سه پیشنهاد مندرج در پیش نویس این قطعنامه که توسط خبرگزاری مهر منتشر شده عبارتند از:
1 - آغاز فوری مذاکرات جهت انعقاد یک کنوانسیون بین المللی جامع بمنظور منع کسب، تولید، توسعه، انباشت و استفاده از سلاحهای هسته ای و فراهم آوردن زمینه نابودی کامل آنها،
2 - برگزاری یک کنفرانس عالی رتبه بین المللی در سال 2018 میلادی در زمینه خلع سلاح هسته ای،
3 - نامگذاری روز 26 سپتامبر هر سال به عنوان روز بین المللی امحای کامل سلاح های هسته ای.
حسن روحانی رئیس جمهوری اسلامی ایران این پیشنهادات را به نمایندگی از 120 کشور عضو جنبش عدم تعهد در اولین نشست عالی رتبه مجمع عمومی در خصوص خلع سلاح هسته ای که در 4 مهر امسال در نیویورک برگزار شد، ارائه کرده بود.
این پیشنهادات از سوی بسیاری از هیئت های شرکت کننده در نشست عالی رتبه در باره خلع سلاح هسته ای و نشست سالانه کمیته خلع سلاح و امنیت بین المللی مجمع عمومی موسوم به کمیته اول مورد حمایت قرار گرفت و از آن به عنوان نقشه راه مناسبی برای تحقق جهانی عاری از سلاح هسته ای تمجید شد.
جنبش عدم تعهد این پیشنهادات را در قالب پیش نویس یک قطعنامه تحت عنوان «پیگیری نشست عالی رتبه 2013 مجمع عمومی در خصوص خلع سلاح هسته ای» تنظیم کرد و رسما آن را در اواخر مهرماه امسال به نشست سالانه کمیته اول مجمع عمومی ارائه داد.
این قطعنامه طی هفته های اخیر با مشارکت هیئت های شرکت کننده در نشست سالانه این کمیته مورد بررسی قرار گرفت و امروز به تصویب رسید.
این قطعنامه به این دلیل اهمیت دارد که دومین ابتکار جدی جنبش عد م تعهد در زمینه خلع سلاح هسته ای در دو سال اخیر بشمار می رود. اولین ابتکار عدم تعهد در این زمینه، تصویب قطعنامه ای در سال گذشته بود که اولین نشست مجمع عمومی سازمان که منحصراً به موضوع "خلع سلاح هسته ای" اختصاص داشت،بر أساس این قطعنامه در مهرماه امسال برگزار شد.
جنبش عدم تعهد با بدست گرفتن ابتکار عملِ برگزاری این نشست عالی رتبه در واقع تلاشی موثر در جهت خنثی کردن اقدامات قبلی کشورهای غربی محسوب می شود که تلاش داشتند با بزرگنمایی خطر اشاعه هسته ای، اذهان عمومی را از خطر اصلی که وجود هزاران سلاح هسته ای در جهان است، منحرف سازند.
شرکت گسترده سران و مقامات عالی رتبه کشورها در این نشست عالی رتبه و حمایت اکثر آنها از خلع سلاح هسته ای نشان می دهد که این موضوع کماکان اولین اولویت جهان در زمینه خلع سلاح و امنیت بین المللی است.
انتظار می رود اجرای پیشنهادات موجود در قطعنامه پیشنهادی جنبش عدم تعهد موجب تقویت انسجامِ تلاشهای جهانی برای امحای سلاحهای هسته ای شده و به افزایش فشارهای سیاسی بین المللی بر کشورهای هسته ای بمنظور عمل به تعهدات خود در این زمینه منجر گردد.
بر اساس یکی از این پیشنهادات، روز 26 سپتامبر هر سال به عنوان روز بین المللی امحای کامل سلاح های هسته ای نامگذاری و از کلیه دولت ها، سازمان های بین المللی و منطقه ای، نهادهای غیردولتی و مراکز رسانه ای و آموزشی خواسته شده است تا به روشهای مختلف، از جمله برگزاری سمینار و فعالیت های مشابه، به روشنگری بیش از پیش افکار عمومی در باره خطر سلاح های هسته ای پرداخته و روند کنونی مطالبات جهانی در زمینه نابودی تمام این سلاح ها را تقویت کنند. در اجرای این قطعنامه، هر ساله مجمع عمومی ملل متحد نیز نشست های ویژه ای را به همین منظور برگزار خواهد کرد.
همچنین در این قطعنامه از همه دولتهای عضو خواسته شده است تا نظرات خود را در خصوص موارد قابل درج در یک کنوانسیون بین المللی جامع بمنظور منع دستیابی، تولید، توسعه، انباشت و استفاده از سلاح های هسته ای و فراهم آوردن زمینه نابودی کامل آنها به دبیرکل سازمان ملل ارائه دهند.
