این برداشت یکی از مسئولان ارشد و تصمیم‌گیر در صنعت پتروشیمی ایران است. محمدحسین پیوندی قائم‌مقام مدیرعامل شرکت ملی صنایع پتروشیمی است و به واقع می‌توان او را مرد شماره2 این صنعت ارزآور ایران دانست. یک روز پس از توافق هستهای ایران با کشورهای1+5 فرصتی دست داد تا درباره چالش‌ها و فرصت‌های پس از لغو تحریم‌های اعمال‌شده بر صنعت پتروشیمی ایران با وی گفت‌وگو کنیم. در متن توافق اولیه بین ایران با کشورهای 1+5 تأکید شده است که تحریم‌های آمریکا و اتحادیه اروپا درخصوص صادرات پتروشیمی ایران و نیز تحریم‌های مربوط به خدمات مرتبط با این صادرات به حالت تعلیق درخواهد آمد.
- ارزیابی شما از دستاوردهای توافق ژنو بین وزرای خارجه ایران با کشورهای 1+ 5 بر صنعت پتروشیمی ایران چیست و فکر می‌کنید آزادسازی صادرات محصولات پتروشیمی چه تأثیری بر این صنعت خواهد گذاشت؟
قطعا آزادسازی صادرات محصولات پتروشیمی بر این صنعت مؤثر خواهد بود و نام بردن از صنعت پتروشیمی در توافقنامه ژنو نشان از اهمیت این صنعت دارد چرا که پس از صادرات نفت خام، صنعت پتروشیمی بالاترین ارز‌آوری را برای کشور دارد و از توافق انجام‌شده مبنی بر آزادسازی صادرات تدریجی محصولات پتروشیمی و دسترسی به ارز حاصل از آن استقبال می‌کنیم.
- آیا در توافقنامه تنها بر آزادسازی صادرات محصولات پتروشیمی تأکید شده یا اینکه گشایش‌های دیگری هم مورد توافق قرار گرفته است؟
آنچه من دیده‌ام از متن اولیه توافقنامه ژنو، نشان می‌دهد که این گشایش‌ها در صنعت پتروشیمی محدود به صادرات محصولات نخواهد بود و در این توافقنامه به دسترسی به خدمات فنی و مهندسی و ازجمله فاینانس و روش‌های تأمین منابع مالی طرح‌های پتروشیمی هم اشاره شده است.
- با فرض اینکه در توافق نهایی بر اجازه دسترسی به خدمات فنی و مهندسی و استفاده از منابع خارجی برای سرمایه‌گذاری در صنعت پتروشیمی ایران تأکید شود، فکر می‌کنید بیشترین تأثیر متوجه کدام بخش از صنایع پتروشیمی خواهد بود؟
ببینید! یکی از مشکلات ما برای سرمایه‌گذاری در صنعت پتروشیمی و راه‌اندازی طرح‌ها و پروژه‌های نیمه‌تمام به تنگناهای ایجادشده بر سر راه جذب منابع و سرمایه‌های خارجی، به‌ویژه فاینانس برمی‌گردد. بنابراین پیش‌بینی می‌شود درصورت امکان دسترسی به سرمایه‌های خارجی و استفاده از روش‌های تأمین منابع مالی، شرایط بهتری در انتظار صنعت پتروشیمی خواهد بود و فرصتی تاریخی برای جبران عقب‌ماندگی‌ها پیش‌روی ما قرار می‌گیرد و صنعت پتروشیمی از رکود سرمایه‌گذاری خارج خواهد شد.
- شما به‌عنوان قائم‌مقام شرکت ملی پتروشیمی فکر می‌کنید با اجرایی‌شدن آنچه در توافق هستهای ژنو درخصوص صنعت پتروشیمی گنجانده شده تا چه میزان صنعت پتروشیمی ایران می‌تواند از فرصت پیش‌آمده بهترین استفاده را ببرد؟
مطمئن هستم اگر روند تفاهم و توافق ایجاد شده در مذاکرات هستهای در 6ماه آینده هم تداوم داشته باشد و شاهد پیشرفت‌های بیشتر در مسیر توافق بین ایران و کشورهای 1 + 5 باشیم، قطعا می‌توانیم در مسیر دستیابی به تکنولوژی‌های کشورهای پیشرفته غربی در صنعت پتروشیمی گام برداریم چه اینکه عدم‌دسترسی به این تکنولوژی یکی از موانع پیشرفت صنعت پتروشیمی ایران بوده و باید تلاش کنیم به تجهیزات خاص و مورد نیاز صنعت پتروشیمی دست پیدا کنیم و فکر می‌کنم حالا فرصت خوبی است که از ترک ایجاد شده در سازمان تحریم‌ها به گفته رئیس‌جمهور، بهره ببریم چرا که صنعت پتروشیمی نسبت به دیگر صنایع تحت تحریم از مزیت‌های نسبی بهتری برخوردار است. این وظیفه مدیران و مسئولان در صنعت نفت است که از این فرصت برای رفع مشکلات خود استفاده کنند و تلاش تیم مذاکره‌کننده هستهای را به نتیجه مطلوب‌تری در عرصه اقتصادی برسانند.
