این مسئله موجب بالا گرفتن انتقادات از اظهارات رئیس کل بانک مرکزی مبنی بر عدم کاهش بیشتر قیمت ارز شد. در این رابطه با غلامرضا تاجگردون، نایب‌رئیس کمیسیون برنامه و بودجه مجلس گفت‌وگو کرده‌ایم.
- دیدگاه رئیس کل بانک مرکزی برای عدم کاهش بیشتر قیمت ارز تا چه حدی منطقی است؟
بانک مرکزی هم وظیفه صیانت از ارزش پول ملی را دارد و هم جلوگیری از نوسانات چشمگیر را در بازار دنبال می‌کند. همانطور که افزایش یکباره نرخ ارز، تبعاتی را برای اقتصاد به همراه داشته است، کاهش یکباره آن نیز آسیب‌هایی را به همراه دارد. اثر این موضوع بر تجارت و تولید به‌گونه‌ای است که نمی‌توان آن را نادیده گرفت. رئیس‌کل بانک مرکزی هم در جمع فعالان اقتصادی به این نکته اشاره کرده است. واردکنندگان ماشین‌آلات و تجهیزاتی که برای تولید مفید است، معتقدند کاهش یکباره قیمت دلار به زیر 3هزار تومان در شرایطی که کالایی با دلار 2400تومان ثبت سفارش می‌شود و با هزینه‌های جانبی بیش از 3هزار تومان برای واردکننده تمام می‌شود، آسیب‌هایی را به تجار وارد می‌سازد. این روند کاهش قیمت باید تدریجی اتفاق بیفتد. این سخن که گفته شود کف قیمت 3هزار تومان است هم، درست نیست. ضرورتی نداشت که چنین سخنی مطرح شود. نرخ شناور باید براساس عرضه و تقاضا تعیین شود و نمی‌توان برای آن کف درنظر گرفت. با این حال جلوگیری از نوسانات و حفظ مسیر تدریجی برای کاهش نرخ دلار منطقی است.
- آیا قیمت دلار در بودجه سال 93 افزایش می‌یابد؟
در مجلس قطعا این کار صورت نخواهد گرفت. حتی تلاش می‌شود که کاهش نرخ هم صورت گیرد چراکه حفظ ارزش پول ملی جزو اولویت‌های مجلس است. قیمت دلار نباید بالاتر از این برود. افزایش نرخ از 1200تومان به 2400تومان به این دلیل رخ داد که این فنر متراکم شده بود و سال‌ها نرخ ثابت مانده بود. چنین فشاری دیگر احساس نمی‌شود.
- باتوجه به اینکه نظام عرضه و تقاضا قیمت ارز را تعیین می‌کند، آیا پس از تخلیه جو روانی فعلی، بانک مرکزی در شرایط تحریم، توان تزریق ارز و عرضه کافی را دارد تا نرخ دلار در همین حدود باقی بماند؟
در شرایط تحریم قطعا کار بانک مرکزی دشوار خواهد بود و این موضوع در عرضه ارز و نرخ نیز تأثیرگذار خواهد بود. امید ما این است که تحریم‌ها کاهش یابد و بانک مرکزی شرایط بهتری برای مدیریت شناور بازار ارز داشته باشد. در این صورت توان مدیریت نرخ ارز وجود دارد اما ادامه تحریم‌ها می‌تواند دست بانک مرکزی را در این راه ببندد.
- نقش بانک مرکزی به‌عنوان حافظ ارزش پول ملی چیست؟
شاخص ارزیابی بانک مرکزی به‌عنوان نهاد کارشناسی مستقل، عملکرد منطقی در همین شرایط است. اینکه بانک مرکزی به قلکی برای تأمین کسری بودجه دولت تبدیل نشود، با اهمیت است؛ هم در تأمین عرضه و تقاضای ارزی و هم در ایجاد خطوط اعتباری، نیازمند استقلال بانک مرکزی هستیم. بانک مرکزی وظیفه مدیریت نرخ ارز را دارد نه مدیریت نرخ برای تأمین بودجه دولت، بلکه به نفع اقتصاد کشور. دولت بزرگ‌ترین عرضه‌کننده و مصرف‌کننده ارز است اما بانک مرکزی باید در این شرایط استقلال خود را نشان دهد. قطعا مجلس هم نظارت خواهد کرد. در گذشته بانک مرکزی از راه‌های مختلف تأمین‌کننده منافع دولت بود که امیدواریم این تجربه تلخ تکرار نشود.
