به همین دلیل در این سال‌ها برای اکران فیلمهای خارجی برنامه منظم و مدونی پیش‌بینی‌نشده تا مخاطبانی که علاقه‌مند به دیدن فیلمهای روز دنیا بر پرده نقره‌ای هستند این فرصت برایشان مهیا شود. از سویی شرایط سینمای ایران به‌نحوی است که برخی می‌گویند اکران فیلمهای خارجی رقیبی جدی برای تولیدات داخلی هستند، چرا که محدودیت سالن‌های نمایش به‌گونه‌ای است که فیلمهای ایرانی باید مدتی در نوبت اکران بمانند چه برسد که فیلمهای غیرایرانی نیز سهمی از این سالن‌ها داشته باشند. مخالفان اکران فیلمهای خارجی معتقدند که در دنیای امروز علاقه‌مندان به سینما دسترسی راحت و ارزان‌تری به فیلمهای غیرایرانی دارند و دیگر رغبتی به تماشای فیلمهای کوتاه‌شده در سالن‌ها ندارند و اختصاص‌دادن سالن به اینگونه فیلم‌ها باعث رقابت ناعادلانه می‌شود و در نهایت به ضرر تولیدات داخلی است. این در حالی است که موافقان معتقدند نه‌تنها اکران فیلمهای خارجی به شرایط اکران فیلمهای ایرانی و سینما لطمه نمی‌زند، بلکه می‌تواند عامل رونق سینمای از پای درآمده ایران باشد و پای مخاطبانی که میلی به تماشای آثار ایرانی ندارند را به سینماها باز کند. همچنین با اکران فیلمهای خارجی حتی به‌صورت تک سانس در سینماها می‌توان به مخاطبان حق انتخاب داد و شاهد افزایش سطح سلیقه مخاطبان بود.
هر چند که در سایر کشورها اکران فیلمهای خارجی به امری ثابت در سینمایشان درآمده، اکران این قبیل فیلم‌ها در سینمای ایران همچنان مهجور مانده و در این میان اکران محدود برخی از آثار خارجی نیز چندان با اقبال همراه نمی‌شوند. طی سال‌های اخیر فیلمهای خارجی‌ای چون «درخت زندگی» که مخاطبان خاص خود را داشت یا «پسرکی با دوچرخه» و «ما یک پاپ داریم» و... که شرایط برقراری ارتباط با مخاطبان عام را نداشتند با تأخیر و به‌صورت تک‌سانس در برخی سینماهای پایتخت به اکران درآمدند. با وجود این به گفته مسئولان فارابی انتخاب فیلمی که با فرهنگ و ذائقه تماشاگر ایرانی همخوانی داشته باشد مشکل است و از سویی ممیزی شدن این فیلم‌ها گاهی باعث تغییر قصه می‌شود و زیرنویس یا دوبله آنها به دیالوگ اصلی لطمه وارد می‌کند و در برخی موارد تعادل فیلم‌ها از بین می‌رود. این در حالی است که تماشاگر ایرانی که سال‌هاست از سینما دور افتاده، خرید یا دانلود فیلمهای مورد علاقه‌اش را به رفتن به سینما و تماشای فیلمهای کوتاه شده ترجیح می‌دهد.
شکست سیاست کنترل و محدودیت
ایران یکی از معدود کشورهای جهان است که تقریبا تمام ظرفیت سالن‌های سینمایش را تولیدات داخلی اشغال کرده‌اند. حتی در کشور هند که به‌لحاظ تولید فیلم بالاترین آمار را در سطح دنیا دارد، تعداد زیادی فیلم خارجی در کنار محصولات بالیوود به نمایش درمی‌آید. در برخی از کشورها بازار اکران کاملا در اختیار هالیوود قرار گرفته و تولید ملی انگشت‌شمار است. از سوی دیگر باید به سیاست‌های درست کشورهایی اشاره کرد که برای اکران فیلم خارجی ضوابط و مقرراتی مدون دارند. مثلا بخشی از عواید گیشه فیلمهای هالیوودی به‌عنوان عوارض دریافت و در جهت رشد و گسترش سینمای ملی هزینه می‌شود. در ایران محدودیت و کنترل اکران فیلم خارجی با هدف حمایت از تولیدات داخلی اعمال شده ولی میزان مخاطبان سینما نشان می‌دهد که فیلمهای ایرانی با در اختیار گرفتن تقریبا تمام ظرفیت سالن‌های کشور هم نمی‌توانند تماشاگران زیادی را به سینماها بیاورند. از مجموع فیلمهای اکران‌شده در سال، نزدیک به 10درصد آنها در گیشه سودآورند و بقیه فیلم‌ها وضعیت جالب‌توجهی ندارند؛ ضمن اینکه سال‌هاست که رقیب سینمای ایران نه اکران فیلم خارجی که انبوه رسانه‌های رقیب چون تلویزیون، ماهواره و اینترنت است؛ رسانه‌هایی که بخش قابل‌توجهی از اوقات فراغت مردم را پرمی‌کنند و برای علاقه‌مندان سینمای جهان نیز که تعدادشان پرشمار است، دسترسی راحت و بی‌دردسری به دی‌وی‌دی تازه‌ترین محصولات سینمای دنیا وجود دارد.
