بلافاصله بعد از این لایحه که اوایل بهمن‌ماه به تصویب می‌رسد لایحه بودجه سال93 شهرداری در دستور کار کمیسیون برنامه و بودجه قرار خواهد گرفت اما در گفت‌وگو با رئیس کمیسیون برنامه و بودجه شورای شهر تهران مسائل مهم دیگری نیز مطرح می‌شود. از نگاه دبیر تعداد مصوبات شورای شهر تهران در مقایسه با شورای سوم کاهش داشته است. وی عقیده دارد که باید برخی ناهماهنگی‌ها در جلسات پارلمان شهر کاهش یابد. همچنین وی معتقد است خروجی شورای چهارم با وجود اینکه از افراد قوی و متخصص تشکیل شده، کم است. در این مصاحبه علیرضا دبیر، پاسخگوی سؤالات همشهری درباره برنامه 5ساله شهرداری تهران است که در پی می‌آید.
- شما مسئولیت کمیسیون برنامه و بودجه شورا را در دوره چهارم بر عهده دارید؛ کمیسیونی که وظیفه‌ای کلیدی و پراهمیت در مدیریت شهری برعهده دارد. چه شد که شما در دور جدید فعالیت در شورای شهر به سراغ این کمیسیون آمدید، آن‌هم در شرایطی که خاستگاه اصلی شما ورزش است و طی 6سال گذشته نیز در کمیسیون فرهنگی و اجتماعی مشغول بودید؟
اینکه چطور شد من در این حوزه‌های متنوع فعالیت کردم دلیلش علاقه است. من در دور قبل با وجود اینکه عضو کمیسیون فرهنگی و مسئول کمیته ورزشی شورای شهر بودم اما همه بحث‌های عمرانی، آب، برق و... را به‌دلیل علاقه‌ام پیگیری می‌کردم چون اصولا آدمی نیستم که فقط پشت میز بنشینم. من در کف خیابان حضور دارم و همه موضوعات شهری را از نزدیک رصد می‌کنم و از طرفی گرایش درسی‌ام مدیریت منابع است؛ بنابراین با توجه به سوابق تحصیلی‌ام در این دوره صلاح دیدم که در کمیسیون برنامه‌و‌بودجه باشم.
- و بعد از آن وارد کار بررسی بودجه سال آینده شهرداری خواهید شد؟
بله، طبق قانون، شهرداری تهران باید لایحه بودجه سال93 را اوایل بهمن تحویل شورای شهر بدهد. پس یک‌ماه هم فرصت برای بررسی بودجه سال آینده شهرداری داریم. باید سعی کنیم بودجه را هرچه زودتر تصویب کنیم؛ زیرا هرچه دیرتر شود از آن طرف کار در اجرا به مشکل می‌خورد؛ مثلا موافقتنامه‌ها دیرتر منعقد می‌شود یا وضعیت درآمدها و هزینه‌های مناطق شهرداری و سازمان‌ها و شرکت‌ها بلاتکلیف می‌ماند. خوب است در اینجا به یکی دیگر از تصمیمات جدیدمان اشاره کنم؛ ما درنظر داریم بودجه سال 93نخستین برش از برنامه 5ساله شهر تهران باشد و این نخستین بار است که از شهرداری تهران خواسته شده که همراه بودجه سال 93برشی از سال نخست برنامه 5ساله را نیز ارائه کند.
- الان صحبت بر سر این است که برنامه 5ساله دوم فقط برنامه شهرداری نیست و برنامه شهر تهران است. سؤال این است در شرایطی که برنامه مدیریت یکپارچه شهر تهران هنوز به تصویب مجلس نرسیده و اصلا در برنامه 5ساله پنجم کشور هم دیده نشده چطور می‌توان این برنامه را کلان دید و ارگان‌ها و نهادهایی که الزاما تحت پوشش و مدیریت شهرداری نیستند را در آن لحاظ کرد؟
به‌نظرم یکسری از دوستان اشتباه متوجه شده‌اند؛ چون این برنامه 5ساله شهر تهران نیست بلکه برنامه شهرداری برای شهر تهران است. ببینید! این برنامه مال ماست؛ یعنی شهرداری و شورای شهر. در عین حال شهرداری مجری این برنامه است اما برای تهران ما باید برنامه‌های همه دستگاه‌های اجرایی نظیر آب، برق، گاز، مخابرات، آموزش و پرورش، بهداشت و خلاصه حدود 17دستگاه دولتی را بگنجانیم درحالی‌که اینها هنوز قانونا الزامی ندارند که برنامه‌هایشان را برای ما بفرستند. گرچه شرکت‌های آب و برق و گاز به‌دلیل تعامل نزدیکشان با مدیریت شهری برنامه‌های خودشان را برای ما ارسال کردند و از همین جا بخشی از مدیریت شهری یکپارچه خودبه‌خود شکل می‌گیرد اما این همه ماجرا نیست.
