اجرای طرح امنیت اخلاقی در جامعه که بیشترین جلوه آن گشت امنیت اخلاقی است، در سال‌های اخیر از سوی نیروی انتظامی در حال اجرا است؛ در حالی که غالب مردم تصور می‌کنند فعالیت پلیس امنیت اخلاقی نیروی انتظامی به اجرای گشت امنیت اخلاقی که پیش از این گشت ارشاد نام داشت، محدود شده است، اما طرح‌هایی دیگر مانند اجرای طرح امنیت در حاشیه دریا، برخورد با توزیع‌کنندگان مشروبات الکلی، حضور در فضای مجازی و مقابله با ارتکاب جرایم ضداخلاقی در فضای مجازی، مقابله با ساخت، توزیع و قاچاق تجهیزات ماهواره‌ای، تبلیغات غیرقانونی در ماهواره و همکاری با دستگاه‌های فرهنگی برای ارتقای سطح امنیت اخلاقی در جامعه از وظایف و برنامه‌های در دستور کار پلیس امنیت اخلاقی است.
برای آشنایی بیشتر با وظایف و حیطه فعالیت پلیس امنیت اخلاقی، بررسی دلایل بروز و گسترش برخی ناهنجاری‌ها از جمله بدحجابی در جامعه و همچنین تعیین نقش دستگاه‌ها در ثبات امنیتی و کوتاهی آنها در این زمینه، با سرهنگ محمدمسعود زاهدیان، رئیس پلیس امنیت اخلاقی نیروی انتظامی به گفت‌وگو نشستیم که مشروح آن را در ذیل می‌خوانید:
- در ابتدا توضیحی از شرح وظایف و گستره فعالیت پلیس امنیت ارائه کنید.
پلیس امنیت اخلاقی یکی از مجموعه‌های نیروی انتظامی که به عنوان یک پلیس تخصصی و حرفه‌ای در مورد جرایم و آسیب‌های اجتماعی که در حوزه اخلاقی وجود دارد برخورد می‌کند. شناسایی برخورد با شبکه‌های فساد، قاچاق، تهیه و توزیع مشروبات الکلی، شبکه‌های توزیع ماهواره و تجهیزات آن، برخورد با عواملی که موجب انحراف و آسیب‌های اجتماعی برای مردم و آحاد جامعه شود از وظایف پلیس امنیت است و همچنین در این حوزه جرایم شیطان پرستی و فرقه‌ای بخشی از وظایف ما است که با آنها برخورد می شود.
اگر بخواهیم تعریفی از امنیتی اخلاقی داشته باشیم باید به تعبیر مقام معظم رهبری اشاره کرد که فرمودند: امنیت اخلاقی یعنی اینکه اگر خانواده‌ای فرزند خود را برای انجام کاری از خانه بیرون فرستاد تا این فرزند برود و برگردد هیچ احساس ناراحتی و ناامنی برای خانواده ایجاد نشود باید بستر جامعه سالم و پاک باشد. پلیس امنیت اخلاقی در چارچوب تدابیر عمومی کشور و قوانینی که تکالیف ما را مشخص می‌کند ماموریت خود را اجرا می‌کند.
- در حال حاضر و در سطح جامعه، بیشترین بازخورد و جلوه عملکردی پلیس امنیت اخلاقی، محدود به اجرای طرح گشت ارشاد شده است؛ آیا صرفا مأموریت خود را متوجه و متمرکز بر اجرای این طرح کرده‌اید؟ آیا پلیس امنیت به مسائل و مقولات فرهنگی ورود می‌کند؟
گشت امنیت اخلاقی که نام قبلی آن گشت ارشاد بود ویترین کار ما بوده است و بیشتر به واسطه حضورش در سطح جامعه مورد توجه مردم قرار گرفته است اما اقدامات و موضوعات متفاوتی که امروز در حوزه پلیس امنیت اخلاقی در حال دنبال شدن است مواردی است که شاید به خاطر حفظ شئونات جامعه بخشی از آنها را منعکس نکنیم و تنها به صورت موردی به صورت خاص اطلاع‌رسانی شده است. به همین دلیل این ذهنیت را در جامعه ایجاد کرده که گشت امنیت اخلاقی تنها وظیفه پلیس امنیت اخلاقی است.
