باراک اوباما، رئیسجمهور آمریکا در دوران ریاستجمهوری خود نشان داده که با تجربه تلخ گذشته تمایلی به استفاده از گزینه نظامی ندارد اما او این روزها بهشدت در داخل کشور از سوی سیاستمداران و در خارج از طرف متحدان واشنگتن ازجمله انگلیس، فرانسه و ترکیه برای وارد شدن به جنگی دیگر تحت فشار قرار گرفته است.
وقتی رجب طیب اردوغان چندماه قبل با کیفی پر از مدارک به واشنگتن و دیدار اوباما رفت تا او را درباره استفاده از تسلیحات شیمیایی توسط دولت سوریه قانع کند رئیسجمهور آمریکا در نشستی خبری با اعلام اینکه نمیتواند اشتباه عراق و ادعای وجود تسلیحات کشتار جمعی را تکرار کند نشان داد تمایلی به رفتن به راه مورد نظر آنکارا ندارد. نظرسنجی اخیر رویترز هم نشان داد که اکثر آمریکاییها مخالف حمله به سوریه هستند اما اوباما به خوبی میداند که غیراز مخالفت افکار عمومی آمریکا یک عملیات نظامی علیه کشوری مانند سوریه چه مشکلات جدی و طولانی را برای این کشور بهدنبال دارد.
تیم امنیت ملی باراک اوباما براساس گزارشها در حال کار روی عملیاتی مانند حمله سال ۱۹۹۹ در جنگ کوزوو علیه سوریه است. در جنگ ۱۴ سال پیش بیل کلینتون بهدنبال کشتار اقلیت آلبانیایی از سوی نیروهای اسلوبودان میلوسویچ بدون مجوز سازمان ملل دستور حمله را با تأیید ناتو و همراهی کشورهای عضو آن صادر کرد. اکنون همه مشاوران آمریکا در حال شبیهسازی جریان سوریه با کوزوو هستند تا او را از شک و تردید برای حمله بیرون آورند. براساس منشور سازمان ملل تنها شورای امنیت است که میتواند مجوز حمله به کشور دیگری را صادر کند و با مخالفت روسیه و چین اوباما میداند که مشروعیت عملیات نظامی را نخواهد داشت.
کارشناسان حقوقی در حال پیدا کردن راهحل و توجیهی دفاعی برای عملیات نظامی آمریکا هستند اما حتی در این صورت مانند کوزوو اعضای ناتو در این مسیر، این کشور را همراهی خواهند کرد؟ در عملیات ۱۴ سال پیش همه اعضای ناتو به غیراز یونان نقشی در عملیات نظامی داشتند اما اکنون کسی نمیتواند این همراهی را برای اوباما تضمین کند. حتی اگر اعضای ناتو هم با پیشتازی احتمالی ترکیه، مانند آن زمان آمریکا را همراهی کنند واشنگتن چه هدفی را میتواند برای خودش در عملیات نظامی علیه سوریه ترسیم کند؟
عملیات نظامی علیه نیروهای صرب با وجود اینکه کاری آسان بهنظر میرسید و اوضاع سوریه را نداشت ۷۸ روز طول کشید. بیل کلینتون در آن عملیات تأکید داشت که هیچ نیروی زمینی آمریکا نباید وارد عملیات شود و هر طور که میشود باید جان نظامیان این کشور حفظ شود به همینخاطر عملیات نظامی در آن زمان تنها براساس حمله هوایی و آن هم بمباران از ارتفاع بیشتر از ۱۰ هزارپایی برای جلوگیری از هدف قرار گرفتن جنگندهها بود. در پایان این عملیات هم تنها ۲ نظامی آمریکا آن هم در سقوط یک بالگرد آپاچی کشته شدند اما نباید فراموش کرد که ۷۸ روز حمله نظامی با اشتباههای سرویسهای اطلاعاتی آمریکا و ناتو کشته شدن هزار و ۲۰۰ غیرنظامی را رقم زد.
با وجود کشته شدن این افراد باز هم هدف عملیات یعنی پایان حملات نیروهای صرب مشخص بود و ۳۰ هزار نیروی صلحبان در منطقه مستقر شدند. درباره سوریه اما حمله نظامی به چه هدفی میتواند برسد؟ ژنرال مارتین دمپسی، رئیس ستاد مشترک ارتش آمریکا چندی پیش در نامه خود به اعضای کنگره در کنار هشدار درباره اینکه استفاده از نیروی نظامی یک «اعلام جنگ» بهحساب میآید تأکید کرد که آمریکاییها هنوز هیچ گروهی را در سوریه نمیتوانند بهعنوان جایگزین اسد تصور کنند. عراق و افغانستان که آمریکاییها 2 جنگ در آن به راه انداختند هنوز درگیر خشونت از سوی افراطگرایان است و دیگر همه میدانند که القاعده تبدیل به نیروی اصلی مخالف در سوریه شده است.