درباره مباحث امسال مجمع و بحث قدیمی اصلاحات این سازمان با دکتر مسعود اسلامی، استاد دانشکده روابط بین‌الملل وزارت خارجه گفت‌وگو کرده‌ایم.
- امسال مباحث اصلی مجمع عمومی چیست و چه موضوعی بر دیگر مباحث سایه خواهد افکند؟
موضوع‌هایی را که هر سال در دستور کار مجمع عمومی سازمان ملل قرار می‌گیرد، می‌توان به 2دسته ثابت و متغیر تقسیم کرد. موضوع‌هایی است که در طول سال‌ها در دستور کار است و تقسیم‌بندی‌های مختلفی دارد. هر سال این موضوع‌ها مورد بحث قرار می‌گیرد و به‌روز می‌شود. برخی از این موضوع‌ها از جنبه اعلام تدبیر و سیاست مطرح می‌شود و برخی نیز محل مناقشه و ابراز نظر کشورها قرار می‌گیرد. بخش دیگر مربوط به موضوع‌های روز و چالش‌هایی است که بعضاً دیگر موضوع‌ها را تحت‌تأثیر قرار می‌دهد. موضوع‌های ثابت را می‌توان به 4دسته تقسیم کرد:
نخست موضوع‌هایی از قبیل تروریسم که ذیل عنوان صلح و امنیت قرار می‌گیرد. عنوان دوم توسعه سیاسی و اقتصادی است. سومین دسته محیط‌زیست و توسعه پایدار است و در دسته چهارم موضوع‌های مربوط به مدیریت و چالش‌های جهانی قرار می‌گیرد. به‌نظر می‌رسد امسال موضوع اهداف توسعه هزاره بر دیگر مسائل ثابت نشست مجمع عمومی سایه بیفکند. در کنار اینها، بحث درگیری‌ها و تنش‌های داخلی کشورها نیز خواه‌ناخواه در همه سخنرانی‌های اعضا تأثیر خواهد گذاشت. تحولاتی که به‌خصوص در خاورمیانه رخ داده، حتماً بر فضای بحث‌ها اثر می‌گذارد.
- به‌نظر شما، موضوع خلع سلاح شیمیایی سوریه چگونه در مجمع مطرح خواهد شد؟
مسلماً کشورهایی که به نوعی در وضع سوریه نقش دارند، مانند آمریکا، روسیه، ایران، ترکیه و عربستان به آن اشاره خواهند کرد اما به‌نظر نمی‌آید مجمع عمومی به یک جمع‌بندی برسد که بخواهد اقدام خاصی در این زمینه انجام دهد. البته مجمع عمومی به ابتکار عربستان قبلاً 2قطعنامه درباره سوریه تصویب کرده است اما با اعلام آمادگی سوریه برای پذیرفتن معاهده منع کاربرد سلاح‌های شیمیایی و تسلیم این سلاح‌ها، فضا به‌گونه‌ای دیگر رقم خورده و با توجه به حمایت روسیه از سوریه، بعید است اقدامی در مجمع عمومی صورت بگیرد که برخلاف این روند باشد. اگر قطعنامه‌ای پیشنهاد شود، با اقدام‌هایی همسو است که طی‌ماه گذشته صورت گرفته است؛ یعنی استقبال از پیوستن سوریه به معاهده یادشده و قرار دادن سلاح‌های شیمیایی سوریه زیر نظارت بین‌المللی، حمایت کردن از ابتکار روسیه و آمریکا .
- در سال‌های اخیر، انتقادهای گسترده‌از ساختار مجمع عمومی و شورای امنیت مطرح شده و در کنار اصلاحاتی برای رفع نارسایی‌های این سازمان مطرح شده است. این اصلاحات اکنون در چه نقطه‌ای قرار دارد؟
می‌توان گفت این اصلاحات در وضعیت پیشرفت بسیار کند قرار دارد. در ارتباط با ساختار سیاسی شورای امنیت، سال‌هاست طرح‌های مختلفی مطرح شده و در دست بررسی است، اما به‌نظر نمی‌رسد هیچ کدام از اینها به نتیجه برسد و باعث تغییر ساختار و نحوه تصمیم‌گیری شود.
مثلاً افزایش تعداد اعضای شورا، افزایش کشورهای دارنده حق وتو و در حاشیه هم پیشنهاد حذف وتو مطرح است. با توجه به روند سال‌های اخیر بعید به‌نظر می‌رسد که به‌خصوص در شورای امنیت و ساختار سیاسی سازمان تغییری صورت گیرد و آنچه از آن به‌عنوان اصلاحات نام برده می‌شود، به نتیجه برسد. در سایر قسمت‌ها تلاش‌هایی برای کارایی و بهره‌وری در دبیرخانه و نیروهای پاسدار صلح و مدیریت بهتر بودجه صورت گرفته و به‌تدریج در حال پیشرفت است اما در ارتباط با اصلاحات ساختاری در توزیع قدرت تحولی رخ نداده و بعید به‌نظر می‌رسد این اصلاحات به جایی برسد.