- هنگام مطرح شدن برنامه 5ساله در شورای شهر ما شاهد ابراز یکسری نگرانی‌ها از سوی اعضا بودیم. نظر آنها این بود که به‌دلیل اهمیت این برنامه اصراری به تصویب و بررسی آن تا قبل از پایان سال نباشد تا با دقت و فرصت بیشتر به بررسی بپردازیم ولی برعکس، شما از معدود افرادی بودید که به تصویب برنامه 5ساله تا پیش از بودجه سال 93 اصرار داشتید. چرا؟
به عقیده من وقتی نظر ما اعمال می‌شود دیگر چه تعجیلی در کار است؟ اوایل آذرماه یک فوریت برنامه 5ساله به تصویب شورا رسید و اوایل بهمن‌ماه که کار بررسی و تصویب آن به اتمام برسد، می‌شود 2ماه. آیا این زمان کمی است؟ از طرفی 6کمیسیون در کل 120ماده را باید بررسی کنند. این چه کار سختی است ؟ اصلا بیشتر ماموریت‌های این برنامه مثل درآمدها و مصارف، مدیریت منابع انسانی، هوشمند‌سازی، اقتصاد شهری و پایش، همه در کمیسیون برنامه و بودجه بررسی شده و کارمان نیز آماده است. در مجلس وقتی دولت برنامه بودجه کشور را می‌آورد همه نمایندگان وقتشان را می‌گذارند سر این موضوع و سایر برنامه‌هایشان را متوقف می‌کنند؛ ما هم باید این کار را کنیم و زمان بگذاریم تا برنامه‌ها را جمع کنیم.
- اصرار شورای شهر بر کمی‌بودن برنامه 5ساله است تا بتوانند به‌صورت شفاف به ارزیابی و سنجش این برنامه بپردازند. آیا شهرداری در تهیه و تدوین این برنامه این خواسته اعضای شورای شهر را پاسخ داده؟ اگر داده به برخی نمونه‌های آن اشاره کنید.
این برنامه عملیاتی است؛ یعنی اهداف آن کمی است. ما از شهرداری خواستیم در سال اول غیر از بودجه برنامه را هم بدهد. همچنین قرار است فرمت بودجه هم عوض شود؛ یعنی همراهش شاخص‌ها هم ارائه شود؛ به‌عنوان مثال عین موافقتنامه‌ای که امضا می‌شود به‌صورت کامل در بودجه هم باید بیاید تا ما متوجه شویم فلان طرح کی، از کجا و چگونه شروع می‌شود و به کجا می‌رسد یا طی 5سال به شهرداری طبق این برنامه تکلیف می‌شود سرانه فضای سبز را از 15متر برای هرنفر به 18متر برساند. در مترو الان 152کیلومتر ساختیم که باید به بالای 217کیلومتر برسیم و در مدیریت بحران به ازای هر محله یک سوله بحران باید داشته باشیم. استخرهای سرپوشیده و ایستگاه‌های آتش‌نشانی همه باید به استانداردهای جهانی نزدیک شوند. ما برای 5سال آینده ساخت سالانه 30کیلومتر مترو را پیش‌بینی و به‌طور دقیق مشخص کردیم سال به سال چقدر شهرداری اجازه دارد وام بگیرد. از شهرداری خواستیم پروژه‌های اوراق مشارکتی را معرفی کند. همچنین تورم سال به سال را ارزیابی کردیم همچنین در بحث درآمدهای ناپایدار نظیر تغییر کاربری، قیمت منطقه‌ای و بحث تراکم را مشخص کردیم. تکلیف کردیم میزان یا مقدار درآمدهای پایدار هر سال 10درصد بالا برود. در بحث درآمدهای پایدار خواستار بازنویسی درآمدها شدیم؛ مثلا درآمد حاصل از 120درصد تراکم بالای خیابان انقلاب و 180درصد پایین خیابان انقلاب باید جزو درآمدهای پایدار محسوب شود. علاوه براین در بحث درآمدهای پایدار ارزش افزوده تا 5سال آینده حساب شده، تعلق 10درصد قیمت سوخت به شهرداری، عوارض جرایم راهنمایی و رانندگی، عوارض نوسازی، کسب و پیشه و پسماند، عوارض بلیت سینما و گذرنامه همه محاسبه شده حتی راهکارهای افزایش انگیزه مردم برای پرداخت عوارض را نیز بررسی کرده‌ایم. اما در بحث‌های فرهنگی و اجتماعی شاخص‌گذاری سخت است البته شورا و شهرداری در تلاش برای شاخص‌گذاری در این حوزه هستند تا عملکردها قابل سنجش باشد.
