واقعیت این است که درس خواندن هم مانند هر کار دیگری قواعد خاصی دارد؛ قواعد، روش‌ها و فنونی که مطالعه و یادگیری را آسان‌تر می‌کند؛ یعنی اگر کسی از این اصول و قوانین تبعیت کند متوجه می‌شود که مطالعه چقدر راحت، ساده و دوست‌داشتنی است.
نظم؛ الگوی همیشگی
نخستین چیزی که از ابتدای سال تحصیلی و در شروع یادگیری و مطالعه همیشه باید درنظر داشته باشیم و به آن توجه کنیم داشتن برنامه و پیروی از آن در چارچوب منظمی است که هر کس با توجه به شرایط و زمانی که در اختیار دارد می‌تواند آن را مطابق نتیجه مورد نظرخود تنظیم کند.بدون برنامه شما دائم دچار بی‌نظمی می‌شوید و وقت کم می‌آورید.
برای اینکه بتوانید خوب برنامه‌ریزی کنید، ابتدا باید انگیزه و هدف خود را از مطالعه مشخص کنید. علاوه بر داشتن هدف هنگام مطالعه، تعیین زمان مطالعه و میزان آن هم اهمیت زیادی دارد. هنگامی که قصد مطالعه دارید، برای خودتان مشخص کنید چه مدتی به مطالعه و به کدام موضوع درسی می‌پردازید و این کار را هم با توجه به اولویتی که موضوعات درسی دارند انجام دهید. پس از تعیین مدت زمان، تصمیم بگیرید چه میزان از کتاب را باید در مدت مشخص شده بخوانید. انجام این کار بسیار مهم است زیرا انسان تمایل زیادی دارد که کارها را سریع انجام دهد. بنابراین اگر زمان مطالعه و حجم مطالب مشخص نشود، میزان دقت در مطالعه کاهش می‌یابد اما وقتی شما زمان و حجم مطالب مورد مطالعه را مشخص می‌کنید، از نحوه کار پیش‌رو مطلع می‌شوید. به این ترتیب بین تمام قسمت‌هایی که باید مطالعه کنید ارتباط مشخصی به‌وجود می‌آید و خواندن و یادگیری نظم می‌گیرد. به‌علاوه با مشخص کردن هدف، زمان و میزان مطالبی که باید یاد بگیرید، ترس از برخورد با مسائل ناشناخته هم برای شما کمتر می‌شود.فراموش نکنید که مطالعه مفید به 2 عامل بستگی دارد؛ علاقه به مطلبی که باید بخوانید و کاربرد ماهرانه روش‌های درست مطالعه زیرا به‌کار بردن روشی صحیح برای مطالعه خواندن را آسان‌تر، سریع‌تر و لذت‌بخش‌تر می‌کند.
چگونه بخوانیم و نتیجه بهتری بگیریم؟
شما می‌توانید با توجه به اهدافتان برای مطالعه مطالب مختلف، روش‌های منظم و سازمان‌یافته‌ای انتخاب کنید. این روش‌ها عبارتند از: مطالعه مقدماتی یا شناسایی، مطالعه اجمالی، مطالعه تکمیلی یا دقیق و بازبینی نهایی. البته شما می‌توانید با توجه به علایق و توانایی‌هایتان تغییراتی در روش مطالعه خود به‌وجود آورید.قبل از هر چیز باید بدانید بیشترین میزان موفقیت در هر کاری داشتن انگیزه است. پس شما باید انگیزه و هدف خود را از مطالعه مشخص کنید. گاهی هدف از مطالعه یافتن موارد یا جنبه‌های قابل انتقاد در یک کتاب یا موضوع درسی است. اما برای علاقه‌مند‌شدن به مطالعه باید بهترین روش را انتخاب کرد؛ روشی که مطابق میل و علاقه خود شماست زیرا یکی از دلایل ناتوانی دانش‌آموزان برای درک مطلب، نداشتن مهارت کافی در خواندن است. بعضی افراد نمی‌توانند مطالب درسی را با سرعت مناسب بخوانند و در نتیجه اغلب وقت کم می‌آورند و نمی‌توانند مطالب درسی خود را به خوبی بخوانند. در اینگونه موارد، یکی از راه‌حل‌ها افزایش سرعت خواندن است تا بتوان همه مطالب درسی را در زمان محدودی مطالعه کرد.در واقع برای خواندن مطالب مختلف با توجه به هدفی که از مطالعه دارید باید از روش‌های متفاوتی استفاده کنید. شاید لازم باشد بعضی مطالب را با دقت بیشتری بخوانید. با این حال می‌توان مطالب را با سرعتی مناسب خواند و به خوبی هم آنها را یاد گرفت. به‌طور کلی می‌توان با هر هدفی شروع به مطالعه کرد، سرعت خواندن را بیشتر کرد و در عین حال در کمال دقت مطالب موردنظر را به درستی آموخت.
