چهارشنبه ۱۹ تیر ۱۳۹۲ - ۰۷:۰۶
۰ نفر

مهرنوش سلماسی: گذشت آن روزگاری که صف‏های طولانی مقابل سینما قدس یکی از تصاویر آشنا و تکرار‌شونده میدان ولیعصر بود؛ روزگاری که سینماهای واقع در خیابان جمهوری رونق داشتند و سینما مرکزی واقع در میدان انقلاب آن قدر پرفروش بود که یکی از سینماهای سرگروه تهران محسوب می‏شد.

 داستان رونق سینماهای لاله‌زار که دیگر خیلی قدیمی است و بیش از 2دهه است که خبری از رونق گیشه در این خیابان نیست و چند سالی است که دیگر سینمایی در لاله‌زار باقی نمانده است. سینما عصرجدید هم که زمانی مهم‌ترین پاتوق سینمادوستان بود حالا سینمایی است کم‌فروش و در حاشیه. زمانه عوض شده و حالا روزگار پردیس‏های مدرن است؛ پردیس‏هایی که 70درصد گیشه فیلم‏ها را تأمین می‏کنند و بدون آنها همین چراغی که سوسو می‏زند هم نمی‌تواند روشن بماند. مخاطبی که قبلا سینماهای قدیمی را برای فیلم دیدن انتخاب می‏کرد حالا اگر ترغیب به تماشای فیلمی شود ترجیحش یکی از همین پردیس‏های مدرن است؛ پردیس‏هایی که هم امکانات بهتری به مخاطب عرضه می‌کنند و هم چند‌سالنه هستند و تنوع و قدرت انتخاب بیشتری به تماشاگر می‏دهند.

از حدود 20سال پیش ساخت مجتمع‌های سینمایی در آمریکا و کانادا شروع شد و با توجه به استقبال از آن در اروپا و آسیا هم ادامه پیدا کرد. در ایران نیز زمانی که سینما با ریزش مخاطب مواجه شد و برخی ریشه و علت این امر را در کمبود و قدیمی بودن سینماها دانستند شهرداری تهران تصمیم به ساخت پردیس‏های سینمایی گرفت. از زمان احداث این پردیس‏ها در پایتخت، مردم تماشای فیلم در این مجتمع‏ها را ترجیح می‏دهند. چند سالنه بودن و اکران همزمان چند فیلم این حق را به مخاطبان می‏دهد که از میان آثار در حال اکران، فیلمی را برای تماشا برگزیند که به سلیقه‌اش نزدیک‌تر است. همچنین نور، تصویر، صدای خوب و استاندارد بودن سالن‏ها مخاطبان را به پردیس‏ها جذب می‌کند.

قرار گرفتن برخی سینماها در مناطق شلوغ و اغلب پرترافیک، رفت‌وآمد مخاطبان را با مشکل مواجه می‌کند. کمبود سالن نسبت به جمعیت تهران و تمرکز سینماها در مناطق مرکزی و پرازدحام انگیزه مردم را برای تماشای فیلم در سینما کاهش می‏دهد. به‌نظر می‏رسد از دیگر عوامل جذب تماشاگران به پردیس‏ها محل واقع شدن آنهاست، پردیس‌هایی که به‌دلیل محل جغرافیایی‌ و دور بودن‏شان از مراکز تجاری و شلوغ مورد استقبال واقع می‏شوند. رضا سعیدی‌پور، مدیر سینما آزادی به این نکته اشاره می‌کند که مردم امکان پارک کردن اتومبیل‌هایشان را در پارکینگ پردیس‏ها دارند و دیگر دغدغه جریمه شدن و یافتن جای پارک را ندارند. امکانات رفاهی از پارکینگ‏ گرفته تا کافی‌شاپ، گالری و فروشگاه‌هایی که در پردیس‌ها وجود دارند باعث می‌شود تا مخاطبان در کنار پر کردن اوقات فراغت و تماشای فیلم دلخواهشان از مزایا و خدمات پردیس‏ها بهره‌مند شوند. طی سال‌های اخیر این سالن‌های تازه و مدرن کم‌و‌بیش توانسته‏ اند مخاطبان خود را حفظ کنند و محیط فرهنگی و جذابی را برای مردم و دوستداران سینما فراهم کنند.

