در واقع زنگ خطری که نسبت به وضعیت نامطلوب سینماهای تهران به صدا درآمده در شهرستانها با صدایی بهمراتب بلندتر عمق فاجعه را هشدار داده، ولی کمتر گوش شنوایی یافته است. از بین رفتن تعداد گستردهای از سالنهای سینما در شهرهای مختلف اغلب در سکوت و بیتفاوتی اتفاق افتاده است. از تبدیل سالن سینما به محلی برای برگزاری مراسمهای رسمی و غیررسمی و حتی برپایی جشن عروسی گرفته تا انبار علوفه شدن جایی که روزی روزگاری کلی خاطره جمعی با تصاویری پررنگ و لعابی که بر پرده نقرهای انعکاس داده، خلق کرده. سینماها با تمامی خاطراتی که برای سینماروها رقم زدهاند یکی یکی تعطیل و خود تبدیل به خاطره میشوند. وضعیت سینماهای شهرستان آنقدر بحرانی شده که بسیاری از شهرها فاقد سینمای فعال هستند و متأسفانه سینما رفتن در بسیاری از این مناطق و حتی شهرهایی که هنوز چراغ سینما در آن سوسو میزند به عادتی فراموش شده تبدیل شده و برخی از صاحبان سالنهای همچنان فعال، با سیلی صورت خود را سرخ نگه داشتهاند. حتی نهادی چون حوزههنری که بیشترین سالن سینما را در شهرستانها در اختیار دارد سالهاست با زیاندهی اغلب این سالنها مواجه است. در واقع بخش عمده آنچه گیشه فعلی شهرستانها را رقم میزند حاصل کارکرد چند سالن محدود تعدادی از مراکز استان است که هنوز از اندک رونقی برخوردارند وگرنه بسیاری از سالنهای به ظاهر فعال حکم سیاهی لشکر را در این تراژدی ایفا میکنند.
استان فارس جزو استانهایی بود که تا پیش از انقلاب 13سینمای فعال داشت اما در این سالها بهدلیل بیکیفیتی سالنها، فرسوده بودن صندلیها، نبود سامانههای صوتی و تصویری جدید برای پخش فیلمها و همچنین تکراری بودن داستان فیلمها، بسیاری از این سینماها تعطیل شدهاند. در حال حاضر 7سینما در شیراز فعال هستند که از این تعداد 5 سینما تحت پوشش حوزه هنری، یک سینما متعلق به بخش خصوصی و یک سینما تحت پوشش کمیته امداد است که کیفیت 3 سالن درجه یک و 4 سینمای دیگر درجه 2 هستند و در مجموع 6267صندلی در این 7 سینما برای مخاطبان وجود دارد. گفته میشود عمده مشکل سینماهای استان فارس، قدیمی بودن آنهاست و از طرفی سالهاست این سینماها با کمبود فروش مواجه هستند که علت اصلی این امر نیز نبود تولیدات سینمایی مناسب است. بهروز مرامی رئیس اداره امورسینمایی و سمعی و بصری اداره کل فرهنگ و ارشاد اسلامی فارس در اینباره گفته: «سینماهای استان فارس بیش از هر چیز دیگری نیازمند ترمیم بناها و مدیریتهای آشنا به امور سینمایی هستند که توجه به این دو مولفه مهم، تاحدودی میتواند این بخش را رونق بخشد. برای ساخت سالنهای سینما باید از طراحیهای نوین بهره گرفت بهطوری که در یک مجموعه، چند سالن با گنجایش صندلی کمتر احداث شود و این روش در درآمدزایی صاحبان سینما نیز بسیار مؤثر است.»
همچنین سینما هویزه یا همان دیاموند سابق مشهد که حدود 8/5 میلیارد تومان برای بازسازیاش هزینه شده، طی سالهای اخیر به استانداردهای جهانی نزدیک و در رده سینماهای مدرن کشور قرار گرفته است. گفته میشود فروش فیلم در این سینما با 3 سالن و ظرفیت 1685صندلی، تقریبا با پردیس آزادی تهران برابری میکند و جلب رضایت مخاطبان توانسته این سینما را به دومین سینمای پرفروش کشور تبدیل کند. سینما آفریقا نیز یکی دیگر از سالنهای پویای مشهد، ظرفیتی بالغ بر ١٠۵٠ صندلی دارد و دارای درجه کیفی ممتاز است. با این حال وضعیت سایر سالنهای سینمایی مشهد چندان مناسب نیست. سینما سیمرغ مشهد که قرار است به سیستم دیجیتال مجهز شود نیز برای رونق بخشیدن به سینما و جذب مخاطب تسهیلاتی برای برخی از شرکتها و دانشگاهها درنظر گرفته. بنا به گفته امیرحسین دبیرزاده مدیر سینما سیمرغ این سینما فاقد هرگونه عیب و نقص فنی است و به همین دلیل با استقبال خوب مخاطبان همراه بوده و تاکنون توانسته از عهده مخارج برآید. سینما قدس نیز که در نزدیکی سینما هویزه واقع شده، یکی دیگر از سینماهای مشهد است. این سینما دارای 2 سالن و امکانات صوتی و تصویری متوسط است و بهعنوان یک سینمای معمولی استقبال مخاطبان از آن نسبت به سایر سینماهای شهر کمتر است.
