایی رتبه نخست را دارد.
منتظری معاون پشتیبانی شرکت مترو با بیان اینکه مترو سیستم حملونقل انبوه، پاک، سریع و ارزان است، گفت: انبوهی مترو به این دلیل است که در هر خط و در هر جهت توانایی جابهجایی 50تا 60هزار مسافر را دارد. از طرفی این سامانه ریلی از سیستم برقی پاک تغذیه میشود و سریع است؛ چرا که هیچ ترافیک عبوری در مسیر ندارد و متوسط سرعت آن به 80کیلومتر در ساعت هم میرسد. بر همین اساس با یک حساب سرانگشتی مشخص میشود که شهری مانند تهران با 8میلیون جمعیت ساکن و بیش از 4میلیون جمعیت غیرساکن نیاز مبرمی به مترو دارد.
گرچه ساخت مترو در تهران نسبت به خیلی از کلانشهرهای دنیا دیرتر شروع شد، اما در طول 8سال مدیریت کنونی جهش بسیار خوبی داشته است؛ بهطوری که امروز نزدیک به 4خط در حال ساخت بهطور همزمان داریم (خط 3، 6، 7 و مترو فرودگاه امام (ره)). منتظری به ساخت مترو در کشورهای خاورمیانه اشاره کرد و افزود:
البته باید گفت متروی تهران به هیچ عنوان قابل مقایسه با کشورهای خاورمیانه نیست بلکه باید در سطح جهانی آن را مطرح و مقایسه کرد. اگر نگاهی به کشورهای متمول خاورمیانه و حاشیه خلیجفارس بیندازیم، میبینیم متروی شهر دوبی که دارای 70کیلومتر گستردگی است، تماما توسط شرکتهای فرانسوی ساخته شده است.
اگر ترکیه را هم در این ردهبندی جای دهیم (ترکیه جزو اتحادیه اروپاست) میبینیم که فقط 2 شهر آنکارا و استانبول دارای مترو هستند که طول خطوط این دو شهر سر جمع کمی بیش از یکسوم طول خطوط متروی تهران میشود. این در حالی است که ساخت مترو در تهران کاملا بومی است. متروی آنکارا 23کیلومتر طول دارد و استانبول که قرار بود در آن تا سال 2012بخش اروپایی و آسیایی از طریق مترو متصل شود، فقط نزدیک به 39کیلومتر قطار درون شهری دارد.
شهر تهران به 270کیلومتر مترو نیاز دارد که در حال حاضر نزدیک به 140کیلومتر آن محقق شده و هنوز 130کیلومتر باقی مانده است. اگر متوسط ساخت در هر سال را 10الی 15کیلومتر درنظر بگیریم نزدیک به 13سال طول خواهد کشید تا شبکه متروی تهران تکمیل شود. معاون پشتیبانی شرکت مترو همچنین اظهار کرد: واضح است که در چنین زمانی با توجه به رشد جمعیت وضعیت تردد در شهر تهران با مشکل مواجه میشود.
پس ناچاریم که ساخت خطوط مترو را بهصورت همزمان در دستور کار قرار دهیم. البته این مهم جز با تلاش مهندسان و مسئولان شرکت مترو قابل تحقق نیست و البته فراموش نکنیم که چنین رکوردی در جهان کم نظیر است. متروی تهران از نظر تعداد جابهجایی با بیش از 3میلیون جابهجایی در روز در جهان رتبه دوازدهم را دارد. حال آنکه افتخار شهرهایی مانند دوبی این است که آمار جابه جایی روزانه در آنجا توسط مترو 100تا 150هزار مسافر است. در مسکو با حدود 100 سال سابقه 8 میلیون سفر در روز و در لندن با سابقه یک قرن، 5میلیون سفر روزانه انجام میشود. درخصوص صنعت ساخت هم باید گفت که در دنیا کمتر نمونهای وجود دارد که در ساخت خطوط مترو از 4دستگاه مکانیزه حفار بهطور همزمان استفاده شود، اما این مهم در تهران و با صرفهجویی ارزی بسیار مناسب در حال انجام است.
صنعت زیر زمینی
نگاهی به آمار صنعت مترو نشان میدهد در بخش تجهیزات کمی، در سال 77تنها 60واگن بهکار گرفته شده بود و این رقم تا پایان سال گذشته به 1031واگن رسید که نشان از افزایش 94درصدی تعداد واگنها ظرف 7سال دارد. همچنین هر سال بهطور متوسط حدود 150قطار به متروی تهران افزوده شده است که این توسعه همزمان با افزایش تحریمهای خارجی و تحریمهای دولتی رخداده است.
در بخش خطوط مترو در سال 77تنها 31کیلومتر مترو در خارج از شهر وجود داشت که تا امروز و پیش از افتتاح 12کیلومتر بخش جنوبی خط سه، این رقم به 152کیلومتر رسیده است. توسعه خطوط مترو در زمان شهردار فعلی افزایش 80درصدی را نشان میدهد. در بخش ایستگاههای مورد بهرهبرداری نیز در سال 77تنها 3 ایستگاه وجود داشت که امروز به 86 ایستگاه رسیده است. در بخش ایستگاهها نیز 96درصد افزایش نسبت به ابتدای ساخت مترو وجود دارد که گوشهای دیگر از توسعه کمی و کیفی خطوط زیرزمینی را نشان میدهد.