اما آنچه که ما وظیفه داریم صرفا اقدامات سلبی نیست و اقدامات ایجابی هم انجام می‌دهیم؛ امروز اقدامات فرهنگی در حوزه‌های مختلف را انجام می‌دهیم. برخوردهایی که گشت امنیت اخلاقی انجام می‌دهند و با عناصری که شاید عفاف‌ستیز و هنجارشکن هستند، نمونه‌ای از اقدامات فرهنگی است و در آنجا هم سعی شده با رویکرد فرهنگی و ارشادی برخورد شود. امروز خیلی افراد خاص و معدودی که در جامعه هنجارشکنی می‌کنند به مراکز پلیس و مراجع قضایی هدایت می‌شوند و سعی شده در نقطه برخورد موضوعاتی ارشادی منتقل شود.
در همین زمینه سعی کردیم در بین افرادی که به مراکز ناجا معرفی می‌شوند برای آنها هم برنامه آموزشی داشته باشیم و حتی‌الامکان افراد را به مراجع فضایی معرفی نکنیم؛ به نوعی در اولویت اقدامات ما این است که باید رفتار فرهنگی و ارشادی بتوانیم این نابسامانی رفتاری را در افراد اصلاح کنیم. همانطور که مقام معظم رهبری در بجنورد فرمودند: بسیاری از این اشکالات ظاهری افراد قابل حل است و ما بر همین اساس برنامه‌ریزی رفتیم که این افراد به سمت اصلاح راهنمایی و هدایت شوند.
- آیا اقدامات فرهنگی پلیس امنیت اخلاقی محدود به ارائه گل و چفیه می‌شود؟ بسیاری از کارشناسان بر این عقیده هستند که اهدای گل، چفیه و هدایایی اینچنینی، نه‌تنها تأثیرگذار نیست بلکه به نوعی ضدتبلیغ هستند.
گل دادن و چفیه دادن مربوط به مناسبت‌های خاص است.
- معمولا در زمان آغاز اجرای این طرح‌ها گل دادن و هدیه دادن هم آغاز می‌شود
خیر اینگونه نیست در مواقع و مناسبت‌های خاص این اقدامات انجام می‌شود مانند روز عفاف و حجاب و هفته امر به معروف و نهی از منکر.
- آیا در حال حاضر که وضعیت حجاب در جامعه به این شکل درآمده است آیا می‌توان با گل دادن به نتیجه رسید؟
مگر وضعیت حجاب در جامعه چگونه است؟
- حداقل به گونه‌ای است که دیگر نمی‌توان با گل دادن افراد را ارشاد کنیم.
نیروی انتظامی حلقه آخر برخورد با این موضوع است؛ دستگاه‌های فرهنگی و مسئول در حوزه فرهنگ عمومی جامعه در این زمینه مسئولیت دارند و باید به وظایفشان عمل کنند. ما در حوزه عفاف و حجاب 27 سازمان مسئول داریم. ناجا به واسطه اینکه مسئولیتش را انجام می‌دهد در مقابل دید مردم قرار دارد و با موضوعات بیشتر درگیر است و در نتیجه مردم هم رفتار ناجا را بیشتر تجزیه و تحلیل می‌کنند.
گل دادن تنها یکی از کارهایی است که صورت می‌گیرد ولی در نقطه برخورد وقتی یک خانم و آقا که عفاف عمومی را رعایت نکرده ابتدا سعی می‌شود با صحبت مناسب برخورد شود تا وضعیت اصلاح شود. معمولا هم همین کار انجام می‌شود و تعداد افرادی که به مراکز ناجا هدایت می‌شوند بسیار محدود است؛ ما تابعی از وضعیت عمومی جامعه هستیم و در حقیقت سوءرفتار و سوءکارکرد دستگاه‌های دیگر وضعیت را به جایی کشانده که ما مجبور به برخورد می‌شویم و به تبع خیلی از موارد را شاید نیروی انتظامی به عنوان از خودگذشتگی انجام می‌دهد.