هیچ جای دنیا فقط تولیدات داخلی را اکران نمی‌کنند
محمدقاصد اشرفی، رئیس انجمن سینماداران در این رابطه می‌گوید: اکران فیلمهای خوب خارجی عاملی برای ایجاد انگیزه و رقابت بین سینماگران داخلی است و هیچ جای دنیا فقط فیلمهای تولیدی خودشان را اکران نمی‌کنند. همچنین اکران فیلمهای خارجی در کنار تولیدات داخلی باعث تنوع می‌شود و در نهایت حق انتخاب مخاطبان را افزایش می‌دهد. وی می‌افزاید: ضعف فیلمهای سینمای ایران در کنار عدم‌موضوع جذاب و فیلمنامه مناسب منجر به ریزش شدید مخاطب طی سال‌های اخیر شده، این مسئله باعث می‌شود که اکران فیلمهای خارجی خوب و با کیفیت، حس رقابت برای ساخت فیلم بهتر را بین فیلمسازان ایرانی بالا ببرد. این امر مشروط به این است که بنیاد فارابی تنها فیلمهای انتخابی خودش را وارد بازار نکند و اجازه دهد پخش‌کننده‌ها با ضوابط و قوانین جمهوری اسلامی فیلم‌هایی را وارد و اکران کنند.
انحصار در اکران فیلم خارجی
از سال 62 تاکنون بنیاد سینمایی فارابی به‌عنوان یک نهاد دولتی انحصار اکران فیلم خارجی را در حیطه فعالیت‌های خود دارد. چنان‌که در طول این سال‌ها گاهی عملکرد مثبت نسبت به این مقوله داشته و گاهی نیز ضعیف کرده، ولی رویکرد مدیران سینمایی طی 4سال اخیر به‌نحوی بود که به‌نظر می‌رسید مدیران با وجود اینکه اعلام کرده بودند اکران فیلمهای خارجی می‌تواند به نفع سینمای ایران باشد و رونق را برای سینماها به همراه بیاورد، رغبتی به این مسئله نشان نداده و حتی در یک مدت طولانی پرونده اکران فیلمهای خارجی را بایگانی کردند. با وجود این امسال 3فیلم خارجی «عشق»، «انسان‌های آزاد» و البته «گذشته»، به‌عنوان محصول سینمای فرانسه و کمپانی ممنتو، اکران شدند. گذشته گسترده‌ترین و بهترین اکران 2دهه اخیر را در حوزه فیلمهای خارجی تجربه کرد. البته چه مسئولان سینمایی، چه سینمادارها و چه مخاطبان گذشته را نه به‌عنوان فیلمی فرانسوی بلکه به‌عنوان آخرین اثر اصغر فرهادی ارزیابی کردند. با وجود این از زمان روی کار آمدن دولت یازدهم و تغییر مدیران و انتصاب رئیس جدید بنیاد سینمایی فارابی همچنان بررسی و ایجاد بستری مناسب برای اکران فیلمهای خارجی در حاشیه مانده است و مدیران جدید نسبت به این امر هیچ موضعی اتخاذ نکرده‌اند.
بی‌انگیزگی متولی
اکران فیلم خارجی در سال‌های اخیر تجربه‌ای کاملا ناموفق بود. در این سال‌ها فارابی به‌عنوان متولی اکران فیلم خارجی برنامه‌ای برای این کار نداشت و در سال‌های 88 و 89 جز یکی دو استثنا اصلا فیلم خارجی اکران عمومی نشد یا اینکه به تکرار برنامه‌های شکست‌خورده روآورد. مثل آنچه در سال91 شاهدش بودیم و چندین فیلم خارجی به‌صورت تک‌سانس در سینماها به نمایش درآمدند؛ فیلم‌هایی که اغلب آنها فاقد جذابیت برای مخاطب بودند. آنچه مشهود به‌نظر می‌رسد بی‌انگیزگی کامل متولی اکران فیلم خارجی در ایران است؛ به‌خصوص اینکه دغدغه اصلی فارابی در 4 سال اخیر تهیه‌کنندگی و تولید فیلم بوده است.