فراموش نکنید انسان خیلی زود به روش‌هایی که انتخاب می‌کند عادت می‌کند، پس بهتر است اکنون که در روزهای نخستین سال تحصیلی هستید، روش خوبی را برای مطالعه خود برگزینید. در این میان یکی از مواردی که باید به آن عادت کنید تمرکز داشتن سر کلاس درس است. اگر عادت کنید سر کلاس حو استان کاملا به درس و مطالبی باشد که معلم بیان می‌کند، این کار بیشتر در شما نهادینه می‌شود و عادت می‌کنید سر کلاس به جز حرف معلم به چیز دیگری توجه نکنید. به علاوه تا قبل از رفتن به کلاس، درس جدید را مطالعه کنید. سر وقت در کلاس حاضر شوید و سر کلاس با دوستان خود درباره مسائل غیردرسی صحبت نکنید؛ چون باعث می‌شود هنگام شروع درس نتوانید به خوبی تمرکز داشته باشید. هر وقت سؤال یا مشکلی دارید، حتما سؤال کنید و نگذارید اشکالات‌تان روی هم انباشته شوند. به نکات مهم هر درس خوب توجه کنید و درصورت لزوم یادداشت بردارید. حتما در منزل برای انجام تکالیف درسی منظم باشید. اگر به موقع تکالیفتان را انجام دهید، دچار اضطراب و استرس نمی‌شوید و هنگام انجام آنها تمرکز بیشتری دارید. عادت کنید از ابتدای سال وقت خود را به خوبی تنظیم کنید؛ طوری که به همه کارهایتان برسید.
زمانی را برای انجام تکالیف، تفریح، ورزش و استراحت یا انجام کارهای مورد علاقه خود مانند تماشای تلویزیون، مطالعه کتاب‌های غیردرسی یا... درنظر بگیرید. با توجه به شناختی که از خود دارید، بهترین زمان را برای انجام تکالیفتان انتخاب کنید. در واقع این زمان می‌تواند در افراد مختلف متفاوت باشد. عده‌ای ترجیح می‌دهند شب‌ها تا دیروقت بیدار بمانند و مطالعه کنند اما بعضی دیگر ترجیح می‌دهند زود بخوابند و صبح‌های زود را برای انجام تکالیفشان مناسب می‌دانند. برای شرکت در امتحان حتما از چند شب قبل وقت کافی برای مطالعه درس‌هایتان درنظر بگیرید و در واقع خود را از قبل آماده کنید. اگر بتوانید بر عادت وقت‌کشی که متأسفانه خیلی افراد به آن مبتلا هستند غلبه کنید، وقت کم نمی‌آورید. برای اجتناب از وقت‌کشی حتما باید منظم باشید. همه کتاب‌ها و وسایل خود را جایی قرار دهید که صبح روز بعد بتوانید به‌راحتی آنها را پیدا کنید. فراموش نکنید اگر نظم را رعایت کنید، هیچ‌گاه عجله نخواهید داشت و می‌توانید به همه کارهایتان هم برسید. تنش و اضطرابی که بر اثر بی‌نظمی به‌وجود می‌آید، آرامش شما را سلب می‌کند و نمی‌توانید به سادگی به کارهایتان رسیدگی کنید. در واقع هر کس برای مطالعه نیاز به آرامش دارد.تحقیقات علمی نشان داده قابلیت جذب اطلاعات توسط یک ذهن آسوده و آرام بسیار بیشتر از یک ذهن خسته است.