- اینکه گفتید در متن توافقنامه ژنو به ایران اجازه دسترسی به خدمات فنی و مهندسی مورد نیاز صنعت پتروشیمی داده شده، ناظر بر کدام بخش از توافق است؟
در متنی که مشاهده کرده‌ام در ذیل توافق درخصوص صنعت پتروشیمی و آزادسازی صادرات محصولات پتروشیمی، اصطلاح Relative activity یا خدمات مربوطه گنجانده شده است که مفهوم آن امکان دسترسی به خدماتی ازقبیل تکنولوژی و فاینانس است.
- شما به‌عنوان نفر دوم تصمیم‌گیرنده در صنعت پتروشیمی ایران فکر می‌کنید با گشایش ایجاد شده کدام بخش را باید در اولویت کاری قرار داد و از فرصت ایجاد شده نهایت بهره‌برداری را کرد؟
به‌طور حتم سرمایه‌گذاری خارجی در صنعت پتروشیمی در اولویت ما خواهد بود، به‌خاطر اینکه اکثر مجتمع‌های پتروشیمی در سال‌های اخیر خصوصی‌سازی شده یا واگذار شده‌اند، تلاش ما در شرکت ملی صنایع پتروشیمی ایران این خواهد بود که پروژه‌ها و مجتمع‌های پتروشیمی نیمه‌تمام را تکمیل کنیم، به‌ویژه اینکه بسیاری از این طرح‌ها و پروژه‌ها در سال‌های اخیر با تنگنای شدید مالی و نقدینگی مواجه بوده‌اند. برای همین ما در مجموعه مدیریتی شرکت صنایع ملی پتروشیمی، یک برنامه بلندمدت جدیدی را در همین مدت کوتاه فعالیت عمر دولت یازدهم طراحی کرده‌ایم و این برنامه از سوی وزیر نفت به رئیس‌جمهور تقدیم شده است و ما آماده اجرای این برنامه پس از ابلاغ هستیم و همه باید برای به ثمر نشاندن فرصت ایجاد شده درنتیجه دیپلماسی هستهای برای توسعه صنعت پتروشیمی مجدانه تلاش کنیم.
- سؤال این است که آیا با روی کارآمدن دولت یازدهم و به‌ویژه توافق هستهای اخیر، تغییری در رویکرد شرکت ملی صنایع پتروشیمی در زمینه جذب سرمایه‌های خارجی از شرق به غرب ایجاد خواهد شد؟
اصلا رویکرد ما این نیست که به سمت کشور خاصی تمایل ویژه داشته باشیم، برای ما مهم این است که اولا در شرایط جدید نیاز خود را به دانش و تکنولوژی روز برطرف کرده و عقب ماندگی‌های گذشته را جبران و به دانش فنی لازم دست پیدا کنیم؛ هرچند در زمینه دانش فنی داخلی پیشرفت‌های خوبی هم داشته‌ایم.
- آیا برای جذب سرمایه‌های خارجی و دستیابی به دانش فنی و خدمات فنی مورد نیاز، کشورهای اروپایی هم در فهرست وزارت نفت برای همکاری قرار دارند؟
ما مطمئن هستیم که این کشورها آمادگی صددرصدی دارند تا متناسب با موفقیت‌هایی که ایران در مذاکرات هستهای به‌دست آورده، از شرایط جدید استفاده کنند و فرصت در اختیار همه قرار خواهد داشت.
تغییر رویکرد سرمایه‌گذاری شرکت‌های خارجی
تردیدی وجود ندارد که جذابیت‌ها و ظرفیت‌های بالقوه‌ای در صنعت نفت، گاز و پتروشیمی ایران برای سرمایه‌گذاری با بازدهی اقتصادی بالا وجود دارد که مصداق آن را در هیچ کشوری نمی‌توان پیدا کرد و ایران یک گزینه منحصر‌به فرد برای سرمایه‌گذاری محسوب می‌شود. این مزیت‌ها، هم شامل امکانات داخلی و خدادادی می‌شود ازجمله درخصوص دسترسی به مواداولیه مورد نیاز برای توسعه صنعت پتروشیمی به واسطه برخورداری از میدان‌های گازی، هم میدان‌های نفتی با ظرفیت بالا و بلندمدت و هم شامل امکانات ویژه‌تر نسبت به دیگر کشورهای خاورمیانه ازجمله نیروی انسانی متخصص و تحصیلکرده و تجهیزات مورد نیاز ساخت داخل؛ به‌ویژه اینکه خوراک مورد نیاز برای مجتمع‌های پتروشیمی در ایران یا در دریا واقع شده و یا نزدیک به دریا و از این‌رو ساحل طولانی در جنوب کشور بهترین فرصت و بستر برای توسعه صنایع وابسته به صنعت پتروشیمی با رویکرد صادرات‌گرا خواهد بود.
از این منظر است که بازدهی اقتصادی سرمایه‌گذاری در صنعت پتروشیمی ایران نسبت به دیگر کشورها در شرایط برابر، بسیار بیشتر خواهد بود و سرمایه‌گذاران برای دسترسی به بازارهای جهانی، چه در اروپا و چه در آسیا، به‌ویژه چین و هند مشکلی برای حمل‌ونقل نخواهند داشت و قیمت تمام‌شده محصولات پتروشیمی در ایران پایین‌تر از دیگر کشورهای رقیب خواهد بود. از سوی دیگر بازار ایران هم با 75میلیون نفر جمعیت یک بازار بزرگ محسوب می‌شود که تقویت انگیزه سرمایه‌گذاران را به همراه خواهد داشت.