نیروی انتظامی حفظ شرایط موجود را شرایط مطلوبی نمی‌داند زیرا شرایط مطلوب آن است که همه از روی اعتقادشان و رفتاری که به عنوان یک رفتار صحیح برای خودشان الگوسازی می‌کنند اصول اولیه عفاف و حجاب را رعایت کنند.
- آیا تاکنون دستگاه‌های مسئول را به خاطر ضعف قصور در انجام وظایف بازخواست نکرده‌اید؟
ما مسئول بازخواست نیستیم هر چند در این موارد مطالباتی داریم. مسئول بازخواست، وزارت کشور به عنوان متولی امر است که هر ساله عملکرد دستگاه‌ها را ارزیابی می‌کند و در دو سال اخیر همین روند را آغاز کرده و سازمانها باید در این روند پاسخگو باشند و نواقص و کاستی‌ها را اصلاح کنند.
- یکی از انتقاداتی که به ناجا مطرح بوده این است که پلیس اعلام می‌کند ما تولیدکنندگان پوشاک نامناسب برخورد می‌شود ولی این کار صورت نمی‌گیرد. چرا در گام اول برخورد نمی‌شود تا کار به برخورد با بدحجابان در خیابان کشیده نشود.
پلیس اماکن هم وضعیت مشابه پلیس امنیت اخلاقی را دارد. این وظیفه در راهکارهای اجرایی عفاف و حجاب بر عهده وزارت صنعت معدن و تجارت و همچنین اتحادیه‌های صنفی است که باید نظارت‌ها را انجام دهند و مقررات را اعمال کنند. در این زمینه هم باز حلقه آخر که باید با هنجارشکنی برخورد کند پلیس است.
در حال حاضر بخش عمده‌ای از اختلالی که وجود دارد به خاطر سوءکارکردی است که این سازمانها دارند. حال اگر پلیس اماکن با چند ارائه کننده پوشاک نامناسب برخورد کند ولی سازمان‌های متولی وارد عمل نشوند و کار را درست انجام ندهد به هر حال نابسامانی به گونه‌ای می‌شود که امروز مشاهده می‌کنیم.
- وضعیت امنیتی اخلاقی را در جامعه چطور ارزیابی می‌کنید، نقش قصور سازمانها و تناقص در سیاست‌گذاری‌ها در پایین آمدن سطح امنیت اخلاقی چگونه است؟
برآورد ما این است که نسبت به شرایط قبل و مستنداتی که در سال‌های اخیر به دستمان می رسید در حال حاضر شرایط خیلی بحرانی نیست که بخواهیم نگران شویم و عنوان کنیم شرایط بسیار خراب است؛ اما اینکه دشمن در حال فعالیت است و نقش خود را بر فرهنگ عمومی کشور متمرکز کرده و اقدام به ایجاد خرده فرهنگ‌ها می‌کند امری جدی است و باید کاملا به آن توجه کنیم.
اگر نوع فعالیت و رفتار نیروی انتظامی در سال‌های گذشته نوع دیگری بود و ما از اصولی که باید در جامعه رعایت شود چشم‌پوشی می‌کردیم و با موضوعات برخوردهای مناسبی نداشتیم امروز وضع حجاب و عفاف در جامعه بسیار نامناسب، نابسامان و مشکل بود. اقداماتی که پلیس امنیت اخلاقی و مسئولان قضایی در سال‌های اخیر طی کرده‌اند موجب شد شرایط بحرانی را در کشور نداشته باشیم.
- عملکرد دولت در دو دوره اخیر در حوزه امنیت اخلاقی را چگونه ارزیابی می‌کنید و خواسته شما از دولت آینده چیست؟
ما کار سیاسی نمی‌کنیم و فقط قانون را اجرا می کنیم؛ وظایف دولت هم اجرای قوانین و مقررات است. دولت‌ها کار خودشان را می‌کنند اما انتظامات و مقررات کشور هم شرایط خاص خود را دارد. دولت‌ها موظف بوده، هستند و خواهند بود که مصوبات شورای عالی انقلاب فرهنگی را در حوزه عفاف و حجاب رعایت کنند اما خیلی اوقات به دلیل معضلاتی که وجود داشته شاید توانستند قانون و مقررات را به خوبی رعایت کنند.
