زخم بستر (زخم فشاری) یکی از عوارض شایع بیماری‌های مزمن و بستری شدن‌های طولانی مدت است. این بیماری در سنین بالا به علت بیماری‌های مربوط به کهولت و بی تحرکی شیوع بیشتری دارد.
برخی پزشکان زخم بستر را بیشتر مقابله استخوان و پوست می‌دانند زیرا این بیماری بیشتر در قسمت‌هایی از بدن که استخوان با لایه نازکی از چربی پوشانده شده است، بروز می‌کند.
در بیمارانی که مدت زمان طولانی به پشت می‌خوابند قسمت‌هایی از بدن مثل استخوان خاجی، پشت استخوان‌های کتف، پشت سر، پشت پاشنه پا و ... در خطر این بیماری قرار می‌گیرند. در بیمارانی که مجبور به خوابیدن طولانی مدت به پهلو هستند، طرفین سر، لاله‌های گوش، برجستگی‌های دو طرف لگن، برجستگی‌های کناره زانو و قوزک خارجی پا مورد تهدید این بیماری قرار دارند.
در بی تحرکی‌های دراز مدت یا بستری شدن‌های طولانی مدت، فشار وارده بر یک ناحیه باعث اختلال و کاهش خون‌رسانی و در نتیجه تخریب پوست و لایه‌های آن شده که ابتدا در این نواحی لک قرمز رنگ و دردناک، به عنوان نشان اولیه زخم بستر ایجاد می‌شود، این لک به راحتی برطرف نمی‌شود و در صورتی که جدی گرفته نشده و درمان نشود باعث ایجاد ترک در پوست و نهایتا تبدیل به زخم‌های عفونی می‌شود.
ایجاد زخم بستر چهار مرحله دارد که عبارتند از:
1- ایجاد قرمزی روی پوست که با گذاشتن انگشت روی آن سفید نمی‌شود. این محل دردناک، سفت و دارای دمایی غیرطبیعی است یعنی یا گرم‌تر از معمول است و یا سردتر از معمول.
2- لایه رویین پوست از بین رفته و زخمی کم عمق به رنگ قرمز یا صورتی ایجاد می‌شود که در برخی موارد این زخم با تاول همراه است.
3- کم کم زخم عمیق شده به طوری که لایه چربی زیر پوست نمایان می‌شود و در انتهای زخم بافت مرده زرد رنگی به چشم می‌خورد. کم کم این زخم بافت‌های سالم را نیز درگیر می‌کند.
4- با عمق گرفتن زخم‌ها، عضله و حتی استخوان نمایان می‌شود و زخم هم سطحی و هم عمقی گسترش می‌یابد.
پیشگیری و درمان
بیمارانی که به علت هر بیماری باید مدت طولانی بستری باشند باید حداقل هر دو ساعت یک بار با کمک مراقبان جا به جا شده و بدن بیمار به آرامی ماساژ شود.
ملحفه‌های بیمار مرتب تعویض شده و ملحفه‌ها از الیاف طبیعی باشد که ایجاد حساسیت نکند.
بستر بیمار دایم کنترل شود تا همواره خشک باشد زیرا نم و رطوبت خود از عوامل تشدید کننده زخم بستراست.
نوشیدن مقدار کافی آب و استفاده از مقادیر مناسب پروتئین و آهن باعث غذا رسانی مناسب به پوست و ترمیم بافت‌های آسیب دیده می‌شود.
روی زخم‌ها باید باز باشند و تابش کمی آفتاب در طول روز بر روی زخم‌ها می‌تواند در بهبود آن مفید باشد.
شستشوی زخم‌ها بهتر است به جای مواد ضدعفونی کننده با سرم نرمال سالین انجام شود.
استفاده از تشک‌های بادی که دارای پمپ هوا بوده و تغییر میزان باد آن در بستر بیمار، حرکت ایجاد می‌کند نیز گزینه بسیار مناسبی برای این بیماران است.
nhs.uk
