امروزه فست فودها و انواع ماء‌الشعیرها و نوشیدنی‌ها با طعم‌ها و مزه‌های متفاوت، جایگزین غذاهای محلی و نوشیدنی‌های سنتی شده است و گاه انسان‌ها آنقدر در مصرف برخی از غذاها و نوشیدنی‌های مدرن افراط می‌کنند که غذا و نوشیدنی که می‌تواند مایه حیات انسان باشد، مخل حیات می‌شود. 2 نفر از کارشناسان طب سنتی در گفت‌وگو با همشهری نسبت به مصرف افراطی ماء‌الشعیرها و نوشیدنی‌هایی که از گیاه رازک در ساخت آنها استفاده شده است هشدار می‌دهند.
دکتر مهدی فهیمی، مدیر یک مؤسسه بین‌المللی طب ایرانی - اسلامی در این‌باره به همشهری گفت: گیاه رازک موجود در انواع نوشیدنی‌های میوه‌ای و ماء‌الشعیرها می‌تواند خطرات جبران ناپذیری برای افراد به‌دنبال داشته باشد.این کارشناس طب ایرانی - اسلامی افزود: استفاده از گیاه رازک چه به‌طور مستقیم و چه غیرمستقیم که امروزه در انواع ماء‌الشعیرها و نوشیدنی‌های میوه‌ای وجود دارد برای مصرف زنان باردار، زنان شیرده و کودکان زیر 2 سال خطرناک است و باید این قبیل افراد ا ز مصرف آن جدا خودداری کنند.
دکترفهیمی تصریح کرد:مصرف انواع نوشیدنی‌های میوه‌ای و ماء‌الشعیرها که در آنها از گیاه رازک استفاده شده است می‌تواند عوارض دیگری هم برای سایر مصرف‌کنندگان این قبیل نوشیدنی‌ها به‌دنبال داشته باشد که ازجمله این عوارض می‌توان به عارضه بلوغ زودرس در دختران، تأخیر بلوغ جنسی در پسران، ناتوانی‌های جنسی برای مردان، افزایش توهمات جنسی در زنان و عارضه چاقی در هر دو گروه زن و مرد یاد کرد.
او با بیان اینکه امروزه بحث بلوغ زودرس به یکی از معضلات خانواده‌ها تبدیل شده است گفت: اگر از نظر علت شناسی به بحث بلوغ زود رس نگریسته شود باید گفت که مصرف انواع غذاهایی که در آنها حجم زیادی هورمون یافت می‌شود و علاوه بر آن، وجود گیاه رازک در انواع نوشیدنی‌ها و ماء‌الشعیرها می‌تواند بلوغ زودرس را در دختران به‌دنبال داشته باشد.این کارشناس طب سنتی افزود:اگر پسران حجم زیادی از نوشیدنی‌هایی را که در آنها گیاه رازک وجود دارد مصرف کنند، بلوغ جنسی آنها به تأخیر می‌افتد وحتی می‌تواند باعث عقیمی شود.
دکترفهیمی اظهار داشت: اگر بعد از نوشیدن انواع ماء‌الشعیرها و نوشیدنی‌هایی که در آنها رازک وجود دارد، فرد دچار خارش بدن و یا اسهال شد این به آن معناست که آستانه تحمل بدن برای این گیاه به اوج خود رسیده و به‌طور قطع و یقین باید مصرف این قبیل نوشیدنی‌ها و ماء‌الشعیرها قطع شود.
او گفت: ممکن است شرکت‌های سازنده انواع نوشیدنی‌ها و ماء‌الشعیرهایی که در آنها رازک وجود دارد اعلام کنند که میزان رازک موجود درانواع ماء‌الشعیرها کم است اما این نکته را باید دانست که چون افراد حداقل 2 تا 3 لیوان از این نوشیدنی‌ها را مصرف می‌کنند بنابراین خیلی سریع دوز مجاز تبدیل به دوز غیرمجاز می‌شود به همین دلیل توصیه می‌شود که شرکت‌های سازنده انواع ماء‌الشعیرها و نوشیدنی‌هایی که در آنها از گیاه رازک استفاده می‌شود، به‌دنبال جایگزین مناسب تری غیراز گیاه رازک باشند که برای مردم عارضه به‌دنبال نداشته باشد.
به گفته دکتر فهیمی، گیاه رازک یا رزک که با نام‌های گل خمل و کلیمور نیز شنیده می‌شود از خانواده شاه دانه است که در آن موادی مانندآسپارتین، کولین، هومولون و لوپولون وجود دارد. این گیاه در مراحل اول دارای خواص مفیدی مانند افزایش ادرار و تعریق است اما در مراحل بعدی می‌تواند نقش مخدر و آرام بخشی را هم ایجاد کند.درج عبارت HOPS نشانه وجود رازک در نوشیدنی است.
یک کارشناس طب سنتی دیگرنیز نسبت به آشامیدن افراطی انواع ماء‌الشعیرها و نوشیدنی‌هایی که حاوی گیاه رازک است هشدار داد. دکتر حمیدرضا خوش‌نژاد نیز به همشهری گفت: گرچه گیاه رازک همانند سایر گیاهان دارویی دارای خواص مفیدی است اما استفاده از این گیاه در انواع نوشیدنی‌ها و ماء‌الشعیرها خطراتی را برای مصرف‌کنندگان به همراه دارد.
دکتر خوش نژاد افزود: گیاه رازک گیاهی است با مزاج سرد که در ایجاد آرامش و رفع تنش، اضطراب و استرس کارایی دارد. علاوه براین، این گیاه اثرات ضد‌دردی دارد اما درعین حال از دیدگاه طب سنتی گیاهان دارویی می‌توانند آسیب‌رسان نیز باشند. او اظهار داشت: به‌دلیل آنکه مصرف زیاد رازک احتمال ناباروری را در مردان و زنان به همراه خواهد داشت بنابراین توصیه می‌شود که افراد از آشامیدن افراطی نوشابه‌ها و ماء‌الشعیرهایی که در آنها رازک وجود دارد، پرهیز کنند. این کارشناس طب سنتی افزود:مصرف زیاد رازک همچنین می‌تواند ناتوانی و یا کاهش میل جنسی را در مردان ایجاد کند. علاوه بر این، به‌دلیل اثرات مداخله‌گرانه هورمونی که در 2 ماده مؤثر در رازک به نام‌های هومولون و لوپولون وجود دارد، این گیاه اثرات مداخله گرانه هورمونی در زنان ایجاد می‌کند.
دکتر خوش نژاد گفت:از آنجا که مصرف افراطی گیاه رازک یا آشامیدن نوشیدنی‌ها و ماء‌الشعیرهایی که حاوی رازک است می‌تواند اثرات مفید دارویی را از بین برده و یا کاهش دهد بنابراین، بهتر است که خانم‌ها در دوران حاملگی به‌ویژه زنانی که حاملگی‌های پرخطر دارند و همچنین زنانی که هورمون یائسگی دریافت می‌کنند و علاوه بر آن، زنانی که به سرطان سینه مبتلا هستند در آشامیدن نوشیدنی‌ها و ماء‌الشعیرهای حاوی رازک احتیاط کنند. از سوی دیگر، رازک با داروهای آرام بخش نیز تداخل دارد به حدی که می‌تواند اثرات داروهای آرامبخش را در افراد افزایش دهد.این کارشناس طب سنتی به مردم توصیه کرد که از مصرف افراطی انواع نوشیدنی‌ها و ماء‌الشعیرهایی که در آنها از گیاه رازک استفاده می‌شود جدا خودداری کنند.