با توجه به نوع کارکردی که این قانون می‌تواند در تثبیت وضعیت حجاب و عفاف در کشور داشته باشد امیدواریم چه در دولت فعلی و چه در دولت‌های آتی و نه فقط دولت بعدی، این قوانین و مقررات به خوبی رعایت شود و ما هم به عنوان متولی اجرای قانون که ضابط قوه قضائیه هستیم و قوه‌قضائیه به عنوان متولی پیشگیری از وقوع جرم، دست در دست هم تمرکزی بر تثبیت وضعیت فرهنگی کشور، پاسداری از فرهنگ بومی و ملی و فرهنگ ایرانی اسلامی که همواره ارزش‌ها را تبلیغ کرده و مدافع ارزش‌های اخلاقی و انسانی بودیم شرایط مناسبی را برای هموطنان ایجاد کنیم.
- وضعیت حضور پلیس امنیت اخلاقی در فضای مجازی چگونه است؟ آیا وظیفه رصد و برخورد با جرایم در این حوزه را به پلیس فتا سپرده‌اید یا خودتان مستقیم به این جرایم رسیدگی می‌کنید؟
ما به عنوان رده تخصصی، اقدامات تخصصی‌خودمان را در اینترنت و فضای مجازی انجام می‌دهیم. گشت‌زنی پلیس امنیت اخلاقی در این حوزه وجود دارد. شناسایی مفاسد، رصد سایتهایی که اقدام به ترویج ابتذال، بی‌بندوباری، فساد می‌کنند و همچنین شبکه‌هایی که به نوعی ارتباط اینترنتی را با این افراد برقرار می‌کنند و به دنبال آن ارتباط‌های نامشروع بوجود می‌آید در دستور کار پلیس امنیت اخلاقی است. نظارت‌های پلیس به عنوان یک رده تخصصی در حوزه فضای مجازی وجود دارد ولی فضای مجازی را صرفا نباید اینترنت تعریف کنیم زیرا لوح‌های فشرده توقیف شده مانند بازی‌های رایانه‌های مروج فساد و بی‌بندوباری، فضای ماهواره‌ای هم جزو فضای مجازی است و در حوزه فعالیت پلیس امنیت اخلاقی قرار دارد.
- بیشترین جرایم مرتبط با امنیت اخلاقی در فضای مجازی مربوط به چه جرایمی است؟
80 جرم سایبری در فضای مجازی شناسایی شده است که 10 درصد این جرایم مربوط به حوزه امنیت اخلاقی است. ارتباط روی شبکه‌های اجتماعی مانند گوگل‌پلاس، فیس‌بوک، توئیتر، شبکه‌های فحشا که از طریق اینترنت ارتباط‌گیری می‌کنند، باندهایی که تصاویر و عکس‌های مستهجن منتشر می‌کنند از جمله این جرایم هستند.
- علی‌رغم اینکه مقام‌معظم رهبری از سال‌های قبل و به دفعات به موضوع مقابله با تهاجم و شبیخون فرهنگی و در سال‌های اخیر جنگ نرم، تأکید داشته‌اند، اما در مقابل، همیشه دفاع صورت گرفته از داخل در برابر این هجوم نرم، دفاع سخت بوده است. دشمن با بسترسازی اقدام به پیاده کردن تفکر و فرهنگ موردنظر خودش است اما ما با بگیر و ببند و تصمیمات لحظه‌ای می‌خواهیم مشکل را برطرف کنیم. چرا در برابر حمله و جنگ نرم، به فکر دفاع نرم نیستیم تا بتوانیم در این راه جامعه را هم با خود همراه کنیم؟
در حال حاضر در حوزه پلیس امنیت اخلاقی در یکسال گذشته اقداماتی را شروع کردیم که ثمرات آن در آینده مشخص می‌شود. برنامه‌های آموزشی برای انجمن‌های اولیاء و مربیان آغاز شده و خانواده را به عنوان یک هدف قرار دادیم. هدفی که همواره مورد تهدید است و هیچکس هم مثل خانواده نمی‌تواند از کیان خود دفاع کند.
