- به‌نظر می‌رسد حمله نظامی علیه سوریه اکنون دیگر قطعی شده‌است، آیا شما از چنین اقدامی حمایت می‌کنید، با زبیگنیو برژینسکی مشاور سابق امنیت ملی در واشنگتن و از تحلیلگران سیاست خارجی این کشور گفت‌وگویی انجام داده که؟ و اساسا برداشتتان از این موضوع چیست؟
به‌نظر من اقدام نظامی مانند این، اگر صورت بگیرد، باید بخشی از یک استراتژی بزرگ‌تر باشد؛ در غیراین صورت فقط یک واکنش تنبیهی است که مشکلی را حل نمی‌کند. آیا استراتژی برای حل این مشکل وجود دارد؟ چه کسانی در این استراتژی هستند و چه کسانی نیستند؟ اینها همه سؤالاتی است که فکر می‌کنم قبل از آغاز اقدام نظامی، باید درباره‌شان فکر کرد. اقدام نظامی علیه سوریه اگرچه اکنون به‌خاطر ماجرای حمله شیمیایی، ممکن است نوعی مداخله انسان‌دوستانه به‌نظر برسد، اما پیامدهایی خواهد داشت که قابل تصور نیست.
- فکر می‌کنید دولت اوباما اساسا استراتژی‌ای برای سوریه و برای بعد از اقدام نظامی‌اش دارد؟
اگر هم داشته باشد بسیار مخفی است.
- فکر می‌کنید چه برنامه‌ای باید وجود داشته باشد؟
به‌نظر من مشکل این است که سوریه بخشی از یک معضل بزرگ‌تر ناآرامی‌های خاورمیانه است. راه مقابله با این ناآرامی نباید فقط بر قدرت نظامی استوار باشد و نباید فقط در انحصار قدرت‌های غربی باشد. من متعجبم که چگونه بریتانیا و فرانسه اینقدر مشتاق اقدام نظامی علیه سوریه هستند. به این حقیقت هم فکر می‌کنم که هر دوی این کشورها زمانی قدرت‌های امپریالیستی و استعماری منطقه خاورمیانه بوده‌اند. مداخله این قدرت‌ها به‌نظرم راه‌حل مناسبی برای مشکل منطقه نیست.
- شما از ضرورت ایجاد یک ائتلاف بزرگ‌تر سخن گفتید که اقدام نظامی باید بخشی از آن باشد. منظورتان از این حرف چیست؟
به‌نظرم حداقل ترکیه باید مستقیما و آشکارا بخشی از هراقدامی درباره سوریه باشد. قدرت‌های دیگری هم که منافع و رفاه اقتصادی‌شان در گرو ثبات خاورمیانه است باید دراین ماجرا دخیل باشند و هر اقدامی در ارتباط با سوریه باید با تأیید و همراهی این کشورها صورت گیرد. به‌عبارت دیگر به‌نظر من باید قدرت‌های آسیایی که به نفت و گاز خاورمیانه نیاز دارند در این ماجرا باشند. روسیه هم همینطور. به هر حال همه‌‌چیز باید با یک اجماع جهانی صورت گیرد نه اینکه واکنش نظامی چند کشور محدود غربی باشد که بعضی‌هاشان اساسا نقش و سابقه تاریخی خوبی در منطقه نداشته‌اند.
- اینکه دولت اوباما تلاشی نمی‌کند سازمان ملل را در ماجرای حمله به سوریه دخیل کند و به جای آن به‌دنبال حمایت و همراهی ناتو است، چه تعبیری برای شما دارد؟
البته به‌نظر من دولت اوباما چون می‌داند روسیه یا حتی چین هرگونه طرح شورای امنیت در این زمینه را وتو خواهند کرد، به سراغ سازمان ملل نمی‌رود. به همین‌خاطر است که می‌گویم باید مذاکرات جدی با کشورهایی صورت گیرد که به نوعی در کل منطقه درگیر هستند. به‌نظر من، مشکل بزرگ‌تر از سوریه است و نکته دوم اینکه، اقدام تلافی‌جویانه در مقابل فاجعه‌ای مثل حمله شیمیایی، باید بخشی از یک طرح بزرگ‌تر با اهداف استراتژیک باشد نه فقط یک اقدام تنبیهی.
- فکر می‌کنید اقدام نظامی علیه سوریه چه پیامدهایی داشته باشد؟ اسد تهدید کرده که آمریکا را به جنگی مانند ویتنام می‌کشاند. این تهدید جدی است؟
هر مقایسه‌ای به همان اندازه که می‌تواند حاوی واقعیت باشد، گمراه‌کننده هم می‌تواند باشد. به‌نظر من ویتنام از سوریه متفاوت است.
- در مجموع به‌نظر می‌رسد شما قانع نشده‌اید که اقدام نظامی فوری علیه سوریه در حال حاضر اقدام درستی است.
من چارچوب کلی استراتژیک برای این اقدام نظامی نمی‌بینم و نگرانم که شرکت‌کنندگان در چنین اقدام نظامی بسیار محدود و ترکیبشان مشکل‌ساز است. منظورم از شرکت‌کنندگان آمریکا و قدرت‌های استعماری سابق هستند. این وضعیت مشکل سیاسی جدی ایجاد می‌کند.
