براساس اعلام مقامات دولتی و مراجع اقتصادی خارجی، اقتصاد ایران در سال91 رشد منفی5.4درصد را تجربه کرده است. این میزان رشد منفی که می‌تواند در تاریخ اقتصادی معاصر ایران کم‌سابقه و شاید بی‌سابقه باشد، عملا معنایی جز حرکت اقتصاد کشور در مسیر معکوس و عقبگرد ندارد.
این درحالی است که رقبای اقتصادی و سیاسی ایران در منطقه و خارج از آن با سرعت متحیرکننده و مثبت در مسیر توسعه در حرکت هستند و با عقبگرد ایران در مسیر توسعه، شکاف آنها با ایران بیشتر و بیشتر می‌شود. این میزان رشد منفی معنایی جز آسیب‌پذیر‌تر شدن اقتصاد ملی در معادلات و معاملات داخلی و بین‌المللی ندارد. این میزان رشد منفی معنایی جز انباشته شدن معضلات، نهادینه‌شدن چالش‌های اقتصادی و بالارفتن هزینه‌های سنگین جبران عقب‌ماندگی ندارد.
براساس سند چشم‌انداز 20ساله کشور که اجرای آن از سال84 آغاز شده، ایران باید به کشور اول منطقه در حوزه‌های اقتصادی، اجتماعی و سیاسی تبدیل شود. در حوزه اقتصادی برای رسیدن به این جایگاه، کشور باید رشد 8درصدی را به‌طور متوسط داشته باشد. دستاورد این میزان رشد به‌طور طبیعی فقط به حوزه اقتصادی محدود و منحصر نخواهد بود چه اینکه تحقق اهداف اجتماعی و سیاسی و حتی علمی نیز در گرو تحقق رشد اقتصادی هدف است.
در حال حاضر در حدود نیمی از زمان سند چشم‌انداز 20ساله سپری شده است. متوسط رشد اقتصادی در طول 9سال گذشته کمتر از 4درصد بوده است. این معنایی جز حداقل 50درصد عقب‌ماندگی از اهداف سند چشم‌انداز 20ساله را ندارد. آمار و ارقام منتشره از سوی مراجع و منابع بین‌المللی هم، موقعیت مطلوب و مناسبی از ایران در سطح منطقه‌ای به تصویر نمی‌کشند و این تصویر سال به سال بدتر می‌شود. با توجه به شرایط کنونی اقتصاد کشور به‌نظر نمی‌رسد که اهداف سند چشم‌انداز در افق1404 محقق شود.
بنابراین باید چشم‌انداز میان‌مدت و طولانی‌مدت کشور دچار تغییرات جدید شود تا براساس ملاحظات، مقتضیات و شرایط جدید روند حرکت توسعه‌ای کشور مدیریت شود. با این شرایط پیش‌بینی نمی‌شود برنامه پنجم توسعه نیز به اهداف خود برسد چرا که عمر نیمی از این برنامه در دولت گذشته سپری شده است. دولتی که اعتقادی به برنامه چهارم توسعه به‌عنوان زیرساخت و بنیاد سند چشم‌انداز 20ساله نداشت و عملا آن را بایگانی کرد.
درگیر بودن اقتصاد کشور با تحریم‌ها و فشارهای اقتصادی بی‌سابقه عملا امکانی را برای دولت یازدهم فراهم نمی‌کند که به تحقق اهداف برنامه پنجم فکر کند. شاید این شرایط است که رئیس‌کل بانک مرکزی هدف اصلی و به‌عبارتی آرزوی دولت را رسیدن به صفر در پایان سال92 اعلام می‌کند. هدف یا آرزویی که دیگر عمر آن برای خیلی از کشورهای درحال توسعه سپری شده است اما برای کشوری مانند ایران با ظرفیت بالای اقتصادی متأسفانه همچنان آرزوست.
