من هم به عنوان یکی از شهروندان ساکن در همین شهر وقتی دود مه غلیظ و خاکستری را که همچون چتری آسمان شهر تهران را پوشانده، میبینم و اخبار تأسفبار افزایش شمار بیماران قلبی، ریوی و مرگومیرهای ناشی از آلودگی هوا را میشنوم این سؤال اساسی در ذهنم شکل میگیرد که چرا شهر تهران با چنین وضعیتی روبهرو شده است و چطور میتوان بنا به مثل معروف از هرجا که جلوی ضرر را بگیری، منفعت است، از گسترش آلودگی هوا در این شهر جلوگیری کرد.
همه میدانیم تهران از لحاظ شرایط جغرافیایی در گودی قرار گرفته و دور تا دور شهر را کوهها احاطه کردهاند و تنها از یک طرف، شهر رو به دشت دارد که آن هم متأسفانه به علت افزایش ساختوسازهای بیرویه در سالهای اخیر، نقش خود را به عنوان دالان هوای پایتخت از دست داده است.
کمی که به گذشته برمیگردیم، متوجه میشویم که اصولا و با توجه به وزش باد و جریان هوا به صورت غربی- شرقی، تنها مفر رهایی کلانشهر تهران از آلودگی روزافزون هوا، دشت حائل میان شهرهای تهران و کرج بوده است. اما استقرار کارخانهها در این مسیر در 50سال گذشته، به تدریج باعث افزایش آلودگی هوای شهر تهران شد و گازهای آلاینده ناشی از فعالیت صدها واحد تولیدی در این مسیر اعم از خودروسازی، لاستیکسازی، تولیدات شیمیایی و... همگی به صورت انبوهی از گازهای آلودهکننده با جریان هوا به آسمان شهر تهران هدایت شدهاند. این یکی از اشتباهات زیانبار دولتهای پیش از انقلاب بوده است که بدون توجه به شرایط جوی، جغرافیایی و اقلیم شهر تهران، واحدهای بزرگ تولیدی را در این مسیر مستقر کرده بودند.
اشتباه دوم، استقرار واحدهای فراوری شن و ماسه از بستر رودخانههای شهریار و سایر رودهای واقع در این مسیر در همین منطقه است. به صورتی که همه روزه، انبوهی از گردوغبار و دانههای شن و ماسه و ذرات ریز با وزش باد از همین شنهای انباشته وارد هوای تهران میشود. اما اشتباه سوم، افزایش شهرکسازی و ساختوسازهای بیرویه در اراضی حائل میان تهران و کرج است که با کمال تأسف همچنان ادامه دارد و دولت سابق، با ساختوساز بخشهای وسیعی از مسکن مهر در این اراضی به افزایش آلودگی هوای تهران کمک کرده است. علاوه بر این، مسئولان وزارت نیرو میدانند که تأمین آب برای واحدهای مسکونی روبه تزاید در این اراضی تا چه اندازه دشوار است. حال باید در کوتاه مدت از ساختوسازهای جدید در این منطقه جلوگیری شود تا تهران بتواند از طریق این دالان توان تنفس و خودپالایی داشته باشد.