در همین راستا دبیرکل سازمان ملل موظف شده است این نظرات را گردآوری و علاوه بر ارائه به نشست سال بعد مجمع عمومی، آن را به کنفرانس خلع سلاح نیز ارجاع دهد. کنفرانس خلع سلاح مستقر در ژنو، نهاد اصلی جهانی در باره خلع سلاح جهانی است که وظیفه آن تدوین معاهدات بین المللی در این زمینه است.
قطعنامه مذکور، بر خلع سلاح هسته ای تمرکز داشته و مصرانه از کشورهای دارنده سلاحهای هسته ای می خواهد اقدامات فوری برای اجرای تعهدات حقوقی و سیاسی خویش در این زمینه به عمل آورند.
پیشنهادات درج شده در این قطعنامه که در قالب یک نقشه راه جهانی برای پیشبرد خلع سلاح هسته ای تنظیم شده است، شامل برگزاری یک کنفرانس عالی رتبه بین المللی در سال 2018 در زمینه خلع سلاح هسته ای نیز می باشد.
این کنفرانس نیز که به نوبه خود اولین کنفرانس بین المللی عالی رتبه در این زمینه محسوب می گردد، پیشرفت های حاصله در اجرای قطعنامه پیشنهادی عدم تعهد را ارزیابی کرده و گامهای لازم بعدی برای نیل به ایجاد جهانی عاری از سلاح های هسته ای را مورد بررسی قرار خواهد داد.
تقریبا اکثر کشورهایی که به قطعنامه عدم تعهد رای منفی یا ممتنع دادند، یا کشورهای دارای سلاح هسته ای هستند یا در قالب سازمانهای نظامی نظیر ناتو یا در چارچوب قراردادهای نظامی دوجانبه تحت چتر سلاحهای هسته ای کشورهای دارنده این سلاحها قرار دارند.
محمد خزاعی سفیر و نماینده دائم کشورمان طی سخنانی قبل از تصویب قطعنامه پیشنهادی عدم تعهد در کمیته اول گفت: سلاح های هسته ای بزرگترین تهدید امنیت ما، فرزندامان، کره زمین و کل بشریت است. قبل از اینکه آنها همه ما را یکجا نابود کنند، ما باید آنها را یکجا نابود کنیم. این هم حق ما است و هم مسئولیت ما.
وی افزود: امحای کامل سلاحهای هسته ای امری اختیاری نیست، بلکه یک ضرورت است چون این اقدام تنها راه رهایی از تهدید این سلاحهای غیرانسانی است.
خزاعی با اشاره به حمایت گسترده سران کشورهای جهان از خلع سلاح هسته ای در نشست عالی رتبه خلع سلاح هسته ای در مهرماه امسال، خواستار بهره بردای از فضای مثبت ایجاد شده پس از آن نشست شد.
سفیر و نماینده دائم ایران در ادامه سخنان خود تأکید کرد که قطعنامه ارائه شده از طرف جنبش عدم تعهد که حاوی پیشنهادات سه گانه مطرح شده توسط روحانی در نشست عالی رتبه خلع سلاح هسته ای است، اقدامی در حمایت از تلاشهای بین المللی در راستای ایجاد جهانی عاری از سلاح هسته ای است. در همین راستا وی خواستار حمایت کشورهای عضو از قطعنامه مذکور شد.
نشست سالانه کمیته اول مجمع عمومی طی یک ماه فعالیت خود با شرکت هیئت هایی از 193 کشور عضو سازمان ملل، تحولات جهانی در زمینه خلع سلاح و امنیت بین المللی را بررسی و بیش از 50 قطعنامه و مصوبه را تصویب می کند.
این کمیته هفته گذشته 2 قطعنامه پیشنهاد شده از سوی هیئت جمهوری اسلامی ایران در زمینه خلع سلاح هسته ای و موشک ها را به تصویب رساند. این پیش نویس ها بر لزوم پای بندی به تعهدات پذیرفته شده توسط کشورهای دارای سلاح اتمی در قالب کنفرانس های بازنگری پیمان عدم اشاعه هسته ای مبنی بر نابودی سلاح های هسته ای و نیز لزوم بررسی موضوعات مربوط به موشک ها بر اساس یک رهیافت جامع، از جمله مد نظر قرار دادن کاربردهای غیرنظامی موشک نظیر پرتاب ماهواره تأکید دارد. جمهوری اسلامی ایران گزارشگر و عضو هیئت رئیسه نشست سال جاری کمیته اول است.
نهایی شدن قطعنامه ها و مصوبات کمیته اول مستلزم تصویب آنها از سوی مجمع عمومی است. انتظار می رود این اقدام در یک ماه آینده صورت گیرد.
