درباره علل چاق‌تر شدن افراد چاق و لاغرتر شدن لاغرها با دکتر سیدضیاءالدین مظهری مدیر گروه تغذیه واحد علوم و تحقیقات دانشگاه آزاد اسلامی و دکتر کورش جعفریان متخصص تغذیه و رژیم‌های غذایی عضو هیأت علمی دانشگاه علوم پزشکی تهران گفت‌وگویی انجام داده‌ایم که در پی می‌آید.
دکتر مظهری درباره دلیل چاق‌تر‌شدن افراد چاق و لاغرتر شدن افراد لاغر درماه مبارک رمضان گفت: افراد چاق عادت به پر خوری و ریزه‌خواری دارند و بیشتر از آنچه مورد نیاز بدنشان است در قالب عطشی که به خوردن مواد غذایی حاوی چربی و قندها مانند زولبیا و بامیه و شله‌زرد دارند، انرژی دریافت می‌کنند.
این دسته از افراد به‌طور طبیعی به‌دلیل اینکه روزها درماه رمضان غذا نمی‌خورند و تحرک چندانی نیز ندارند شب‌ها و در ساعات پس از افطار غذا زیاد مصرف می‌کنند که این مسئله باعث کم تحرکی بیشتر آنها می‌شود، چرا که روزه داران اغلب پس از افطار نیاز به استراحت دارند و افراد چاقی که زیاد می‌خورند پس از افطار بی‌حال‌تر از سایر افراد می‌شوند. افراد چاق که در زمان افطار زیاد غذا می‌خورند دچار تپش قلب و فشار زیاد در ناحیه شکم می‌شوند. لاغرها هم به‌دلیل اینکه اشتهای کمتری دارند و معده‌شان جمع‌تر است کمتر غذا می‌خورند.
اصولا کارکرد تغذیه‌ای روزه گرفتن درماه مبارک رمضان این است که با حذف یک وعده غذایی 500تا 600کالری از حجم انرژی دریافتی در روز کاسته شود تا بدن بتواند با مصرف ذخایر خود سم زدایی کند. اما زمانی که ما این کارکرد تغذیه‌ای را زیر سؤال می‌بریم و یک وعده غذا را حذف می‌کنیم و به جای آن از افطار تا سحر وعده‌های غذایی پر‌چرب و شیرین می‌خوریم نتیجه این می‌شود که به جای کاهش وزن و سم‌زدایی و جوانگرایی چاق‌تر از سابق نیز می‌شویم.
این متخصص تغذیه درباره خطراتی که افراد مبتلا به بیماری‌های زمینه‌ای در نتیجه پرخوری‌های بعد از افطار با آن مواجهند، گفت: افراد چاق به‌دلیل دریافت میزان بالای انرژی و سوخت کمتر یعنی ورودی بیشتر و خروجی کمتر نه‌تنها وزنشان اضافه می‌شود بلکه اگر زمینه فشار خون و چربی خون نیز داشته باشند در معرض افزایش بیشتر آنها قرار می‌گیرند درحالی‌که مبنای واقعی‌ماه رمضان بر درمان جسمی و روحی نهاده شده و در واقع فلسفه‌ماه رمضان نوعی درمان پرخوری‌های 11ماه دیگر سال است.
در واقع فردی که دستورات تغذیه‌ای درماه مبارک رمضان را رعایت نکند مانند فردی است که برای درمان نزد دکتر می‌رود و داروهای تجویز شده از سوی متخصص را مصرف نمی‌کند. دکتر جعفریان نیز درباره علت افزایش وزن افراد چاق و کاهش وزن افراد لاغر درماه مبارک رمضان گفت: به‌طور کلی درماه مبارک رمضان به‌دلیل غذا نخوردن از سحر تا افطار تمایلات فرد به غذا خوردن در ساعات پس از افطار افزایش می‌یابد. این مسئله یکی از دلایل افزایش چاقی می‌تواند باشد.
اما افراد لاغر مشکلی که دارند این است که در یک وعده نمی‌توانند حجم زیادی از غذا مصرف کنند. بنابراین به‌دلیل محدود بودن زمان افطار تا سحر این افراد نمی‌توانند خیلی غذاهای حجیمی مصرف کنند که باعث افزایش وزن آنها شود و معمولا این افراد وزنشان را از دست می‌دهند. اما افراد چاق به‌دلیل اینکه حجم معده‌شان بزرگ است می‌توانند وعده‌های غذایی حجیم‌تر و بیشتری مصرف کنند. درماه مبارک رمضان سطح فعالیت بدنی در افراد چاق کاهش می‌یابد به‌دلیل اینکه می‌دانند روزه هستند و انرژی در طول ساعات روز دریافت نمی‌کنند خیلی تمایلی به ورزش و فعالیت‌های بدنی از خود نشان نمی‌دهند.
این مسئله را می‌توان یکی از عمده‌ترین دلایل چاق‌تر شدن افراد چاق دانست، البته یک بحث دیگری نیز مطرح است و آن این است که در این‌ماه در ساعات پس از افطار شیرینی جات بیشتر مصرف می‌شود. افراد در برخی از مواقع 600تا 700کالری مورد نیاز بدن خود را از قندهای ساده، زولبیا و بامیه و خرما و انواع ژله‌ها دریافت می‌کنند که این مسئله نیز می‌تواند عاملی باشد برای چاق‌تر شدن افراد چاق درماه مبارک رمضان. او با اشاره به توصیه‌های موجود در رابطه با پیشگیری از چاق‌تر و لاغرتر شدن افراد درماه رمضان گفت:
توصیه کلی این است که افراد چاق و حتی افراد لاغر وعده‌های غذایی خود در ساعات پس از افطار را به چند قسمت تقسیم کنند؛ یک وعده افطار، یک وعده شام و یک وعده سحری. به این دلیل که افراد باید ولع و اشتیاق اولیه به خوردن درزمان افطار را قدری مهار کنند و آن را کاهش دهند. باید یک افطاری سبک مصرف کنند و پس از آن نیز مقداری میوه و سبزیجات به بدن خود برسانند و مقداری نیز پیاده‌روی داشته باشند و پس از آن وعده شام خود را بخورند.
تا حد امکان نیز باید از غذاهای شیرین و به‌ویژه شیرینی جاتی مانند زولبیا و بامیه پرهیز کنند. توصیه من این است که افراد چاق پس از استراحت در بعد از افطار به فعالیت ورزشی سبک و پیاده‌روی بپردازند. افراد لاغر نیز به‌دلیل آنکه نمی‌توانند حجم بالایی غذا مصرف کنند، باید حتما 3وعده غذا یا بیشتر در ساعات پس از افطار به بدن خود برسانند تا انرژی مورد نیاز بدنشان تأمین شود.
