روز جهانی توالت بود. توالت، مکانی است که بهداشتی نبودن آن میتواند بسیاری از انواع بیماریهای عفونی با منشأ باکتری، ویروس، قارچ و انواع بیماریهای پوستی را منتقل کند. اهمیت پاکیزگی و در دسترس بودن آن به اندازهای است که سازمان جهانی بهداشت روزی را برای آن درنظر گرفته است. در اهمیت آن همین بس که 2.5میلیارد نفر در دنیا زندگی میکنند که دسترسی به توالت تمیز ندارند و حدود یک میلیارد نفر نیز آب مصرفیشان را از منابع آلوده با فضولات انسانی و حتی حیوانی تأمین میکنند.
نامگذاری 28آبان یا 19نوامبر به نام روز جهانی توالت از سال ۲۰۰۱ شروع شد و از آن زمان تا به حال مراسم جهانی و کنفرانسهای منطقهای برای این روز برگزار میشود. امسال نیز این مراسم در شهر سولو اندونزی برگزار شد. در این مراسم دانشگاهیان، متخصصان فاضلاب، طراحان توالت آخرین یافتهها را درباره توالتهای شهری و روستایی به اشتراک میگذارند. مؤسسه جهانی توالت از همه کارشناسان میخواهد که توالتهایی با کیفیت بهتر و تمیزتر، تسهیلات بیشتر بهداشتی برای زنان، مادران و افراد ناتوان جسمی طراحی کنند.
دکتر حمید عمادی، متخصص بیماریهای عفونی در گفتوگو با همشهری در مورد بیماریهایی که دستشوییهای آلوده میتوانند منتقل کنند، گفت: بسیاری از بیماریهایی که انسان به آن مبتلا میشود از راه مدفوع دهانی است. شاید پیش خود بگویید این امکانپذیر نیست ولی بسیاری از عفونتهای رودهای از راه اسهال و استفراغ به دیگران منتقل میشود. درصدی از علت انتقال این نوع بیماریها رعایت نکردن اصول بهداشتی فردی است.
بهطور مثال شخصی که در رستوران کار میکند اگر این اصول را رعایت نکند و با دستهای آلوده مواد خوراکی مانند سالاد را درست کند، میتواند عامل بیماریزا را به فرد دیگر منتقل کند. رعایت اصول بهداشتی در توالتهای عمومی نیز از اهمیت زیادی برخوردار است. در بسیاری از موارد فاضلاب توالتها به نوعی با آب شرب افراد مخلوط میشود. بهطور مثال در برخی از شهرها آب شرب افراد از چاههایی تأمین میشود که احتمال مخلوط شدن آنها با فاضلابهای شهری زیاد است. فرسوده بودن سیستم آبرسانی شهری نیز با همین روش میتواند سلامت شهروندان را در معرض آسیب قرار دهد.
دکتر عمادی با اشاره به شیوع وبا در سال 84 در کشور گفت: یکی از مهمترین بیماریهایی که میتواند با آلودهشدن مواد غذایی به انسان منتقل شود وباست. در سال 84که اوج بروز بیماری وبا در کشور بود مشخص شد که آبیاری سبزیجات با آب فاضلاب شهری عامل اصلی بوده است. بنابراین میتوان نتیجه گرفت که اگر مسیر فاضلاب به مکان درستی هدایت نشود میتواند عامل بیماریزا شود.
دکتر میترا غلامی، متخصص بهداشت محیط از دانشگاه علومپزشکی ایران در گفتوگو با همشهری گفت: استفاده از توالت ایرانی معایب و محاسن خود را دارد. از مزایای آن میتوان به تماس کمتر بدن نسبت به توالت فرنگی اشاره کرد و از معایب آن احتمال بیشتر آلودهشدن اطراف توالت را میتوان ذکر کرد. خوشبختانه در سالهای اخیر ساخت توالت در اکثر جادههای کشور مورد توجه مسئولان قرار گرفت. وضعیت دسترسی به توالت در ایران بهمراتب بهتر از کشورهای جنوب آسیا مانند هند یا کشورهای آفریقایی است. اما تا رسیدن به شرایط مطلوب راه بسیاری داریم.
وی با تأکید بر اینکه شستوشو و رعایت پاکی و نجسی در فرهنگ ایرانیان از اهمیت زیادی برخوردار است، گفت: مهمترین مشکل در بحث توالتهای عمومی در کشور نبود متولی برای نگهداری و تمیزکردن این مکانهاست. در شهر تهران پیمانکاران با گرفتن کمی پول این کار را انجام میدهد. البته در همه جای دنیا استفاده از توالتهای عمومی هزینه دارد و از نرخی که در دستشوییهای ایران استفاده میشود بیشتر است.
دکتر غلامی گفت: حداقل نکاتی که در هر توالت باید رعایت شود وجود سطل زباله، مایع یا صابون دستشویی، دستمال کاغذی، سیفون و شلنگ شستوشو است. استفاده از آفتابه غیربهداشتیترین روش برای شستوشو و منبع آلودگی در دستشوییهاست. در بسیاری از توالتهای کشورهای پیشرفته دستگاههایی برای استرلیزه کردن رویه صندلی توالتها و مجهزکردن آن به پد کاغذی نو وجود دارد.
وی به مشکلات سالمندان در استفاده از دستشوییهای عمومی در کشور اشاره کرد و گفت: متأسفانه بسیاری از توالتها فاقد توالت فرنگی هستند. این برای سالمندان که نمیتوانند روی زانویشان بنشینند بسیار آسیبزا و دشوار است.