وزارت کشور تنها چند ساعت بعد، در اطلاعیهای از مردم استانهای سیستان و بلوچستان، هرمزگان و تنگه هرمز خواست به علت خطر سیلاب و مواجشدن دریا با موجهایی به ارتفاع 2 تا پنج متر، مناطق ساحلی و کناره رودخانهها را سریعاً ترک کنند.
اطلاعیهای که در آن از هموطنان ساکن استانهای جنوب شرق کشور خواسته شد، ضمن حفظ آرامش و خون سردی و همکاری با مسئولان محلی، به مناطق امن و دور از ساحل دریا و کناره رودخانهها پناه ببرند. به دنبال اطلاعیه وزارت کشور، ستاد حوادث و سوانح غیرمترقبه کشور هم تشکیل جلسه داد و برای تمامی اعضای ستاد آماده باش اعلام کرد.
اعلام وضعیت هشدار باعث شد از نیمهشب سه شنبه چابهار دچار وضعیتی شود که پیش از این هرگز به خود ندیده بود. چابهاریها که حتی در زمان جنگ هم هرگز وضعیت قرمز را تجربه نکردهبودند، با رواج شایعه سونامی، دیروز دسته دسته به ارتفاعات خارج از شهر کوچ کردند و مناطق مسکونی ساحل چابهار تا عمق یک کیلومتری ساحل، تخلیه شد.
موجهای 6 متری
شایعه سونامی پس از آغاز توفان کمسابقه در کشور عمان بروز کرد. توفانی که در حال نزدیک شدن به مسقط، پایتخت عمان بود و به همین دلیل پادشاهی عمان، این کشور را تا روز شنبه تعطیل اعلام کرد. اما به زودی معلوم شد این توفان به سمت سواحل ایران تغییر مسیر داده است.
طبق اخطاریه شماره 14 ستاد حوادث غیرمترقبه که صبح روز گذشته (چهارشنبه) منتشر شد، با نزدیک شدن غیر معمول طوفان حارهای (گونوgonu) از دریای عمان به سوی سواحل ایران، شدت وزش باد بیش از 30 متر بر ثانیه (110 کیلومتر بر ساعت) و ارتفاع امواج هم در مناطق یاد شده به 4 تا 5/5 متر رسید. این امواج البته با امواج سونامی قابل مقایسه نیستند و تنها خطرشان ایجاد آبگرفتگی در مناطق پست ساحلی است.
اما به هرحال همین امواج هم در سواحل شمالی دریای عمان کم سابقهاند.
اخطاریه شماره 15 ستاد حوادث غیر مترقبه تاکید داشت که نقشههای هواشناسی مرکز توفان حارهای را در شمال شرق دریای عمان نشان میدهد و پیشبینی میشود در روزهای پنجشنبه و جمعه این توفان با حرکت به سمت شمال غرب، مناطق بیشتری از کشور را تحت تأثیر قرار دهد و دامنه بارش ناشی از این سامانه حارهای، مناطقی از سیستان و بلوچستان، کرمان و هرمزگان را تا روز جمعه تحت تأثیر قرار دهد.
فاتح کارشناس هواشناسی در گفتگو با همشهری درباره ورود طوفان گونو به سواحل ایران، طوفانی که تا امروز برای ایرانیان چندان آشنا نبوده، اما احتمالاً از این پس نامش را بیشتر خواهیم شنید، این طور توضیح میدهد: محل تشکیل این طوفان منطقه موسوم به گونو در اقیانوس هند است.
این طوفان حارهای در عرضهای نزدیک استوا در روی آبهای اقیانوس هند که دمای آن بیشتر از 26 درجه است تشکیل شده و سرعت حرکت آن هم بین 150تا200 کیلومتر بر ساعت است.
طوفان از مبدا تشکیل به سوی غرب حرکت کرد و در حین حرکت به سوی غرب از جنوب هندوستان وارد مرحله سیکلون حارهای شد، اما از روز دوشنبه تغییر مسیر داد و با حرکت به سوی شمال غرب وارد محدوده جنوبی دریای عمان گردید.
در ادامه حرکت هم در روز سه شنبه به آبهای ساحلی ایران و پاکستان نزدیک شد و سبب طوفانی شدن دریا ابتدا در نزدیک سواحل بندر چابهار شد که بیشترین ارتفاع موج را در نیمه شب سه شنبه به مقدار 80/5 متر در فاصله 4 کیلومتری از بندر گاه ایجاد کرد. البته بعد از آن، کمی فروکش کرد و ارتفاع موجها به 5/2 متر رسید.