تغذیه سالم، خواب کافی
برای برخورداری از ذهن سالم و شاداب داشتن تغذیه خوب و خواب کافی بسیار مهم است. بعضی مواد غذایی کمک می‌کنند بتوانیم بهتر فکر کنیم و راحت‌تر و با انرژی بیشتری درس بخوانیم. میوه، سبزیجات و انواع مغزها مانند پسته، بادام و گردو به‌عنوان میان‌وعده بسیار مناسب هستند. نکته مهم این است که هنگام مطالعه کمتر غذا میل کنید. بهترین کار این است که از حجم هر وعده غذایی کم کرده و آن را به چندین وعده غذایی فاصله‌دار و کوچک‌تر در روز تقسیم کنید. به این ترتیب مطمئن خواهید شد دچار خواب‌آلودگی نمی‌شوید و غذای مورد نیاز بدنتان را هم تأمین کرده‌اید. در ضمن هیچ‌گاه صرف صبحانه را فراموش نکنید و همیشه آن را در برنامه غذایی خود قرار دهید. خوردن یک صبحانه کامل و سالم انرژی کافی برای بسیاری از فعالیت‌های روزانه شما را فراهم می‌آورد.
خودتان را باور کنید
یکی از مهم‌ترین ویژگی‌های افراد موفق این است که باور دارند می‌توانند. آنها تردیدی ندارند که موفق خواهند شد. اما باورهای ما چگونه ساخته می‌شوند؟ باورها از طریق تجربه ساخته می‌شوند. وقتی شما تجربه موفقی درخصوص فعالیتی خاص به‌دست می‌آورید، باوری مطمئن و قطعی در شما شکل می‌گیرد. وقتی یک باور شکل گرفت، تجارب بعدی شما هم کم و بیش براساس قالب و ترکیب آن باور شکل می‌گیرد. درواقع باورها منشأ توانایی‌ها، ثبات و قدرت شما هستند.
متأسفانه ما اغلب وقتی یک‌بار شکست می‌خوریم و موفق نمی‌شویم به جای اینکه از تجربه‌خود درس بگیریم، برعکس یک باور منفی از تجربه‌خود درونمان شکل می‌گیرد. از این پس ما این احساس ناموفق بودن را در ضمیر نیمه هوشیار خود نگاه‌می‌داریم و خودمان را متقاعد می‌کنیم که در زندگی آدم ناموفقی هستیم، درصورتی که می‌توانیم با پرورش باور مثبت درون خود نتایج مثبتی برای خود به بار بیاوریم.
پس بهتر است اکنون که در نخستین روزهای سال تحصیلی و شروع یادگیری هستیم باورهای خود را بازبینی کنیم و ببینیم تا چه حد درست هستند و عقاید و باورهای درست را جایگزین باورهای غلط و نادرست کنیم. مثلا اگر شما بر این باورید که دانشآموز ناتوان و ضعیفی هستید، از خود سؤال کنید که چرا اینگونه فکر می‌کنید؟ آیا همیشه باید بر این باور بمانید یا می‌توانید آن را تغییر دهید؟ اگر بتوانید باورهای غلط خود را تغییر دهید و با سعی و تلاش بیشتر به موفقیت دست یابید دیگر خود را ناتوان و ضعیف نمی‌دانید و برعکس به باور موفق بودن نیز دست می‌یابید.
