خشک شدن زاینده رود و مناقشه بر سر برداشت آب از کارون هنوز پایان نگرفته که مسئولان محیط‌زیست همدان از مسئولان استان مرکزی به‌علت رعایت نکردن حقابه تالاب آق گل شکوه می‌کنند. اکنون تالاب‌های آق‌گل و چم‌شور خشک شده و پرندگان زیستگاه طبیعی خودشان در این منطقه را از دست داده‌اند.
مسئولان استان مرکزی هم مثل شهروندان سایر استان‌های کشور چشم به آسمان دوخته‌اند تا مگر رحمت الهی گره از معضلی بگشاید که مسئولان و متولیان منابع آب کشور طی سال‌های اخیر بی‌توجه به توصیه‌های مشفقانه منتقدان دلسوز آن را به‌وجود آورده‌اند. هرچند محسن سلیمانی، مدیر ملی طرح حفاظت از تالاب‌های ایران، در گفت‌وگو با همشهری مهم‌ترین راهکار برای رفع معضل تالاب‌های کشور را بابرنامه عمل‌کردن درحوضه آبریز دریاچه ارومیه و سایر تالاب‌های کشور می‌داند و درعین حال تصریح می‌کند: مادامی که مردم به‌صورت عملی وارد فرایند احیای تالاب‌ها نشوند نمی‌توان کاری از پیش برد. اما معضل تالاب آق گل، نشان می‌دهد در مواردی معضل فراتر از آن است که با مشارکت مردم کاری ازپیش برده شود کما اینکه احیای هامون در گرو دیپلماسی قوی و کارآمد برای مجاب کردن افغان‌هاست که مانع از ورود حقابه تالاب‌های 3گانه هامون شده‌اند.
اکنون زنگ خطر خشک شدن تالاب‌ها یکی پس از دیگری شنیده می‌شود و هریک از مسئولان محیط‌زیست بنا به تجربه و دانش خود برای برون رفت از معضل راهکار می‌دهند؛ نمونه‌ای از این رویکرد اظهارات معاون فنی اداره کل محیط‌زیست همدان درباره خشک شدن تالاب آق گل است. این مسئول محلی که علت اصلی خشکی تالاب آق‌گل را عدم‌تخصیص حقابه از سوی استان مرکزی می‌داند در گفت‌وگو با ایسنا، با بیان اینکه تالاب آق‌گل به‌عنوان مهم‌ترین تالاب طبیعی استان از سال 88خشک شده، می‌گوید: حقابه‌ای که از رودخانه قره‌چای باید به این تالاب داده می‌شد متأسفانه تخصیص نیافته و تاکنون دست ما به جایی نرسیده است.
سید عادل عربی ادامه داد: حفر چاه‌های غیرطبیعی و در نتیجه کاهش آب‌های زیرزمینی و خشکسالی نیز در خشک شدن تالاب‌ها تأثیر دارد اما مشکل تالاب آق‌گل چیز دیگری است. به گفته وی حقابه این تالاب نیز تعیین و مشخص شده است اما امور آب استان مرکزی همکاری لازم را در این زمینه با همدان ندارد به‌طوری‌که مجبور شدیم از طریق مرکز پیگیری‌ها را ادامه دهیم اما تاکنون به جایی نرسیده‌ایم. عربی با بیان اینکه علاوه بر تالاب آق‌گل، تالاب چم‌شور نیز حدود 6 سال است خشک شده، خاطرنشان کرد: علت خشک شدن این تالاب صرفا کاهش نزولات جوی است. وی با بیان اینکه احیای تالاب چم‌شور منوط به ریزش نزولات جوی است، اظهار کرد: نزدیک‌ترین منبع آبی به این تالاب رودخانه نعمت‌آباد است که سد نعمت‌آباد را تغذیه می‌کند و البته فاصله زیادی بین آنها وجود دارد به‌طوری‌که آبرسانی به تالاب باید توجیه اقتصادی داشته باشد.