طی سال‌های اخیر نیز اکثر صاحبان فیلم‌ها تمایل به نمایش فیلم‌هایشان در این پردیس‌ها داشته‏اند و این سینماها را ضامن اصلی دوام و بقای سینمای ایران می‏دانند. علیرضا داوودنژاد در این‌باره گفته: «پردیس‏ها دارای ظرفیت‌های نمایشی بالا با ویژگی استاندارد هستند و نقش مهمی در سینمای ایران بازی کردند چرا که به لحاظ ارتقای استاندارد نمایش مفید بودند و توانستند بر ارتقای کیفیت تولید نیز تأثیرگذار باشند.» او می‏گوید که پردیس‏های سینمایی از لحاظ جذب مخاطب نیز موفق عمل کردند و توانستند تماشاگران بسیاری را به سینما بیاورند. در واقع این مراکز امکان تجربه یک فضای جدید و تازه در زمینه سالن‏های سینمایی را به مخاطب دادند.

منوچهر محمدی نیز در این‌باره می‏گوید: «با توجه به اینکه پردیس‏ها توانستند مخاطب را بار دیگر با سینما آشتی دهند اما این وضعیت تنها در خود پردیس‏ها پایدار ماند و نتوانست این استقبال را به سینماهای تک‌سالنه نیز بکشاند و سالن‏های قدیمی هر روز که گذشت، با مخاطب کمتری روبه‌رو شدند. به‌رغم اینکه پردیس‏ها ساخته شدند چون بخشی از مسائل مربوط به حوزه نمایش کماکان در اختیار وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی است و این وزارتخانه به شکل تأسف‌باری از قواعد و قوانین قدیمی در ارتباط با پردیس‏ها استفاده می‌کند و به واقع نتوانسته خودش و حوزه وظایف و اختیاراتش را با سازو کار پردیس‏ها انطباق دهد، باعث شده پردیس‏ها هنوز به آن کیفیت و بهره‌برداری مطلوب خودشان نرسند. محدودیت‏هایی از حیث اکران فیلم‏های مختلف برای سلیقه‌های متفاوت، نمایش فیلم‏های خارجی و... که همه گرفتاری‏هایی است که به‌دلیل اجرای قواعد و قوانین 20، 30سال پیش توسط وزارت ارشاد به‌وجود آمده و باعث شده ما به بهره‌برداری کامل از پردیس‏ها نرسیم.»

طی یک دهه اخیر سالن‏های جدید و پردیس‏های سینمایی، سینمادوستان را به سوی خود جذب کرده، این در حالی است که سالن‏های قدیمی‌تر، به‌دلیل نداشتن امکانات کافی با ریزش مخاطب روبه‌رو هستند. این سینماها که اغلب 2یا 3سالنه یا تک‌سالنه هستند 25 تا 30درصد فروش دارند که چندان رقم چشمگیری محسوب نمی‌شود. امروزه مخاطبان خواهان محیط خوب و سالن‏هایی هستند که امکانات متنوع و سرویس‏های مناسب را به آنان ارائه دهند. چرا که با ارتقای کیفیت سالن‏های سینما و ارائه سرویس‏های دلخواه مخاطبان، می‌توان به خواسته و سلیقه آنان احترام گذاشت. سینماهایی که زمانی مخاطبان خاص خود را داشتند و با استقبال همراه بودند حالا با بافتی فرسوده از رونق افتاده‏اند. مجهز نبودن این سینماها به امکانات رفاهی، نداشتن تهویه مناسب، صندلی‏های غیراستاندارد، بی‌کیفیت بودن پرده نمایش، پخش نامطلوب صدا و. . . همه دست به‌دست هم می‏دهند تا مردم این سینماها را با پردیس‏ها قیاس کنند و برای گذران وقت و تماشای فیلم محبوب‏شان پردیس‏ها را انتخاب کنند.

مدیر سینما قدس در این‌باره گفته از آن جا که بهترین فیلم‌ها در نوروز اکران می‏شوند با نگاهی به فروش در این دوره می‌توان اکران ماه‌های بعد را ارزیابی کرد و سینما قدس توانست در ایام نوروز 23میلیون تومان فروش داشته باشد. این روند پایین‌ترین حدی بود که در چند وقت اخیر داشته‌ایم و در مقایسه با 4سال گذشته، امسال بدترین سال برای گروه سینمایی قدس بوده است. بنا به‌گفته رضا نصیری‌نژاد این سینما تا به امروز حدود 44میلیون تومان ضرر کرده که هزینه‌های برق، آب و گاز ماهانه حدود 15میلیون تومان می‌شود. وی می‏گوید: «دولت پیش از این قول داده بود تا 15درصد از ظرفیت سالن سینما را خریداری کند که عملی نشد، همچنین قرار بود یارانه آب و برق را هم بدهد که آن نیز سرانجامی نداشت، با ادامه این روند و وضعیت نامطلوب فروش بلیت در آینده بسیار نزدیک مجبور به بستن سینما خواهیم شد.»برخی معتقدند که بازسازی سینماهای فرسوده و قدیمی می‌تواند کمکی به جذب مخاطبان و احیای دوباره سینما کند، این در حالی است که عده‏ای دیگر مخالف این نظر را دارند و می‏گویند بهتر است همین هزینه‌ها صرف احداث مجتمع سینمایی شود.