- برنامه 5ساله اول شهرداری تهران را چطور ارزیابی می‌کنید؟
من در مورد برنامه 5ساله اول از عملکرد شورای سوم و شهرداری دفاع می‌کنم زیرا در تاریخ 100ساله بلدیه هیچ وقت چنین رویکردی سابقه نداشته است. در برنامه اول بهترین جایی که شاخص‌گذاری شد مربوط به ترافیک بود چون طرح جامع حمل‌ونقل و ترافیک را داشتیم و از این طرح در تهیه و تدوین برنامه 5ساله اول به خوبی استفاده کردیم. این در حالی است که تا قبل از این برای کشور در کل 8یا 9 برنامه نوشته شده بود که 5تای آن مربوط به بعد از انقلاب است. هرچه ما تجربه کسب کردیم متعاقبا در تهیه برنامه 5ساله بعدی موفق‌تر بودیم و سال به سال پخته‌تر و قوی‌تر شدیم؛ پس نباید بگوییم که چرا برنامه 5ساله اول شهرداری ضعف‌ها یا کاستی‌هایی داشت حتما مطمئن باشید که برنامه 5ساله دوم از اول بهتر است برنامه سوم هم از برنامه دوم باید بهتر باشد. از آن طرف حتما شورا تا جایی که می‌تواند ایرادها را برطرف خواهد کرد؛ به همین دلیل هم برنامه به شورا آمده تا بررسی و متعاقب آن قوی‌تر شود. در مورد شاخص‌ها هم تأکید دارم که نباید خیلی غیرواقعی باشیم. برنامه را باید با بودجه هماهنگ و اولویت‌بندی کنیم تا در کار اجرا با مشکل مواجه نشویم. در ضمن من معتقدم که شهرداری تهران باید یک سامانه جامع آمار و اطلاعات در تمام حوزه‌ها تهیه کند. این یکی از اولویت‌های اصلی است تا آمار یکپارچه و واحد باشد ضمن اینکه خیلی در برنامه‌ریزی به مدیریت شهری کمک می‌کند.
- درباره محوریت رویکرد توسعه اجتماعی و فرهنگی در برنامه 5سال آینده شهر تهران چه نظری دارید؟
خیلی از دوستان رویکرد توسعه اجتماعی را با برنامه فرهنگی اجتماعی اشتباه می‌گیرند. مدیریت فرهنگی اجتماعی یک حوزه ماموریتی است. توسعه اجتماعی یعنی ما با یک رویکرد انسان‌محور و با دید اسلامی و قرآنی که انسان را خلیفه خدا روی زمین می‌داند برنامه‌های فرهنگی‌مان را پیش ببریم.
- آیا برنامه 5ساله شهر تهران صلب و غیرقابل انعطاف است یا اینکه می‌توان برحسب ضرورت در آن اصلاحاتی انجام داد؟
اگر ماده‌ای بخواهد تغییر کند نیاز به دوسوم آرا- یعنی بالای 22نفر رأی-دارد. در ماده 147برنامه یک اتاق فکر و پایش پیش‌بینی شده. در این کمیته پایش هم شهردار تهران و هم چند نفر از اعضای شورای شهر حضور دارند که سال به سال برنامه را رصد می‌کنند و هر تغییری که لازم باشد انجام می‌دهند. این نکته مثبت برنامه است. البته هر تغییر باز باید در شورا تصویب شود؛ یعنی حتما جابه‌جایی مواد و بندها باید توسط شورا انجام شود. درهرحال یک برنامه برای اینکه خوب اجرا شود باید از مرحله تدوین، اجرا، نظارت و پایش برخوردار باشد. ما باید نظارت را خوب کنیم که پایش را خوب انجام دهیم وگرنه برنامه 5ساله به مشکل می‌خورد. این پایش زیرنظر کارشناسان محور انعطاف است.
