گویی کتاب آفرینش است که در شمایل دره‌ای ژرف باز شده و هر ورق آن یک دوره زمین‌شناسی را با قدمت چند میلیون سال در خود جا داده است. این دره را که طی سده‌های متمادی سیلاب‌های منطقه خراسان‌جنوبی تراشیده‌اند کال‌جنی می‌نامند. نامگذاری آن با واژه کال به معنی دره و واژه جنی نیز به برخی باور‌های بومیان منطقه در مورد وجود جن‌ها در این دره بازمی‌گردد. داخل دیواره‌های آن حفره‌هایی وجود دارد که می‌گویند سکونتگاه زرتشتیان بوده و اکنون یکی از جاذبه‌های آن به شمار می‌آید.
از آنجا که رسیدن به کف دره برای برخی دشوار است حرفه‌ای‌ها 2مسیر را پیشنهاد می‌کنند. راه نخست این است که پس از جدا شدن از جاده آسفالت و دوراهی استخر شاعر و طی حدود 5کیلومتر جاده خاکی به دره می‌رسیم، از آن پس می‌توان از انتهای جاده خاکی که به نوعی ابتدای دره و در مجاورت کوه است پیش رفت. راه دیگر این است که از شکافی که در میانه راه خاکی است وارد دره شد. هر چند راه نخست بهتر است و در کنار آن چشمه آبی نیز مشاهده می‌شود. بلد‌ها به همراه گردشگر‌ها مسیر آب را دنبال می‌کنند و در مسیر، درخت‌های نخل و نیزار‌ها همچنین حالت U و گاهی V شکل شدن دره برای آنها چشم‌نواز خواهد بود.
چشمه‌های کوچک میان راه را محلی‌ها شلن می‌نامند و در تابستان و اوایل پاییز می‌توان در آنها آبتنی و خستگی راه را از تن به در کرد.
در مورد حفره‌های داخل دیواره‌ها برخی بر این باورند که ساخته دست انسان است و مشاهده برخی نشانه‌ها نیز این دیدگاه را تأیید می‌کند. برای نمونه در بخشی از کال‌جنی و در ارتفاع ۲متری از سطح زمین یک چاه ورودی وجود دارد که می‌توان به درون آن رفت. در چاه که 7 تا 8 متر بلندی دارد جای دست‌ها و حفره‌هایی وجود دارد که می‌توان از آنها برای بالا رفتن بهره برد.
در بالای آن به تالاری بر می‌خوریم که 2 دالان دارد و هر کدام شامل چندین اتاق است. آنجا می‌توان مطمئن شد که همه اینها به‌وسیله بشر و در دل دیواره این دره شگفت، پدید آمده است؛ تا جایی که هنوز رد تیشه معمار‌های منسوب به دوره ساسانیان بر در و دیوار اتاقک‌ها باقی مانده است.
