دکتر معتمدنژاد پنجشنبه شب در حالی در سن 79 سالگی بعد از یک دوره بیماری در تهران درگذشت که شاگردان، همکاران و دانشجویانش و نیز پژوهشگران عرصه خبر و روزنامهنگاری را در غمی عمیق فرو بُرد.
استاد معتمدنژاد ظرف چندین دهه از عمر پربار و پربرکت خویش، از طریق تدریس در دانشگاه و همچنین نگارش کتابهای علمی و محققانه، درسها و پیامهای مهمی را به اصحاب خبر و رسانه منتقل کرد.
میتوان مهمترین درسها و پیامهای او را در موارد هشتگانه زیر خلاصه کرد:
یک - معتمدنژاد عقیده داشت که خبر، نیاز انسان است؛ نیاز طبیعی، وُجدانی، حقوقی، شرعی، ملی و شخصی. این نیاز در جوامعِ جدید و توسعهیافته و نزد انسانِ مدرن شهرنشین و مدنی، جدیتر و آشکارتر است.
دو - معتمدنژاد باور داشت که خبر موجب حذف یا کمرنگ شدن عقاید کلیشهای یا تفکرات قالبی میشود. اینگونه عقاید و تفکرات موجب رفتار از پیش تعیینشده و متعصبانه و نیز پیشداوری و قضاوت زود هنگام میشود.
سه - به اعتقاد معتمدنژاد، خبر و خبرنگاری ابزار ترویج اخلاق است و بیخبری، بیاخلاقی است. از منظر او، خبر، راه رسیدن به حقوق فردی و جمعی و مسیر شناختن این نوع حقوق و بکار بستن آن را هموار میکند.
چهار- به عقیده پدر روزنامهنگاری نوین ایران، خبر از جنس آگاهی و معرفت است و آگاهی و معرفت، از تعارضات درونی هر فرد آدمی (منِ ِدرونی و منِ ِبیرونی یا رسمی) و نیمه پنهانِ شخصیت افراد پرده برمیدارد.
پنج - به نظر معتمدنژاد، خبر، خبرنگار و روزنامهنگار، در پیِ تغییر و تحوّل مثبت است تا روند نوسازی جامعه، متوقف نشود. از دید او، خبر و روزنامه، ابزار مهم نوگرایی و نوسازی در افکار و ساختارها است.
شش - معتمدنژاد همواره تاکید داشت که انسان محتاجِ دانستن و خبر و روزنامه است. زیرا خبر و روزنامهنگاری، تأثیر آزادیبخش دارد. مهمترین تأثیر خبر و خبرنگاری و روزنامهنگاری از دید او، آزادی و آزادسازی اندیشه و اندیشیدن است. با آزادسازی خبر و آزاد گذاشتنِ خبرنگاران، از فساد سیاسی و فساد اقتصادی (بی عدالتی اجتماعی) جلوگیری میشود یا میزان این دو نوع فساد ویرانگر، کاهش مییابد.
از نگاه معتمدنژاد، انسان، خواهان عدالت است و خبر و خبرگزاری و روزنامهنگاری میتواند کمککننده به تحقق آن باشد.
هفت - به باور معتمدنژاد، تنها هدف خبر و خبرنگاری و خبرگزاریها باید خدمت به مردم و انسانیت باشد و خدمت از راه تهیه و کسب خبرِ ِراست و درست و انتشار مسوولانه آن، میّسر است.
هشت - از منظر او، خبرگزاریها و مطبوعات میتوانند تقویتکننده همبستگی ملی، رقابت سازنده، اجماع و تعاون باشند. افزون براین، این رسانهها میتوانند در مسیر کمک به دولت در انجام وظایفش، گسترش عدالت اجتماعی و آزادیهای سیاسی، کنترل و مدیریت بحرانهای اجتماعی، اقتصادی و فرهنگی نقشآفرینی کنند.
در یک کلام معتمدنژاد زندگیاش را فدای معرفی، ایجاد تفکر نوین در عرصه رسانهها در ایران اسلامی کرد و با طرح و تدوین نظام رسانهای تلاش داشت تا اصحاب رسانه ایران را در اوج اقتدار و سربلندی ببیند.
روحش شاد - نامش ماندگار
* مدیرعامل خبرگزاری جمهوری اسلامی ایران (ایرنا)