به همین دلیل باید آگاهی‌های خانواده‌ها را نسبت به تهدیدهای موجود به حد استاندارد برسانیم. در این حوزه برنامه‌های خاصی طراحی کردیم و عوامل ما در استان‌ها و شهرستان‌ها حضور پیدا می‌کنند و در جلسات اولیاء و مربیان حاضر شده و نکات لازم را منتقل می‌کنند. ساخت برنامه‌هایی که به صورت غیرمستقیم این تهدیدات را به خانواده نشان می‌دهد در دستور کار معاونت اجتماعی ناجا قرار دارد و در فیلم‌ها و سریال‌های مختلف موضوعات لازم مطرح می‌شود. ارتباط با صداوسیما، تولید برنامه‌های فرهنگی برای بیان مشکلات و آسیب‌ها در حوزه امنیت اخلاقی از دیگر برنامه‌های پلیس است.
3 جامعه هدف در اجرای برنامه‌های خود داریم؛ اول ارتباط با روحانیت، مساجد و بسیج برای اینکه بتوانیم اقدامات را در یکی از جامعه‌های هدف یعنی محلات انجام دهیم. جامعه هدف بعدی محیط‌های کار است که از طرف حراست سازمانها راهکارهایی در حوزه عفاف و حجاب و وظایف حراستی مشخص شده تا بتوانند برای مخاطبان برنامه‌ها را اجرا کنند. جامعه هدف بعدی محیط‌های آموزشی است که با هماهنگی حراست دستگاه‌های آموزشی مانند آموزشی و پرورش، وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، آموزش عالی، دانشگاه آزاد و سازمان‌هایی که مجری مراکز آموزشی هستند، داشتیم و داریم که در این جلسات سعی کردیم در ایجاد فضایی که بتوانیم به موقع اطلاع‌رسانی داشته باشیم و تهدیدات را به موقع شناسایی و برطرف کنیم تاکید شده است.
- آخرین اقدامات و برنامه‌های پیش روی پلیس امنیت را تشریح کنید.
در حوزه امنیت اخلاقی اجرای قانون محور کار است و براساس رعایت حقوق شهروندی وظایف خود را انجام خواهیم داد. حمایت‌های قوه‌قضائیه و مجموعه حاکمیتی نظام هم بر این رفتار پلیس وجود دارد. مجموعه‌هایی که در امر امنیت اخلاقی سیاست‌گذار هستند همه به دنبال این هستند که بهترین و سالم‌ترین فضا برای جامعه ایرانی ایجاد شود و با مواردی که بیگانگان تلاش می‌کنند بی‌بندوباری و فساد را در داخل کشور رواج دهند برخورد شود. مطمئنا برخورد با شبکه‌ها و جریاناتی که مدافع بی‌بندوباری و مروج آن هستند در دستور کار پلیس است.
از سوی دیگر بحث طرح‌های مقطعی پلیس مطرح است. به عنوان مثال طرح دریا را در برنامه داریم که در حال اجرا است و قرارگاه مربوطه در استان‌های شمالی برای تامین امنیت مردم ایجاد شده است چه در بعد امنیت اخلاقی و چه در بعد امنیت جانی، مسائل ترافیکی و مبارزه با مواد مخدر اقدامات بسیار خوبی انجام شده است و با عواملی که در محیط‌های عمومی و محیط‌هایی که مردم حضور دارند حجاب و عفاف را رعایت نمی‌کنند یا اقدام به توزیع موادمخدر و مشروبات الکلی می‌کنند طی دو هفته گذشته برخورد شده و امیدواریم تا پایان تعطیلات تابستانی که زمینه سفر برای مردم فراهم است بتوانیم با تلاش همکاران محیط سالم و مناسبی را فراهم کنیم.
- برای ماه مبارک رمضان چه برنامه‌ای دارید؟
با مظاهر علنی روزه‌خواری و مسائلی که باعث ایجاد خدشه به عفت عمومی و حرمت جامعه می‌شود برخورد خواهد شد. پلیس قطعا با عواملی که ضوابط عمومی ماه مبارک رمضان را رعایت نکنند برخورد می‌کند و آنها را تحت پیگرد قرار خواهد داد.