برومند کارشناس ستاد حوادث غیرمترقبه وزارت کشور هم از روند افزایشی مجدد طوفان در روز گذشته خبر میدهد و میگوید: مطابق آخرین گزارشها در حال حاضر (ساعت 11 صبح روز چهارشنبه به وقت محلی) ارتفاع امواج 4 متر است.
او تاکید میکند: از دو سه روز قبل هشدارهای محلی داده شده بود، اما از صبح چهارشنبه هشدار سراسری آغاز شده. سه شنبه شب تا صبح هم جلسه ستاد برگزار شد و تمام مراجع ذی ربط از قبیل استانداریها، هلالاحمر، نیروهای بسیج و ... در آمادگی کامل به سر میبرند.
آخرین گزارشها تا ساعت 14 روز گذشته حاکی از آن بود که همزمان با پیشروی آ ب دریا به سمت جاسک و طغیان رودخانه و ادامه بارش در شرق این شهر، مناطق مسکونی جاسک به سرعت در حال تخلیه است و مسئولان ستاد حوادث غیرمترقبه از مردم بندرعباس، جاسک، قشم، هرمز، لاوان و لارک خواستهاند نکات ایمنی را مد نظر قرار دهند و از نزدیک شدن به ساحل خودداری کنند.
سونامی در دریای عمان؟
اما چرا گونو به ایران آمد؟ اصغری، کارشناس هواشناسی در پاسخ به این سؤال این طور توضیح میدهد: مسیر حرکت این طوفان به سبب کاهش بادهای 120 روزه سیستان در دو سه روز گذشته تغییر یافته است و این، عامل رخداد این پدیده غیرمعمول در منطقه است.
از دو سه روز قبل بادهای 120 روزه سیستان کاهش داشته و به نظر میرسد این پدیده میتواند عامل این طوفان نادر برای ایران باشد. در یکی دو سال قبل هم گونو در این منطقه بود اما بیشترین تأثیر را روی شبه قاره هند و پاکستان برجای گذاشت و هرچه به سواحل عمان میرسید از شدتش کاسته میشد، اما این بار این طوفان بسیار پرانرژی است.
در ضمن تفاوت دیگرش این است که دامنه نفوذش زیاد است و خیلی هم به سمت غرب متمایل شده و در نتیجه سواحل ایران را تحت تأثیر قرار داده است. با این اوصاف میشود گفت چنین طوفانی برای ما نادر بوده است.
رنجبر، دیگر کارشناس هواشناسی اضافه میکند: هنگامی که دمای اقیانوس از حدی بالاتر میرود و برای مدت 7-8 روز حفظ میشود، در صورتی که شرایط جوی مساعد باشد و اجازه صعود بخار آب را بدهد، بخارهای شدید با انرژی و گرمای نهان بسیار زیاد صعود میکنند و باعث ناپایداری در هوای اطراف و نهایتاً ایجاد طوفانهای حارهای میشوند.
سازمان هواشناسی آخرین آمار بارندگی تا ساعت 10 صبح چهارشنبه در چابهار را 10 میلیمتر اعلام کرده است و این عددی است که اصغری تاکید میکند برای این مکان چشمگیر است.
اصغری پیش بینی میکند در یکی دو روز آینده طوفان به سیستان برسد و با رسیدن مرکز این طوفان به سیستان، در روز جمعه از بین برود. حتی اگر پیشبینیها درست از آب دربیاید، هنوز تا فروکش کردن طوفان، 24 ساعت باقی است.
طوفان گونو
وزش باد: در آبهای دریای عمان و تنگه هرمز سرعت باد به 110 کیلومتر بر ساعت میرسد.
مواج بودن دریا: ارتفاع موج به 5/5-4 متر در دریای عمان میرسد.
وضعیت آسمان: آسمان ابری همراه با بارش شدید باران و رعدوبرق.
وضعیت کنونی: آسمان سواحل دریای عمان ابری همراه با بارش شدید باران .
میزان بارش: بیش از 10 میلیمتر.
ارتفاع موج: 4متردر 4 کیلومتری بندر چابهار
سرعت باد: 10 متر بر ثانیه
پیش بینی 24 ساعت آینده: آسمان ابری همراه با بارش باران شدید، وزش باد شدید و رعد و برق و مواج بودن دریا. این عوارض به سمت خشکی (سیستان، کرمان، هرمزگان) پیشروی میکنند.