اما یک نام، این سرزمین را به سرزمین صلح و آشتی و مقاومت تبدیل کرد. نام نلسون ماندلا.
درباره میراث و ویژگی‌های ماندلا سال‌هاست که مقاله و کتاب نوشته‌اند و سخنرانی‌ها کرده‌اند و باز هم می‌کنند. آنچه او بیش از همه به آن شهره بود و ویژگی‌ای که باعث ماندگاری نامش و پیروزی راهش شد، مقاومت و مدارا بود.
ماندلا 27سال از زندگی‌اش یعنی بیش از ربع قرن را در زندان گذراند. وقتی 44ساله بود به زندان رفت و در سن 71سالگی بیرون آمد. حکومت آپارتاید وقت آفریقای جنوبی، ماندلا را با عنوان تروریست به زندان انداخت. چون او در کنار مبارزات دیگر فعالان سیاهپوست آن زمان برای مقابله با نژادپرستی، جنبشی حقوقی هم راه انداخته بود تا اساس قانونی حکومت نژادپرست آفریقای جنوبی را به چالش بکشد. وقتی 20سال از حبس ماندلا گذشت، دولت آفریقای جنوبی به او پیشنهاد مذاکره داد.
اما جواب او از درون زندان این بود: «آدم‌ها وقتی آزاد هستند مذاکره می‌کنند.» خشونت‌ها در آن سال‌ها به اوج رسیده‌بود و در آفریقای جنوبی در انتخاباتی که فقط سفیدپوست‌ها در آن حق رأی داشتند، فردریک دکلرک با شعار پایان خشونت‌ها و برقراری آرامش به قدرت رسید. مقاومت 27ساله ماندلا در زندان و پرهیزش از خشونت او را به گزینه‌ای مناسب برای مذاکره با دولت جدید تبدیل کرد.
دولت آپارتاید او را از زندان آزاد کرد و مذاکرات میان او و دولت آغاز شد. نخستین جمله‌ای که ماندلا بعد از بیرون آمدن از زندان گفت این بود که کینه‌ای از سفید‌پوستانی که بهترین سال‌های عمرش را از او گرفتند ندارد. او همزمان با مذاکره برای تغییر نظام آپارتاید، مدام بر پرهیز از هرگونه انتقام‌جویی تأکید می‌کرد. شعار او این بود: «می‌بخشم اما فراموش نمی‌کنم.» مردم هم وقتی می‌دیدند که او از انتقام 3 دهه رنج خودش گذشته، راحت‌تر به بخشش فکر می‌کردند.
عبور از 4دهه سرکوب و خشونت رژیم آپارتاید برای مردم سیاهپوست آفریقا آسان نبود. این رژیم برتری اقلیت سفید بر اکثریت سیاهپوست را در قانون به ثبت رسانده‌بود. براساس قانون کشور در آن زمان، سیاهپوستان نه‌تنها حق رأی نداشتند بلکه در اشتغال، مسکن و دیگر امور زندگی هم در جایگاهی فرودست نسبت به سفیدپوستان بودند. بعد از سال‌ها رنجی که به مردم تحمیل شده‌بود، انتقام می‌توانست تا سال‌ها بعد ادامه یابد و به همه‌‌چیز رنگ خون بزند.
اما تأکید ماندلا بر مدارا، این دور باطل را متوقف کرد. مذاکرات نتیجه داد و در سال 1990میلیون‌ها آفریقایی برای نخستین بار در عمرشان حق رأی پیدا کردند و در انتخابات ماندلا را به ریاست‌جمهوری برگزیدند. اما در 5سالی که او در قدرت بود، اقتصاد کشور همچنان در دست سفیدپوستان باقی ماند. ماندلا بعد از به قدرت رسیدن در میان حیرت همه، دست به هیچ انتقام و تلافی نزد. بلکه برعکس با شریک کردن سفیدپوستان درامور سیاسی و اقتصادی، تلاش کرد تا حساسیت‌تنش‌زای میان سیاه و سفید را به حداقل برساند و الگویی بی‌سابقه از همکاری نژادی در تاریخ به ثبت برساند. ماندلا از «دشمن» تعریف تازه‌ای کرد و با تعامل با او به خونریزی و خشونت نژادی در آفریقای جنوبی پایان داد.
اگر ماندلا مدارا را در دستور کار آفریقای جنوبی بعد از آپارتاید قرار نمی‌داد، خشونتی که طی آن سال‌ها 20هزار کشته به جا گذاشته بود هیچ وقت پایان نمی‌یافت. آفریقایی‌ها بخشیدند تا به آرامش برسند و در آرامش به پیشرفت دست یابند. اکنون آفریقای جنوبی شاهد ثمره عمل کردن به این شعار و نتیجه مقاومت و مدارای ماندلاست. جهان هم در این سال‌ها با مشاهده نتیجه مثبت مقاومت و مدارای ماندلا در آفریقا، او را الگو قرار داده‌است. سال‌ها مبارزه ماندلا برای رساندن ساکنان آفریقا به آزادی، صلح و برابری، به جهان درس بزرگی داد. مقاومت و مدارا گاهی پیروزی‌هایی را نصیب می‌کند که مجهز‌ترین ارتش‌های جهان از رسیدن به آن عاجزند.