مردم ما مردم متدینی هستند که در ایام خاص سال مانند ماه محرم و ماه مبارک رمضان، خودکنترلی خوبی در جامعه از خود نشان می‌دهند هرچند این خودکنترلی می‌تواند در تمام ایام سال وجود داشته باشد و مردم برکت آن را هم ببینند. اولین کسی که از رعایت اصول حجاب و عفاف بهره‌مند می‌شود، خود فرد است. هیچ‌کدام از مردم ما به دنبال این نیستند که مورد اهانت و حرمت‌شکنی قرار گیرند و اگر هم پلیس بر حفظ ارزش‌های اولیه عفاف و پوشش تأکید دارد، دلیلش این است که افراد مورد تعرض قرار نگیرند.
البته پلیس با همه مزاحمت‌ها به شدت برخورد می‌کند و مزاحمان را مخصوصا اگر در ملاعام باشد حتی اگر شاکی هم نداشته باشد تحت پیگرد قرار می‌دهد اما اینکه برخی افراد خودشان زمینه‌ای فراهم کنند که این مزاحمت‌ها ایجاد شود، نکته‌ای است که خودشان بنشینند و فکر کنند که آیا شأن و منزلتشان را در این می‌بینند که فردی که به اصول اخلاقی پایبند نیست، تنوع‌طلب و دنبال ماهی‌گرفتن از آب گل‌آلود است، به او تعرض کند؟ اگر شأن خود را اینگونه نمی‌بینند باید خودشان، این ارزش‌ها را رعایت و منزلتشان را حفظ کنند.
- بحثی که درباره اجرای طرح امنیت اخلاقی مطرح می‌شود این است که چرا این طرح مقطعی است و در زمان اجرا هم در تمام سطح یک شهر اجرا نمی‌شود و فقط در اماکن خاصی نیروهای پلیس حضور دارند.
طرح امنیت اخلاقی طرحی دائمی است که در نیروی انتظامی همواره در حال اجرا است و ما تلاش خود را در این حوزه افزایش می‌دهیم؛ به عنوان مثال طرح دریا یکی از اجزای طرح امنیت اخلاقی است و به دلیل اینکه در زمستان افراد کمتری به سمت دریا می‌روند اجرای این طرح در تابستان تشدید می‌شود.
در فصل زمستان هم افراد به خاطر سرمای هوا معمولا پوشیده‌تر هستند و ضرورت اجرای طرح کمتر است ولی در فصلی که شرایط برای عدم رعایت پوشش و هنجارشکنی مهیا است ما هم باید اقدامات خود را تشدید کنیم و این به معنای آن نیست که طرح‌های ما تعطیل بشود بلکه به این معناست که تلاش خود را در این حوزه بیشتر کنیم.
درباره مناطق اجرای طرح هم باید گفت به صورت مقطعی نبوده بلکه جایی که آلودگی وجود دارد ما هم حضور داریم. طبیعتا در مسجد لازم نیست طرح امنیت اخلاقی ایجاد کنیم بلکه باید تفرجگاه‌های عمومی و ایستگاه‌های مترو که افراد متعدد با تنوع تفکر و رفتار وجود دارد طرح اجرا شود. تمام اینها براساس برآوردها و دانشی است که نسبت به محیط و جغرافیا دارد طراحی می‌شود.
- آیا نیروهای حاضر در گشت‌های امنیت اخلاقی دوره خاصی طی می‌کنند؟
نیروهای پلیس امنیت اخلاقی دوره‌های روانشناسی و جامعه‌شناسی را طی می‌کنند و آموزش‌های خاص این ماموریت را می‌بینند؛ همچنین در اجرای اینگونه طرح‌ها افرادی با تحصیلات بالا انتخاب می‌شوند. طی دو سال گذشته این روند رو به افزایش بوده و آموزش‌ها تکمیل‌تر شده است تا کارآیی و بازدهی کارکنان در حوزه‌های مختلف افزایش یابد.