وضعیت بحرانی تالاب‌ها
دبیر مؤسسه مردم نهاد حیات سبز سرزمین همدان هم در گفت‌وگو با ایسنا با بیان اینکه 70درصد نابودی تالاب‌های همدان به‌دلیل کاهش آب‌های زیرزمینی است، تصریح کرد: حفر چاه‌های غیرمجاز به‌صورت عمیق موجب کاهش آب‌های زیرزمینی و در نتیجه کاهش نفوذناپذیری آب در خاک شده و معضلی جدی برای تالاب‌ها به‌وجود آورده است.
محمد سوزنچی افزود: حفر چاه‌های غیرمجاز که به اعتقاد وزارت نیرو و محیط‌زیست 4 رقمی شده است، باعث شده تالاب‌ها به سمت خشکی پیش روند به‌طوری‌که در این راستا تمهیداتی دیده شده اما متأسفانه اجرایی نشده است. وی با اشاره با اینکه پرندگان در فصل زمستان از مسیر ایران به سمت استوا و مرزهای جنوبی مهاجرت می‌کنند و باید در مسیر حرکت خود به ازای هر کیلومتر پرواز، استراحتگاهی داشته باشند، تصریح کرد: پرندگان برای ادامه راه از تالاب‌های همدان زیاد استفاده می‌کنند اما الان مجبور هستند در مزارع ماهی، استخرهای ماهی یا سدهای مصنوعی بنشینند و مأمن گزینند و از سیستم آبی آنها استفاده کنند درحالی‌که در آن مکان‌ها از دست شکارچیان در امان نیستند؛ چراکه شکارچیان به راحتی می‌توانند وارد این مکان‌ها شوند.
وی با بیان اینکه از بین رفتن رودخانه منشأ اصلی از بین رفتن تالاب‌ها و به‌وجود آمدن کویر به‌شمار می‌آید، اظهار کرد: در سال 91برای جلوگیری از این معضل مصوباتی همچون پر کردن چاه‌های غیرمجاز و باز کردن مسیر ورودی رودخانه‌ها برای تالاب‌ها و جریان‌یافتن آن در خاک در شورای آب استان مطرح شد اما متأسفانه اجرایی نشد؛ چراکه مصوبه‌ای برای بررسی مسائل فرهنگی دیده نشده بود تا قابلیت اجرا شدن داشته باشد. وی اضافه کرد: مقرر بود به ازای هر سه حلقه چاه کنار هم یکی پر شود اما در یک روستا نمی‌توان این کار را انجام داد چراکه مشکل محلی ایجاد می‌شود. به گفته وی، محیط‌زیست تنها وظیفه اطلاع‌رسانی و اعلام خطر دارد و جلوگیری از این معضل بر عهده وزارت نیرو و استانداری است که اقدامات کافی انجام نمی‌دهند.
عضو هیأت علمی گروه محیط‌زیست دانشگاه آزاد همدان درباره اثرات خشک شدن تالاب‌ها می‌گوید: اگر غلظت عناصر سنگین در رسوبات تالاب‌های خشک شده در استان بیش از حد استاندارد باشد با وزش باد و طوفان، گردوغبار حاصل از این تالاب‌ها روی سلامت بشر به‌ویژه شهروندان اطراف تالاب و پرندگان تأثیر سوء دارد. سهیل سبحان اردکانی افزود: پرندگان زیادی برای زمستان‌گذرانی به تالاب آق‌گل مهاجرت می‌کردند‌که با خشک‌شدن آن زیستگاه طبیعی خود را از دست دادند که این امر پیامدهای منفی برای جمعیت پرندگان به‌دنبال دارد.
همه جا آلوده است
درحالی مسئولان محیط‌زیست همدان از مسئولان استان مرکزی به‌خاطر رعایت نکردن حق همسایگی در رهاسازی حقابه تالاب آق گل گله‌مندند که شهروندان اراکی با مشکل آلودگی هوا دست‌وپنجه نرم می‌کنند. درست است بخش عمده‌ای از این آلودگی ناشی از آلاینده‌های مراکز متعدد صنعتی است که بدون توجه به توان منطقه در این شهرستان راه‌اندازی شده است اما بخش عمده‌ای از آلودگی هوای اراک مربوط به گرد وغبار و ریزگردهایی است که به‌دلیل خشک شدن تالاب میقان، هراز گاهی آسمان اراک را می‌پوشاند.
