استعمال دخانیات و تنباکو به عنوان بخشی از مراسم قبایل سرخپوست در آیینهای خاص، در تاریخ ثبت شده است. بیش از یک قرن پیش، تجارت تنباکو به حدی با ارزش بود که انگلیسیها برای قرارداد تنباکو با ناصرالدین شاه وارد مذاکره شدند و پس از آن ماجرای فتوای تحریم تنباکو پیش آمد.
اما نکته جالب در تاریخ تنباکو این است که از زمان کشف مضر بودن آن فقط چند ده سال میگذرد؛ کشفی که در نیمه دوم قرن بیستم رخ داد و شعله مبارزات علیه سیگار را شعلهور کرد.
البته این مبارزات کمی قبلتر از زمان این کشف بزرگ در غالب مجموعه دادخواهیها، واکنشها و تحقیقاتی شروع شده بود که امروزه به مجموعه آنها جنگ تنباکو میگویند.
در زمان شروع جنگ تنباکو، اکثر شرکتهای بزرگ تولیدکننده سیگار در ایالات متحده قرار داشتند. به همین دلیل آنچه در جریان این جنگ رخ داد، بیشتر به خاطر مبارزات و دادخواهیهای علیه سیگار در این کشور بود که با واکنشهای شدید شرکتهای آمریکایی تولید کننده سیگار مواجه شد و همین واکنشها و دادخواهیها در نهایت حقایق بسیاری را روشن کرد.
اولین دادخواهی علیه سیگار در سال 1954 میلادی(1333 ه.ش) رخ داد که در طی آن یک بیمار مبتلا به سرطان ریه علیه شرکتهای تولیدکننده سیگار شکایت کرد. ولی به دلیل عدم وجود شواهد علمی در آن زمان، این دادخواهی بعد از 13 سال ناکام ماند. حمله بعدی به خانواده تولید کنندگان سیگار که بسیار قدرتمند هم بود، برمیگردد به سال 1964 میلادی (1343 ه.ش) که در آن سال رئیس انجمن جراحان آمریکا، دکتر تِری، با دلایل مستدل علمی ثابت کرد که سیگار میتواند باعث ایجاد سرطان ریه شود. البته شرکتهای تولید کننده سیگار برای ارائه نشدن نتایج تحقیقات دکتر تِری تلاشهای زیادی کردند.
ولی در نهایت این جراح پرتلاش پیروز شد. در نتیجه انتشار نتایج تحقیقات دکتر تِری، دولت آمریکا در سال 1965 میلادی (1344 ه.ش) زدن برچسب اخطار با عبارت: «هشدار: استفاده از سیگار شاید برای سلامت شما مضر باشد» را روی پاکتهای سیگار اجباری کرد.
دکتر تِری در این باره میگوید:«بعد از این وقایع، فروش سیگار به شدت کاهش یافت ولی به فاصله کوتاهی دوباره برگشت، چون شرکتها بیکار ننشسته بودند و تماشا کنند که ما چه میکنیم، آنها برای مبارزه با ما به اسلحه بسیار قوی تبلیغات متوسل شدند.»
در زمانی که دکتر تِری با تلاش خود دولت آمریکا را ملزم به وضع آن قانون کرد، تبلیغات سیگار آزاد بود و شرکتهای تولید کننده سیگار برای جبران شکست قبلی خود، تبلیغات گسترده و بیامانی را برای سیگار شروع کردند. یکی از مسئولان شبکه CNN در این باره میگوید: «آن روزها، نمیتوانستید تلویزیون و رادیو را روشن کنید و تبلیغات سیگار را نبینید یا نشنوید.»
این روند همین طور ادامه یافت تا اینکه در سال 1971 میلادی (1350ه.ش) کنگره آمریکا تبلیغات سیگار را غیر قانونی دانست. ولی باز هم این شرکتها دست روی دست نگذاشتند و این بار تبلیغات خود را به صورت بطئی که خیلی هم مؤثرتر بود، دنبال کردند و با خرج کردن پولهای زیادی بابت به نمایش درآمدن سیگار کشیدن ستارههای سینما در فیلمهای هالیوود،مثل جان وین، آتش جنگ تنباکو را شعلهورتر کردند. در آن زمان بود که یکی از بزرگترین شرکتهای تولیدکننده سیگار، وینستون، تبلیغ معروف خود را به ظاهر علیه سیگار اجرا کرد.
شرکت وینستون در زمان ممنوعیت تبلیغ دخانیات علاوه بر هزینههایی که برای استعمال سیگار توسط بازیگران هالیوود میکرد، یک شعار تبلیغاتی علیه سیگار را با مجوز از دولت منتشر کرد. آن شعار این بود: «سیگار برای سلامت مضر است. حتی وینستون.» صد البته که این شعار اثری جز تبلیغ برای سیگار نداشت.
سال 1983 (1362ه.ش) بود که زنی به نام رز سیپولون که به سرطان ریه مبتلا شده بود، علیه شرکتهای تولیدکننده سیگار اقامه دعوی کرد و بعد از 9 سال شرکت های مذکور به پرداخت 400 هزار دلار غرامت محکوم شدند.
ولی بعد از چند روز در حالی که هنوز پولی به رز پرداخت نشده بود، دادگاه به طرز عجیبی حکم خود را عوض کرد و حکم به برائت آن شرکتها داد و این زمانی بود که رز دیگر زنده نبود که تقاضای استیناف دهد.
در دادگاههای دادخواهی علیه شرکتهای تولیدکننده سیگار، این شرکتها از دلایل مختلفی برای تبرئه کردن خود استفاده میکردند. ولی مستدلترین حربه آنها، وجود همان برچسب اخطار روی پاکتهای سیگار بود. تا اینکه در سال 1992 (1371 ه.ش) دیوان عالی کشور ایالات متحده اعلام کرد که برچسبهای اخطار روی پاکتهای سیگار، این شرکتها را از دادخواهی و پرداخت غرامت مصون نمیدارد.
4 سال بعد، یک هیأت منصفه در ایالت فلوریدا شرکت براون و ویلیامسون را به پرداخت 750 هزار دلار غرامت به گرادی کارتر که به دلیل استفاده از سیگارهای آن شرکت به سرطان ریه مبتلا شده بود، محکوم کرد و بعد از این ماجرا، شرکتهای تولیدکننده سیگار شکست سختی خوردند. به طوری که تاکنون مجبور به پرداخت سالانه بیش از 200 میلیون دلار غرامت در پروندههای مختلف شدهاند. به عبارتی هنوز جنگ تنباکو ادامه دارد.