- نقش رسانه‌ها در ارتقای سطح امنیت اخلاقی و برخورد با هجمه‌های ضدفرهنگی دشمنان چیست؟
رسانه‌ها هم بسیار می‌توانند در این زمینه به پلیس کمک کنند؛ نه اینکه فقط معضلات را در قالب خبر برجسته کنند بلکه در قالب افزایش دانش و باور مردم نسبت به حفظ ارزش‌ها باید بیشتر کار کنند. رسانه‌ها می‌توانند نقش بسیار سازنده‌ای داشته باشند و قبل از اینکه پلیس وارد صحنه شود باید بستر مناسب فرهنگی، اجتماعی و اخلاقی را در جامعه ایجاد کنند. پلیس فقط با یک قشر خاص از جامعه که هنجارشکن بوده و شاید کمتر از 2 یا 3 درصد جامعه شوند برخورد می‌کند. مردم ما مردم خوبی هستند و همین مردم بودند که پای انقلاب و نظام ایستادند، در جبهه‌ها شرکت کردند، از دستاوردهای نظام در مقاطع مختلف پاسداری کردند و در راهپمایی و انتخابات حضور پرشور داشتند.
اگر این افراد جایی در رفتار و حرکاتشان اختلال دارند دلیل بر این نیست که نمی‌خواهند خوب باشند یا رفتار خوبی داشته باشند بلکه دلیل بر این است که ما نتوانستیم به عنوان رسانه، دستگاه فرهنگی و دستگاه‌های مسئول اجتماعی تاثیر و اثر مناسبی را روی افراد بگذاریم. رسانه‌ها باید روی این موضوع خوب کار کنند. اگر قرار است حجاب تبلیغ شود باید محتوا داشته باشیم و بگوییم که حجاب به چه دلیل و علت می‌تواند در زندگی شما نقش ایفا کند و اثرگذاری داشته باشند.
همچنین در مورد موضوع ماهواره که در حال از بین بردن حیا در جامعه است نیز همین شرایط حاکم است؛ در قصه ماهواره رسانه‌ها می‌توانند افکار عمومی را به سمتی هدایت کنند که خیر و صلاح خودشان را انتخاب کنند. در موضوع ماهواره بخشی از آن مربوط به برخورد است که نیروی انتظامی براساس قانون برخورد می‌کند ولی در بحث برخورد فرهنگی رسانه‌ها باید بگویند که اگر مثلا در فلان شبکه تهیه غذا را با مخلوطی از مشروب آموزش می‌دهند این کار جامعه را به مرور ترغیب به شراب‌خوری می‌کند. اگر نوع خاصی از لباس‌ها را می‌پوشند و آن لباس مدتی بعد وارد کشور می‌شود و به تن افراد می‌رود این یعنی تاثیرگذاری فرهنگی ماهواره. اگر طلاق بعد از ورود ماهواره به خانواده‌ای رخ می‌دهد، این تاثیری است که ماهواره گذاشته و تنوع‌طلبی را در اجزا و ارکان جامعه ایجاد کرده است. اگر ارتباط نامشروع بی‌بندوباری نسبت به غیر محارم وجود دارد تاثیرات فیلم و سریال ماهواره است.
در حال حاضر بسیاری از شبکه‌های ماهواره‌ای صرفا کارکرد سیاسی ندارند و کارکردهای فرهنگی آنها در راستای تخریب جامعه و تخریب فرهنگ ملی و بومی ما تاثیر بسیار سخت و سنگینی بوده که رسانه‌ها باید در این حوزه‌ها وارد شوند و فعالیت جدی‌تر و بیشتری داشته باشند.
- این القای خیر و صلاح تا جایی نتیجه‌بخش است و تا وقتی جایگزین مناسب برای ماهواره وجود نداشته باشد و صداوسیمای ما تاثیرگذاری نداشته باشد و از غنای کامل برخودار نباشد یا وقتی تفریح مناسب و شادی در جامعه نیست نمی‌توان انتظار زیادی از افراد داشت و بعضا این افراد ناخودگاه به این سمت کشیده می‌شوند.
این را قبول دارم و بخشی از این مشکلات وجود دارد، اما هیچ خانواده ایرانی قبول ندارد و نمی‌پذیرد که به سمت انحراف و فساد برود، یعنی باید بین «بد» و «بدتر»، «بد» را انتخاب کند.
- شاید در وهله اول بپذیرد و اذعان کند نمی‌خواهد به فساد کشیده شود اما وقتی به خود می‌آید که دچار گرفتاری‌ها شده است.
