این پیام‌ها که با صدور بیانیه جمعی از استادان زبان‌فارسی آغاز شدند، با اعلام خبری درباره نرخ پیامک( اس‌ام‌اس) ، ادامه پیدا کرد و امیدواری را بیشتر.
بیانیه یادشده که توسط 25 استاد مطرح ادبیات فارسی در دانشگاه‌های تهران امضا شده است، فضای فناوری ارتباطات و اطلاعات را هدف گرفته و می‌گوید: در سال‌های اخیر، تحولات گسترده و شتابان در عرصه فناوری – به‌ویژه رایانه و ارتباطات سیار – باعث شده که متخصصان ما نتوانند در زمینه تطابق بخشیدن خط فارسی با فناوری‌های نوین، چنان‌که باید و شاید، چاره‌اندیشی کنند و همچون جوامع دیگر در این زمینه، تدبیری بایسته و جامع بیندیشند و همین تأخیر، به نگرانی‌هایی در میان اصحاب فرهنگ و دوستداران خط فارسی دامن زده است.اما این بیانیه درواقع نخستین پیام ارسالی در این حوزه نیست.
10 ماه پیش محمود احمدی‌نژاد رئیس جمهوری با صدور بخشنامه‌ای، مسئولان و کارکنان دستگاه‌های اجرایی و مراکز فرهنگی و دانشگاهی را به رعایت دستور خط فارسی با روش یکسان، موظف کرد.
در این بخشنامه، رئیس جمهوری با تأکید بر اصل 15 قانون اساسی و نیز تکلیفی که اساسنامه فرهنگستان زبان و ادب فارسی در حفظ قوت و اصالت زبان فارسی دارد، 4 نکته را به همه بدنه دولت، گوشزد کرد:
1 – دستور خط فارسی را که از سوی این فرهنگستان ابلاغ می‌شود، در همه اسناد و مکاتبات رسمی، کتب درسی، روزنامه‌ها و... استفاده کنند.
2 – معادل‌های فرهنگستان را به‌جای واژه‌های بیگانه استفاده کنند.
3 – دستگاه‌های مربوط از همه روش‌های فرهنگی برای آموزش و ترویج مردم نسبت به کاربرد صحیح خط فارسی، استفاده کنند.
4 – نتایج اقدامات وزارتخانه‌ها، سازمان‌ها و مؤسسات دولتی به شخص رئیس جمهور گزارش شود.
این بخشنامه، هفته اول مرداد سال 85 ابلاغ شده است و حالا پس از 10 ماه پاسخ این پرسش که چه‌قدر مفید بوده است و آیا واقعا وزارتخانه‌ها و سازمان‌های دولتی نتیجه اقدامات خود را به احمدی‌نژاد گزارش کرده‌اند یا نه، برعهده دفتر ریاست جمهوری است. اما بیانیه استادان زبان فارسی می‌تواند گواه این مطلب باشد که دست‌کم در حوزه فناوری اطلاعات، ماجرا نه‌تنها به قوت خود باقی است، بلکه هر روز بدتر می‌شود.
در بخش دیگری از بیانیه مذکور آمده است: به‌عنوان مثال، میلیون‌ها نفر مشترک تلفن‌های همراه، در میلیون‌ها پیام کوتاهی که روزانه ارسال می‌کنند، از خط بیگانه استفاده می‌کنند. به‌نظر می‌رسد که مشکلات موجود در فرستادن پیام به خط فارسی و احیانا گران‌تر بودن تعرفه خط فارسی، در این زمینه بی‌تأثیر نبوده است.
ظاهرا همین جملات سبب شده است تا 2 روز پس از انتشار این بیانیه، مسئولان مخابرات اعلام کنند اس‌ام‌اس‌های فارسی، به‌صورت نیم‌بها محاسبه می‌شوند. این اقدام که تنهابه اپراتور اول پیام کوتاه مربوط است، شاید بتواند اندکی از مشکل را حل کند، اما همان‌طور که محمدرضا ترکی، استاد زبان فارسی و یکی از امضاکنندگان بیانیه یاد شده می‌گوید، این مشکل، در اپراتور دوم و ایرانسل باقی می‌ماند، ضمن آن‌که برای استفاده درست از تعرفه نیم‌بها، نیاز به اطلاع‌رسانی بسیار گسترده‌تر است.
از سوی دیگر، حالا آن‌قدر زبان مجعول فینگلیش جاافتاده و آن‌قدر در معادل‌سازی‌های مناسب، تعلل شده که بعید به‌نظر می‌رسد اتفاق مهمی رخ دهد. شاید به این علت که همواره مقابله با هجوم زبان علمی در عرصه فناوری اطلاعات، به شکلی کلی و مبهم صورت گیرد.
درحالی‌که شاید بهتر این باشد که هرکدام از پدیده‌ها به‌صورت روشن و جداگانه، بررسی شده، ابتدا معادل مناسب آن، پیش از آن‌که کاملا در بین مردم جابیفتد، توسط فرهنگستان ساخته شود و سپس، سراغ مورد بعدی برویم.
در حال حاضر، تنها در زمینه اس‌ام‌اس، به اعتقاد بسیاری از اهالی فن، معادل پیام کوتاه، واژه مناسبی نیست. دکتر میرجلال‌الدین کزازی در این‌باره می‌گوید: من هم معتقدم پیام کوتاه چون بلندتر از SMS است، مناسب نیست و بخت برابری با آن‌را نخواهد داشت، اما پیامک یا پیامه، چون کوتاه است، شایسته‌تر است.
کزازی که خود همواره اصرار زیادی بر استفاده از واژه‌های فارسی دارد، ادامه می‌دهد: این نکته که ما واژه‌ای فارسی را به‌جای واژه‌ای فرنگی برگزینیم، اما یکسره کاربرد نیابد، اصلا مهم نیست، زیرا واژه ساخته شده در گنجینه زبان باقی و بر غنای آن می‌افزاید.به‌نظر می‌رسد واژه پیشنهادی کزازی، به‌عنوان گام نخست در تشکیل جبهه صیانت از زبان فارسی در عرصه فناوری اطلاعات، واژه مناسبی است. اما بدون شک برای کسب برتری در این نبرد، تنها با پیوستن نیروهای کمکی ممکن است.
محمدرضا ترکی در این‌باره می‌گوید: به قول دکتر شفیعی کدکنی، اگر فردوسی در روزگار ما بود و می‌خواست کاری به عظمت شاهنامه انجام دهد، قطعا مشکل خط فارسی را حل می‌کرد. تطبیق این خط با نیازهای امروز و به‌ویژه با زبان رایانه و فناوری اطلاعات، شاید مهم‌ترین مسأله باشد و این مسأله‌ای است که بدنه علمی کشور و مسئولان اجرایی باید به دنبال آن باشند.
کاش بخشنامه رئیس جمهوری، فراموش نمی‌شد.
