در حال حاضر سازمان تأمین اجتماعی به بیمهشدگانی که بهصورت غیرارادی بیکار (اخراج) شدهاند، بیمه بیکاری میپردازد. محمد حسن زدا، معاون فنی و درآمد تأمین اجتماعی دراین باره گفت: غیرارادی بودن بیکاری ملاک اصلی برقراری حمایتهای قانونی برای بیمهشدگان بیکار است و کارگری که به میل خود کارش را ترک کند، نمیتواند از این حمایتها برخوردار شود و تشخیص ارادی و غیرارادی بودن بیکاری نیز برعهده کمیتهای متشکل از نمایندگان اداره تعاون، کار و رفاه اجتماعی و سازمان تأمیناجتماعی است و شعب تأمیناجتماعی براساس معرفی ادارات تعاون، کار و رفاه اجتماعی درخصوص برقراری مقرری بیمهبیکاری برای بیمهشدگان اقدام میکنند.
به گفته او، بیمهشدگانی که بدون میل و اراده، بیکار شوند درصورتی که دارای حداقل 6ماه سابقه پرداخت حقبیمه باشند، میتوانند از مقرری بیمه بیکاری برخوردار شوند البته بیمهشدگانی که بهعلت بروز حوادث غیرمترقبه مانند سیل، جنگ، زلزله و آتشسوزی بیکار میشوند برای دریافت مقرری بیمهبیکاری نیاز به داشتن حداقل سابقه ندارند و حتی اگر در روز اول کار بر اثر این حوادث بیکار شوند، میتوانند مقرری بیمهبیکاری دریافت کنند. مدت پرداخت بیمهبیکاری به بیمهشدگان واجد شرایط به سابقه پرداخت حقبیمه بستگی دارد و درهرحال مدت آن از 36ماه برای بیمهشدگان مجرد و 50ماه برای بیمهشدگان متأهل و متکفل بیشتر نیست.
وی با بیان اینکه مدت دریافت بیمهبیکاری برای بیمهشدگان دارای 6 تا 24ماه سابقه پرداخت حقبیمه، 6ماه برای افراد مجرد و 12ماه برای افراد متأهل است، افزود: بیمهشدگان دارای 25تا 120ماه سابقه پرداخت حقبیمه نیز درصورت تأهل یا تکفل 18ماه و در غیراین صورت 12ماه از مستمری بیمهبیکاری برخوردار میشوند. زدا ادامه داد: بیمهشدگان واجد شرایطی که دارای 121تا 180ماه سابقه پرداخت حقبیمه باشند درصورت تأهل یا تکفل 26ماه و درغیراین صورت 18ماه تحتپوشش قانون بیمهبیکاری خواهند بود. همچنین افراد دارای 181تا 240ماه سابقه پرداخت حقبیمه 36ماه درصورت تأهل و 26ماه درصورت تجرد از مزایای بیمه بیکاری بهرهمند میشوند. افراد دارای بیش از 241ماه سابقه نیز درصورت تجرد 36ماه و درصورت تأهل تا 50ماه تحتپوشش بیمهبیکاری قرار خواهند گرفت.
جدا شدن بیمه بیکاری از تأمین اجتماعی
در حال حاضر مجلس یک طرح برای پرداخت بیمهبیکاری در دست تصویب دارد و دولت نیز پیشنویس لایحهای را تنظیم کرده تا برای پرداخت بیمه بیکاری روش جدیدی اجرا کند. در هر دو مورد پرداخت بیمه بیکاری از سوی تأمین اجتماعی سلب خواهد شد و انجام این کار بر عهده دولت گذاشته میشود.
مجلس در طرح بیمه بیکاری و حمایت از بیکاران متقاضی کار آورده که صندوقی با عنوان صندوق بیمه بیکاری و بیکاران متقاضی کار تشکیل شود و وجوه مربوط به پرداخت بیمه بیکاری در این صندوق ذخیره شود. بیمه بیکاری نیز به افراد مذکری که به سن 25سالگی رسیدهاند و اناثی که سرپرست خانوار،بدسرپرست یا خودسرپرست باشند و حرفه یا مهارتی دارند،تعلق بگیرد که به تأیید سازمان آموزش فنی و حرفهای رسیده باشد و در مراکز کاریابی دولتی ثبت نام کرده باشند و یک سال از زمان این ثبت نام سپری شده باشد.
شورای نگهبان مخالف است
شورای نگهبان با ماده 11طرح مجلس مخالف است. در این ماده آمده که حق بیمه بیکاری به میزان 4 درصد مزد یا حقوق بیمه شده است که 3 درصد آن توسط کارفرما و یک درصد توسط دولت پرداخت میشود. کارشناسان شورای نگهبان معتقدند که این ماده باعث افزایش هزینههای عمومی دولت می شود و طریقه جبران این هزینهها معلوم نشده است.