هر چه تعداد سالن‌ها بیشتر و کیفیت آنها ارتقا یابد، استقبال مردم بیشتر و وضعیت فروش نیز بهبود می‏یابد. همچنین گفته می‌شود ساخت این قبیل مجتمع‏های فرهنگی و سینمایی به باقی ماندن یک سالن قدیمی 2سالنه، ارجحیت دارد و مدت‏هاست عمر سینماهای تک‌سالنه در دنیا به پایان رسیده و دیگر سینماهای کوچک توان رقابت با مجتمع‌های سینمایی را ندارند. در چنین شرایطی فارابی نیز تصمیم گرفته سینما فرهنگ را که مالکش وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی است را به یک پردیس سینمایی تبدیل کند. برخی از این اتفاق استقبال کرده و معتقدند بناکردن یک پردیس سینمایی، به‌منزله مدرن شدن این سینما با معماری جدید، امکانات و تجهیزات پیشرفته است. عده‏ای نیز در این‌باره می‏گویند، سینما فرهنگ دارای امکانات نمایشی و سیستم صوتی مناسبی است و دارای مزایای دیگری همچون پارکینگ، کافی‏‌شاپ و غرفه کتاب نیز هست که این سینما را از سایر سینماهایی که دیگر کارکرد ندارند و به بن‌بست رسیده‏اند جدا می‌سازد اما به‌نظر می‏رسد موقعیت جغرافیایی سینما فرهنگ چالش بزرگ تبدیل به پردیس سینمایی است. چراکه فضای پرتردد خیابان شریعتی در کنار تراکم زیاد جمعیت آن منطقه، ظرفیت احداث پردیس را ندارد. در شرایطی که سینماهای قدیمی بسیاری فاقد کارکرد هستند،اصرار به تخریب یکی از معدود سینماهای قدیمی پایتخت و ساخت پردیس به جایش قدری عجیب به نظر می‌رسد.

روزی روزگاری سینما

برای بخشی از علاقه‌مندان سینما که وارد میانسالی شده‏اند یا از آن گذر کرده‏اند سینما رفتن از خاطرات نوستالژیک جدا نیست، کسانی که هنوز به یاد دارند در سینما کریستال چه فیلم‏هایی را دیده‏اند یا آخرین بار چه زمانی گذرشان به سینما آسیا افتاده است. «یاد سینمای دنج و خلوت جمهوری بخیر که هر وقت می‏خواستی می‌توانستی فیلمی را بدون دغدغه زیاد در صف ایستادن آنجا تماشا کنی.» «عمر هوشنگ کاوه، مدیر خوش‌پوش و خوش‌سلیقه سینما عصرجدید درازباد که چقدر ذوق در اداره کردن این سینما داشت.» «صابر رهبر همیشه در روزهای جشنواره حواسش به صف‏های طولانی اما مرتب سینمای کریستال بود و همیشه جوری مدیریت می‏کرد که تا آنجا که می‌شود بلیت به همه کسانی که در صف ایستاده‏اند برسد.» اینها واگویه‌های سینمادوستان متولد دهه 50 است. اگر چند نسل عقب برویم با مو سپیدکرده‌هایی مواجه می‏شویم که خاطره‌ها از سینماهای قدیمی تهران دارند. پرویز دوایی منتقد سینمایی‏نویس قدیمی ساکن پراگ و دوستش پرویز نوری مرثیه‌ها برای سینماهای دوران کودکی‏شان نوشته‏اند؛ سینماهایی که سال‌هاست تعطیل شده‏اند و گردوغبار فراموشی بر آنها نشسته است. اما اگر بخواهیم نوستالژی را کنار بگذاریم و واقع‌بین باشیم باید بپذیریم گریزی از همراهی با تحولات نوین نیست. در کلانشهرها پردیس‏ها مکان‏های بهتری برای فیلم دیدن هستند. با توجه به تغییر بافت جغرافیایی تهران که تفاوت‏های گسترده‏ای با دهه‌های 40و 50کرده، با احترام به تمام خاطرات نوستالژیک باید تن به قاعده بازی داد.

کد خبر 222641

برچسب‌ها

پر بیننده‌ترین اخبار سینما

دیدگاه خوانندگان امروز

پر بیننده‌ترین خبر امروز