ارتباط با معلم
اغلب دانش‌آموزان عقیده دارند اگر معلم خود را دوست داشته باشند، می‌توانند درسی را هم که می‌دهد دوست داشته باشند ولی فراموش نکنید در نهایت این معلم است که قرار است به شما آموزش بدهد. به علاوه احساس شما به معلم تأثیر متقابلی دارد؛ یعنی اگر معلمتان را دوست ندارید چطور انتظار دارید او شما را دوست بدارد؟ اما معلم نهایت دقت، تلاش و توجه خود را برای آموزش به شما صرف می‌کند. پس قدر این کار مهم و باارزش او را بدانید و فراموش نکنید هر کس ابعاد شخصیتی و رفتاری خود را دارد. یک دانشآموز موفق هم باید بیش از این ویژگی‌ها و ابعاد رفتاری آگاهی داشته باشد و به آنها احترام بگذارد. رابطه معلم و دانشآموز می‌تواند مانند یک دوست واقعی باشد. از سوی دیگر می‌توانید درباره موضوعات درسی‌تان از معلمان خود چیزهای زیادی یاد بگیرید و با شناخت متقابل از یکدیگر پیشرفت بیشتری در تحصیل خود داشته باشید.
برنامه تماشای تلویزیون
معمولا دانش‌آموزان از تماشای برنامه‌های تلویزیونی لذت می‌برند و در ایام تعطیلات یکی از کارهای آنان تماشای تلویزیون است ولی با آغاز سال تحصیلی تماشای تلویزیون و انتخاب نوع برنامه‌ها باید با برنامه‌ریزی و زمانبندی خاصی انجام شود. فراموش نکنید غذاهای فکری که از طریق تلویزیون وارد ذهن شما می‌شوند جزو قوی‌ترین و مؤثرترین خوراک‌ها هستند. این خوراک‌ها آمیزه‌ای از تصاویر و صداها هستند که تأثیراتشان گاه خیلی بیشتر از خواندن کتاب‌های درسی است، به همین دلیل باید از تلویزیون درست استفاده کرد. با توجه به وقت محدودی که دارید، لازم است از تماشای خیلی از برنامه‌های تلویزیونی اجتناب کنید. به‌عنوان یک دانشآموز موفق باید بدانید چطور از تلویزیون برای خود یک دوست خوب بسازید. کافی است برنامه‌هایی را انتخاب کنید که بیشتر به دردتان می‌خورد و می‌توانید از آنها چیزی یاد بگیرید. حتی می‌توانید به اخبار هم به‌عنوان بخش دیدنی و آموزنده نگاه کنید چون به این ترتیب می‌توانید از بسیاری از رویدادها و حوادث جهان آگاه شوید. شما می‌توانید برای انتخاب برنامه‌های تلویزیونی از والدین و بزرگترها نیز کمک بگیرید.
همیشه در حال یادگیری باشید
شما به‌عنوان یک دانشآموز همیشه باید در حال آموختن و تشنه فراگیری باشید. تصمیم بگیرید اکنون که تازه وارد فضای آموزشی شده‌اید، طوری برنامه‌ریزی کنید که پیوسته در حال یادگیری و کسب تجربه باشید. اگر قبلا نتوانسته‌اید به یادگیری علاقه‌مند باشید و موفق شوید، دریابید کجای کارتان اشتباه است و چه چیزی را باید تغییر دهید. بررسی کنید و ببینید تکنیک‌های افراد موفق چه بوده و چگونه شما هم می‌توانید مانند آنها موفق شوید. اگر واقعا دوست دارید موفق شوید از همین حالا شروع کنید و در راه موفقیت گام بردارید. تصمیم بگیرید آموختن را از همین امروز آغاز کنید. آنگاه می‌بینید می‌توانید همیشه دانشآموز موفقی باشید.
