با مجید رضا حریری، رئیس کمیسیون تجارت اتاق بازرگانی، صنایع، معادن و کشاورزی ایران گفت‌وگو کرده‌ایم.
- علت افزایش واردات و دپوی کالاهای لوکس و مصرفی در بنادر کشور چیست؟
باید بپذیریم که هر نوع ممنوعیت تجاری مانند ورود کالا مطابق قوانین بالادستی کشور مانند قانون برنامه پنجم توسعه ممنوع است اما به هر حال عده‌ای با توجه به شرایط خاص ناشی از اعمال تحریم‌های اقتصادی نسبت به اولویت‌بندی و اعمال ممنوعیت کالاهای گروه 8، 9 و 10 کالایی اقدام کردند که در نهایت این ممنوعیت پس از بازنگری به کالاهای اولویت10 محدود شد. این روش غلط موجب شده تا میزان دپوی کالاهای مذکور در بنادر افزایش یابد، در واقع رشد چندانی را در واردات این کالاها شاهد نیستیم اما چون اینگونه کالاها ثبت سفارش و ترخیص نمی‌شود روزبه‌روز میزان دپوی آن در بنادر افزایش می‌یابد.
- چه راهکاری برای مقابله با واردات این کالاها و کاهش حاشیه سود واردکنندگان باید مدنظر قرار گیرد؟
روش درست آن است که از ورود کالاهایی که ضرورتی برای واردات آن وجود نداشته و یا به‌دلیل صرفه‌جویی در منابع ارزی واردات آن توجیه چندانی ندارد با ابزار تعرفه جلوگیری شود اما از آنجا که اکنون برای انجام این کار از ابزار غیرتعرفه‌ای استفاده می‌شود با توجه به‌وجود تقاضا برای این کالاها در بازار، بخشی از این تقاضا توسط قاچاقچیان کالا که وارد‌کننده رسمی و قانونی نیستند از طریق بنادر آزاد یا نقاط کور مرزی تأمین می‌شود که علاوه بر از کنترل خارج کردن بازار موجب از دست رفتن درآمدهای رسمی دولت از محل حقوق و عوارض واردات کالا نیز می‌شود و بخشی دیگر با واردات رسمی دپوی این کالاها در انبارهای گمرک تأمین می‌شود.
سابقه نشان داده که رشد روز افزون دپوی این کالاها در بنادر کشور عامل فشاری برای موافقت مسئولان برای ثبت سفارش و ترخیص کالاهای مذکور می‌شود. این فشار موجب می‌شود تا علاوه بر سود ناشی از ارزش کالا و عرضه آن، سود مضاعفی نیز به‌دلیل تشنگی بازار برای دریافت این کالاها نصیب واردکنندگان شود. در واقع سود ناشی از عرضه کالاهای ممنوعه مضاعف بوده و زیان ناشی از خواب کالا در بنادر کشور را جبران می‌کند.
- آیا آماری از میزان کالاهای لوکس وارداتی وجود دارد، بیشتر چه کالاهای لوکسی در بنادر دپو شده است؟
متأسفانه آمار رسمی از میزان کالاهای لوکس دپوشده در گمرکات کشور وجود ندارد اما حجم قابل‌توجهی از کالاهای اولویت10 که بیشتر لوازم خانگی، لوازم بهداشتی و آرایشی و به‌ویژه خودرو را در بر می‌گیرد در بنادر دپو شده است. اکنون تعداد زیادی خودروی لوکس وارداتی در بنادر و مناطق آزاد دپو شده است. با این شیوه در واقع متخلفین وارداتی تشویق و به سودهای کلانی دست یافته‌اند.
از سوی دیگر این واردکنندگان با درنظر گرفتن احتمال بازنگری و تغییر سیاست‌های تجاری و ملغی شدن اولویت‌بندی کالاها نسبت به واردات کالاهای لوکس اقدام کرده‌اند و درصورت تحقق این امر واردکنندگانی که کالاهایشان در بنادر دپو شده نخستین کسانی هستند که این کالاها را به بازار تشنه رسانده و سود بیشتری می‌برند و بقیه واردات برای بازاری صورت می‌گیرد که تا حد زیادی اشباع شده است.