استان مازندران نیز بهدلیل شرایط گردشگریاش نسبت به سایر استانها زودتر صاحب سینما شد. هر چند که طی سالهای اخیر 16سالن سینمایش تخریب و تعطیل شدهاند و حالا این استان با ۲۲ شهرستان فقط ۱۰ سالن سینمای فعال دارد. هماکنون بیشترین تعداد سینمای این استان متعلق به شهرهای ساری، بهشهر و بابل هر یک با 2 سالن فعال است که از این میان نیز سینما انقلاب بابل جزو سینماهای ممتاز محسوب میشود. 4شهر آمل، تنکابن، بابلسر و چالوس نیز هر یک دارای یک سالن سینمایی هستند. براساس آخرین سرشماری، جمعیت استان بیش از 3 میلیون و یکصد هزار نفر گزارش شده هر چند که حضور مسافران و دانشجویان در کنار بومیان این استان کمبود سالنهای سینمایی را بیش از پیش پررنگ میکند. سینما بهمن آمل نیز با بهرهگیری از تسهیلات ویژه بازسازی سینماها، تعمیر و 2 سالنه شده است. اما در این سالها تنها سینما شقایق بابلسر به تعداد سالنهای سینمایی مازندران اضافه شده.
استان خراسان جنوبی نیز با وجود 11شهرستان 4سینما دارد که از این تعداد 2 سینما در بیرجند و 2 سینما در شهرهای قائن و فردوس قرار دارند. هرچند وضعیت سینماها چنگی به دل نمیزند و حتی سینما فردوسی بیرجند که بازسازی هم شده شرایط مطلوبی ندارد. بنا به گفته مجتبی تخمکار مدیر سینما فردوسی قبل از دیجیتال شدن این سینما آمار مخاطبان بهطور متوسط روزانه ۱۰ تا ۱۵ نفر بوده، اما در حال حاضر این آمار به ۳۰ تا ۴۰ نفر رسیده که هنوز تا حد مطلوب فاصله زیادی دارد. مطهری فر، مدیرکل فرهنگ و ارشاد اسلامی خراسان جنوبی نیز گفته: «سرانه صندلی سینما در استان به ازای هر ۵۶۰ نفر یک صندلی است. استاندارد کشوری این رقم به ازای هر ۴۰۰ نفر یک صندلی و استاندارد جهانی آن به ازای هر ۱۰۰ نفر یک صندلی است.» شنیدهها حاکی از آن است که سینماهای این استان بهدلیل ریزش شدید مخاطب در حال ورشکستگی هستند.
استان کرمانشاه نیز با 2 میلیون جمعیت 7سالن سینمایی دارد که از این تعداد فقط 3سالن فعال هستند. سینما آزادی با 501صندلی و سینما 2 سالنه فرهنگ با 420صندلی. گفته میشود استان کرمانشاه سینمای دولتی ندارد و به غیراز سینماهای آزادی و پیروزی که تحت نظر حوزه هنری و با کمک نهاد عمومی غیردولتی اداره میشوند، مابقی سینماها به بخش خصوصی تعلق دارند. بنا به گفته محمد آفتابی مدیر سابق اداره فرهنگ و ارشاد اسلامی استان کرمانشاه مجوز تغییر کاربری سینماهای استقلال و بهمن در کرمانشاه به شرط ساخت یک سالن سینمایی در مکان یادشده صادر شده و از سوی وزارت ارشاد نیز تأیید شده است. همچنین وی گفته قرار است مالک یک پروژه تجاری و فرهنگی یک سالن سینمایی با 300صندلی را احداث کند. عباس سروری رئیس حوزه هنری استان کرمانشاه نیز میگوید: «بهعلت فرسودگی بیش از حد سینما پیروزی، هر لحظه احتمال ریزش دیوارهای این سینما وجود دارد که در این خصوص با استاندار کرمانشاه و رئیس حوزههنری کشور مکاتبه شده و اعتبار لازم برای تخریب و بازسازی این سینما براساس برآورد اولیه بیش از 70میلیارد ریال محاسبه شده که درصورت تحقق، این سینما به 3 سالن مجهز تبدیل خواهد شد.»
شهرستان زنجان نیز دارای 3 سینما به مالکیت حوزه هنری در مرکز اصلی شهر است که از سال 83مدیریت سینماها بهعهده حوزه هنری استان محول شده. سینما قدس با درجه کیفی یک با ظرفیت 650نفر، سینما یاسمن با 84نفر ظرفیت و سینماتئاتر بهمن با درجه کیفی یک با ظرفیت 250نفر که در حال حاضر سینما بهمن تنها سینمای فعال این استان محسوب میشود. طی سالهای اخیر رایزنیها و پیگیریهایی برای تجهیز و مرمت و بازسازی سینماهای این استان از نظر امکانات سمعی و بصری و امکانات فضای داخلی آنها انجام شده است. پرویز آزادی مدیر سینما بهمن میگوید: «سینما بهمن زنجان با محدودیت فضا همراه است، چرا که تعداد صندلیها و فضای این سینما برای جمعیت ۵۰ تا ۶۰ سال پیش تعبیه شده و امکانات و ابزار آن زمان برای شرایط اکنون جوابگو نخواهد بود.» همچنین سینما قدس زنجان نیز تخریب شده و قرار است پردیس سینمایی جایگزینش شود. درکل وضعیت سینماهای شهرستانها کاملا نامطلوب و نگرانکننده به نظر میرسد. انتظار میرود مدیران تازه ارشاد فکری برای احیای این سالنها بکنند.