خب باید دید چرا دچار این وضعیت شده‌اند؛ دلیل آن این است که آگاهی آنها کامل نیست و بسیاری از افراد قادر به تجزیه و تحلیل برنامه‌های ماهواره‌ای نیستند. یک سناریو برای تخریب فرهنگ کشور نوشته شده و در این سناریو هیچ وقت حرف آخر و اصلی را واضح نمی‌زنند بلکه پله به پله جلو می‌روند و وظیفه رسانه‌های ما این است که این پله‌ها را به جامعه معرفی کنند. وقتی آگاهی‌بخشی نباشد فرد پله به پله به سمت ماهواره و تاثیرات آن کشیده می‌شود و وقتی به خودش می‌آید که درون چاهی افتاده که بیرون آمدنش کار خودش نیست. شاید خانواده‌ای که می‌توانست در کشور تاثیرگذار باشد به نقطه‌ای برسد که به سرباری برای جامعه تبدیل شود.
در حال حاضر ساعت اوج فعالیت یا اصطلاحا «پیک فعالیت» ماهواره و شبکه‌های مطرح آن 2 بخش است؛ اول همزمان با پیک ساعت پخش صداوسیمای ایران و دوم ساعت انتهایی شب. از ساعت 10 شب تا 2 صبح جذاب‌ترین برنامه‌های ماهواره‌ای بخش می‌شود و به راحتی به همین روش تاثیرگذار می‌شود و یکی از اثرات آن این است که کارمندی که تا ساعت 2 نیمه شب پای ماهواره نشسته دیگر در اداره نمی‌تواند پاسخگوی ارباب رجوع باشد و بازدهی و راندمان کار جامعه یکدفعه کاهش می‌یابد.
یکی دیگر از اثرات ماهواره تغییر سبک زندگی افراد در جامعه است که مقام معظم رهبری بارها در فرمایشاتشان به موضوع تغییر سبک زندگی پرداختند و خیلی از موارد را هم آسیب‌شناسی کردند. خانواده‌ای که تجمل‌گرا و مصرف‌گرا شده است دیگر نمی‌توند با حداقل‌ها زندگی کند. در این شرایط وقتی حقوق فردی کفاف ندهد مجبور به دریافت رشوه می‌شود و برای تامین خواسته و ارتقای سطح زندگی از طریق نامعقول اقدام می‌کند. بسیاری از شبکه‌های ماهواره سبک و الگوی زندگی را مورد هدف قرار دادند. نوع زندگی، نوع رفتار فرزند والدین و نوع رفتار والدین با یکدیگر در الگوهای ایرانی اسلامی ما، چیزی نیست که در ماهواره‌ها نشان می‌دهند هرچند با زبان فارسی مطرح می‌کنند ولی وقتی ریشه‌یابی می‌کنیم می‌بینیم بسیار هدفمند و هدایت‌شده فعالیت می‌کنند.
تبلیغات ماهواره‌ای هم همینگونه است؛ یکسری جنس نامرغوب و نامطلوب که بسیاری از آنها به صورت قاچاق وارد کشور می‌شود به وسیله تبلیغات ماهواره‌ای توزیع می‌شود. دستگاه‌های لاغری، آشپزی و بهداشتی به عنوان وسیله‌ای جذاب و مفید و با ظاهرسازی تبلیغ می‌شوند و افراد برای آنها چندصدهزار تومان پرداخت می‌کنند اما هیچ مصرفی ندارند. بسیاری از این تبلیغات مصرف‌گرایی را ترویج داده و درصدد تغییر الگوی زندگی مردم هستند.
این موارد را رسانه‌ها به خوبی می‌توانند تبیین کنند و بسیاری از آسیب‌ها و مشکلات موجود را چه خبرگزاری‌ها و چه رسانه ملی می‌توانند ریشه‌یابی و برطرف کنند. رسانه ملی در این زمینه مقداری کوتاهی کرده و جای کار بیشتری دارد و نباید در قالب صرفا یک برنامه‌خنده‌بازار این اقدامات خلاصه شود. برنامه‌های متعددی با رویکردهای علمی و پژوهشی باید تولید شود که با منطق به مردم بگوید که چه تبعاتی در استفاده از ماهواره وجود دارد.
ابوتراب فرخی - تسنیم
