به گفته دکتر خیرالله کلامی این آمار براساس یافتههای چند تحقیق از تعدادی بیمارستان بزرگ تهران اعلام شده است. یکی از علل بروز عوارض جانبی دارو در بیماران این است که متأسفانه کمتر پزشکی یافت میشود که عوارض داروهای تجویزی را به بیماران گوشزد کند البته یکی دیگر از عوامل نیز در این نهفته است که برخی از بیماران به خوبی درباره حساسیتها و بیماریهایی که قبلا به آن دچار شدهاند به پزشکان توضیح نمیدهند.
به اعتقاد متخصصان یکی دیگر از موارد نیز بهخود بیمار و مصرفکننده قرص و داروبازمیگردد، متأسفانه بسیاری از مصرفکنندگان دارو کمتر به نوشتهها یا توصیههای دارویی که روی کاغذ دارو نوشته شده توجه میکنند همین امر را نیز میتوان یکی دیگر از دلایل بروز عوارض جانبی دارو در افراد دانست اما یکی دیگر از دلایل این موضوع به مصرف زیاد و حتی بدون نسخه دارو در ایران بازمیگردد.
به گفته دکتر کلامی، روزانه میلیونها دوز دارو فقط در تهران به مصرف میرسد. اگر درصد بسیار کمی از مصرفکنندگان دارو نیز دچار عوارض جانبی شوند، باز هم تعداد قابل توجهی از مصرفکنندگان را شامل میشود که با عوارض خطرناک ناخواسته داروها مواجه خواهند بود. متخصصان میگویند ایران رتبه دوم مصرف دارو در جهان را دارد و بخش عمده این مصارف دارو بهصورت خودسرانه توسط مردم صورت میگیرد.
این مسئله زمانی اهمیت پیدا میکند که بدانیم عوارض ناخواسته مصرف دارو حتی میتواند باعث فلج فرد شود. به گفته دکتر سیدجمال سعید واقفی عضو هیأت مدیره انجمن علمی داروسازان ایران خوددرمانی یکی از دلایل بروز عوارض جانبی مصرف دارو در افراد است، این پدیده یکی از عوارض اجتماعی رایج در تمامی کشورهای دنیاست. این عارضه در اکثر کشورها بهویژه کشورهای در حال توسعه به وضوح دیده میشود.
در یک کشور امکان دارد یک یا ۲درصد و در کشوری دیگر ۲۰درصد مردم بهخوددرمانی بپردازند بنابراین متوجه میشویم که در این زمینه فاصله میان کشورها بسیار زیاد است. در کشور ما نیز به میزان زیادی دارو مصرف میشود. از نظر مصرف سرانه دارو، ایران پس از چین دومین کشور پرمصرف دارو در جهان محسوب میشود. این متخصص بر این اعتقاد است که دارو مادهای است بین غذا و سم که اگر درست مصرف شود غذاست و بیمار را تقویت و درمان میکند ولی اگر غلط مصرف شود سم است و مریض را مسموم میکند. پس هر نوع خوددرمانی منهای افراد متخصص در گروههای پزشکی که فارموکولوژی خوانده باشند و دارو را بشناسند اشتباه است.
یکی دیگر از تعاریف خوددرمانی نیز مصرف دارو به توصیه نزدیکان است. این پدیده مردود است. به غیراز داروهای اجباری که یک بیمار دچار عوارض قلبی یا یک بیمار دچار فشار خون باید در زمان نیاز حتما مصرف کند، استفاده از سایر داروها بدون تجویز پزشک یا آگاهی قبلی به هیچ وجه کار صحیحی نیست. اما پدیده دیگر رایج در کشور ما مصرف قرصهای چربی سوز در میان ورزشکاران یا برخی از مردم عادی است. متخصصان اغلب درباره این نوع قرصها توصیه میکنند:
استفاده از قرصهای چربی سوز بهویژه آن دسته از قرصهایی که با بالا بردن ضربان قلب، گرما در بدن ایجاد کرده و باعث آب شدن چربیها از این طریق میشوند برای سلامت قلب بسیار خطرناک است. البته استفاده از قرصهای چربی سوز درصورت مشاوره و نظارت پزشک میتواند بلامانع باشد. همه قرصهای چربی سوز خطرناک نیستند ولی باید با آگاهی آنها را مصرف کرد. به گفته متخصصان داروساز بهتر است به جای استفاده از داروهای چربی سوز که به استناد پزشکان در بهترین شرایط نیز عوارض به همراه دارند، خود تلاش کنیم و با ورزش فرایند چربی سوزی مخرب را به فرایند چربی سوزی مثبت تبدیل کنیم.