اخیرا مسئول گروه کاهش عوامل خطرزای تغذیه وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی با اشاره به مضرات مصرف نمک گفت: این وزارتخانه از صنایع مختلف غذایی خواسته در فرمولاسیون مواد غذایی حاوی نمک خود بازنگری کنند و آن را به حداقل برسانند.
دکتر حامد پورآرام افزود: سرانه مصرف نمک براساس محاسبات تولید نمک در کشور، 10تا 15گرم در روز برای هر فرد است درحالیکه میزان استاندارد سرانه نمک براساس آمار سازمان جهانی بهداشت، 5 گرم است؛ این به آن معناست که ایرانیها بیش از دوبرابر متوسط جهانی نمک مصرف میکنند. وی با بیان اینکه در وزارت بهداشت برای کنترل مصرف نمک در کشور برنامههای کوتاهمدت و بلندمدت متعددی تدوین شده است، خاطرنشان کرد: هماکنون وزارت بهداشت توانسته میزان نمک غلات حجیم شده تولیدی صنایع را از 2.5به 1.5درصد کاهش دهد که رقم قابلتوجهی است.
این اظهارات در حالی از سوی دکتر پورآرام بیان میشود که پیشتر نیز خبری مبنی بر اینکه سرانه مصرف نمک در ایران15درصد از حد جهانی بالاتر است از سوی وزارت بهداشت انتشار یافته بود. اما اگر بخواهیم درباره مضرات این ماده خوراکی بنویسیم میتوانیم با این عبارت آغاز کنیم که نمک اگر نگوییم اصلیترین، دستکم یکی از اصلیترین عوامل بالارفتن فشار خون و بیماری فشار خون نیز از فاکتورهای بسیار خطرناک در بروز عارضههای قلبی محسوب میشود. باتوجه به این مسئله اهمیت خبر افزایش بیش از حد مصرف نمک در ایران و حتی بالارفتن میزان آن از حد جهانی درک میشود و نگرانیها در این رابطه بهشدت افزایش مییابد. نمک در آب محلول است و از مهمترین املاحی است که در اغذیه روزانه مورد استفاده قرار میگیرد.
نمک بهصورت معادن عظیمی در تهنشینها و رسوبات به شکل چینخوردگیها وجود دارد که بهشکل سنگ نمک آنرا استخراج میکنند و همچنین در آب دریاها بهمقدار فراوان موجود است و درصورت لزوم قابل استخراج است. مصرف نمک به مقدار کم در برنامه غذایی ما لازم و ضروری است ولی ما معمولا 10تا 20برابر مقدار مورد نیاز بدن، نمک مصرف میکنیم. البته سهچهارم نمکی که طی روز مصرف میکنیم بهصورت نهفته در غذاهای فراوریشده و آماده است.
فقط یک چهارم آن را سر سفره یا هنگام پخت غذا، اضافه میکنیم. اما مصرف بالای نمک، در حدی که ما در ایران مصرف میکنیم، بیماریهای خطرناک و عدیدهای را نظیر فشار خون و عوارض قلبی به همراه دارد. تأثیر نمک در افزایش فشار خون بهطور قطعی ثابت شده است. افزایش فشار خون، خطر سکته یا حمله قلبی را بهدنبال دارد چرا که احتمال مسدودشدن سرخرگهایی که خون را به قلب میرسانند افزایش میدهد.
کاهش مصرف نمک باعث کاهش فشارخون بالا میشود و اگر همیشه به مقدار کم نمک مصرف کنید، با افزایش سن دچار فشار خون نخواهید شد. یکی دیگر از عوارض احتمالی مصرف زیاد نمک پوکی استخوان است. نمک زیاد، کلسیم را از استخوانها میگیرد و باعث دفع آن از طریق ادرار میشود، به همین دلیل باعث نازکشدن استخوان میشود. در نتیجه با افزایش سن، استخوانها به راحتی میشکنند. هماکنون توصیه میشود که برای کاهش خطر پوکی استخوان، مصرف نمک کاهش یابد. اما آیا مصرف نمک را باید بهدلیل مضرات آن ترک کرد؟ عدهای از دانشمندان معتقدند مصرف نمک در افراد سالم اثر خاصی روی فشار خون نمیگذارد. در مقابل این دیدگاه، بهطور مشخص میتوان گفت که مصرف زیاد نمک برای افرادی که بیماری قلبی دارند میتواند بسیار خطرناک باشد و باید کنترل شده مصرف شود. اما در هر دو نظریه میزان تأثیرگذاری منفی نمک به میزان حساسیت بدن افراد به مصرف نمک بستگی دارد.