ستار محمودی که 23آذرماه سال‌جاری از اتمام فاز اول مطالعه انتقال آب خزر به سمنان خبرداده و تصریح کرده بود با اجرای این طرح 200میلیون مترمکعب آب برای مصارف شرب و صنعت به سمنان منتقل می‌شود اکنون می‌گوید اهداف طرح انتقال آب دریای خزر به فلات مرکزی و استان سمنان به کمتر از یک پنجم پیش‌بینی‌های صورت‌گرفته تغییر کرده است.
این طرح تأییدیه ندارد
قائم‌مقام وزارت نیرو در حالی در گفت‌وگو با مهر از تغییر اهداف طرح انتقال آب خزر به سمنان خبر می‌دهد که بر همان موضع 21روز قبل خود مبنی بر انتقال آب خزر به سمنان پای می‌فشارد، او 23آذرماه سال‌جاری به صراحت اعلام کرده بود که این طرح تأییدیه سازمان حفاظت محیط‌زیست را دارد این در حالی بود که همزمان با طرح این ادعا، معاون دریایی سازمان حفاظت محیط‌زیست با قاطعیت گفته‌های وی را تکذیب و اعلام کرد: «سازمان حفاظت محیط‌زیست بارها مخالفت خود را با طرح انتقال آب خزر به سمنان اعلام کرده و از آنجایی که اجرای این طرح خسارات جبران‌ناپذیری برای اکوسیستم خزر دارد هیچ تأییدیه‌ای برای اجرای هیچ یک از روش‌های اجرای این طرح صادر نکرده است». عبدالرضا کرباسی در ادامه تأکید کرده بود:«درصورت استفاده از آب‌شیرین‌کن‌ها در طول یک سال 32میلیون تن به نمک دریای خزر افزوده می‌شود که این میزان شوری برای اکوسیستم خزر فاجعه زیست‌محیطی به بار می‌آورد».
معاون دریایی سازمان حفاظت محیط‌زیست ضمن انتقاد از طرح‌های مغایر با معیارهای زیست‌محیطی در حوزه آب یادآور شده بود: «وزارت نیرو با سرمایه 3میلیارد دلاری که قرار است برای این طرح هزینه کند می‌تواند با سرمایه‌گذاری در پروژه آبیاری تحت فشار از هدررفت میلیون‌ها مترمکعب آب در بخش کشاورزی جلوگیری کند». اکنون به‌نظر می‌رسد ستار محمودی و سایر همکاران وی در وزارت نیرو با نادیده‌گرفتن انتقادات بالاترین مقام مسئول در حوزه دریایی سازمان حفاظت محیط‌زیست همچنان براجرای طرحی پا فشاری می‌کنند که بنا به اعتقاد اغلب منتقدان و کارشناسان محیط‌زیست و منابع طبیعی بروز فاجعه زیست‌محیطی منجر می‌شود.
شاه‌بیت گفته‌های قائم‌مقام وزیر نیرو آنجاست که بی‌آنکه به عملکرد نادرست مدیریت منابع آب کشور اشاره کند،می‌گوید: «کاهش بارش‌ها در 46سال گذشته، گرم شدن زمین، کاهش رواناب‌ها، تغییرهای آب و هوایی و عملکرد نادرست انسان‌ها در مصارف شرب، کشاورزی و صنعت از دلایل مهم کاهش منابع آبی کشور است.» اما اینکه مدیریت منابع آب در طول این سال‌ها چه تمهیداتی را برای رفع معضلات موجود به‌کار بسته البته در گفته‌های وی جایی ندارد. وی در توجیه انتقال آب خزر به کویر هم گفته است: «در کویر و مناطق مرکزی منایع آب زیرزمینی فقیر است و وقتی جمعیت در منطقه‌ای زیاد می‌شود، چاره‌ای جز انتقال آب از حوضه‌ای دیگر وجود ندارد و باید تحت شرایط خاص انتقال آب صورت گیرد.» با همین رویکرد «مطالعات طرح انتقال آب دریای خزر به کویر مرکزی آغاز شده و فاز نخست آن در حال اتمام است.» آنچه در گفته‌های قائم‌مقام وزارت نیرو قابل تامل است اینکه: «مراوده‌های بین وزارت نیرو و سازمان محیط‌زیست گام به گام در حال انجام است تا مسائل زیست‌محیطی طرحی لحاظ نشود، هیچ انتقالی صورت نمی‌گیرد.» این درحالی است که مقامات سازمان حفاظت محیط‌زیست بارها مخالفت خود را با اجرای این طرح اعلام کرده‌اند.
پیشینه طرح
طرح انتقال آب خزر به استان سمنان اوایل شهریورماه89 و در دولت دهم با هدف تأمین بخشی از آب شرب و آب مورد نیاز صنعت و بخش کشاورزی شهرهای دامغان، سمنان و شاهرود، در قد و قواره یک طرح ملی در دستور کار قرار گرفت. براساس این طرح، قرار بود سالانه یک میلیارد و 200میلیون مترمکعب آب از خزر به استان سمنان منتقل شود. درآن زمان هزینه اجرای این طرح 15هزار میلیارد ریال اعلام شده بود. طرحی که از ارتفاع 21متری از سطح دریا از منطقه گهرباران ساری آغاز می‌شود و با عبور از البرز مرکزی در ارتفاع (بدون احتساب حفاری تونل) به 2هزار و 900متر و درصورت حفر تونل به ارتفاع 2هزارو 195متری از سطح دریا و در سمنان به هزار و 305متر ارتفاع از سطح دریا می‌رسد؛ خط انتقالی که طول آن 184کیلومتر است.
طرحی برای تخریب محیط‌زیست
دکتر حسین آخانی، استاد دانشگاه تهران در واکنش به این طرح، با اشاره به اینکه شوری آب خزر به اندازه‌ای است که عملا قابل استفاده نیست و تنها درصورت شیرین‌کردن می‌توان از این آب استفاده کرد، گفت: دست‌زدن به اکوسیستم خزر و دخالت در آن تبعات بسیار خطرناک و جبران‌ناپذیری دارد.
به گفته این پژوهشگر، چنانچه برای انتقال آب خزر به سمنان از لوله استفاده شود عبور خطوط لوله از مناطق جنگلی باعث تخریب بخش گسترده‌ای از عرصه‌های جنگلی می‌شود. حفر تونل هم علاوه بر هزینه سنگین، باعث نفوذ آب شور به عرصه‌های جنگلی و اراضی اطراف تونل می‌شود و نابودی اکوسیستم‌های منطقه و گونه‌های گیاهی و تنوع زیستی را در پی دارد. مهندس فاطمه ظفرنژاد، پژوهشگر آب و توسعه پایدار هم در این‌باره گفت: ما از یک سو، رودخانه‌های طبیعی را با سدسازی می‌خشکانیم از سوی دیگر، می‌خواهیم با احداث تونل و کانال‌های مصنوعی آب را منتقل کنیم. وی ادامه داد: باید به این پرسش پاسخ داده شود که طرح انتقال آب خزر به سمنان چه توجیه اقتصادی و اجتماعی دارد؟ آیا مشاور طرح هیچ گزارشی از سیمای طرح و اثرات و تحلیل فایده اقتصادی و اجتماعی آن ارائه کرده است؟ صرف‌نظر از تحلیل زیست‌محیطی، اجرای این پروژه چه توجیه اقتصادی‌ای دارد؟
