معماری مضطرب یک شهر
محمد سالاری که ریاست کمیسیون معماری و شهرسازی شورای شهر تهران را برعهده دارد، در جلسه هم‌اندیشی برای ارائه راهکارهای تحقق منویات رهبر معظم انقلاب برای هویت‌بخشی به تهران گفت: تهران دارای معماری وحشی، مضطرب و بی‌نظم است و نشانه‌های اسلامی باید در مهندسی این شهر شاخص باشد. وی با ابراز تأسف بابت اینکه در دهه‌های گذشته معاونت شهرسازی و معماری از وظایف اصلی خود فاصله گرفته و تنها مکانی برای کسب درآمد شده گفت: از عوامل اصلی عدم‌تحقق معماری ایرانی - اسلامی در تهران انحراف از طرح تفصیلی و اسناد فرادست، عدم‌تحقق طرح‌های موضعی و نیز چند‌پارگی در این حوزه ازجمله سازمان زیباسازی است.
از نظر این عضو شورای شهر، ساماندهی و ارتقای هویت و سیمای شهر در جهت تحقق معماری ایرانی - اسلامی یکی از راهبردهای 17گانه طرح جامع است که همانطور در گزارش شهردار تهران به مقام معظم رهبری اشاره شد در این زمینه کارنامه قابل‌قبولی وجود ندارد.
مهدی چمران عضو کمیسیون شهرسازی و معماری شورای شهر نیز در این نشست با اشاره به کم لطفی به معماری ایرانی - اسلامی در سال‌های پس از انقلاب اظهار داشت: از معدود بناهای نزدیک به معماری ایرانی- اسلامی ساختمان حج و زیارت است. چمران در سخنان خود از معماری تهران به‌عنوان یک ناهنجاری نام برد تا جایی که رهبر انقلاب که می‌بایست به مسائل کلی جامعه ایرانی بپردازد یکی از دغدغه‌‌هایشان معماری ایرانی - اسلامی است و به دفعات اشاره کردند که تهران الگوست و شهرهای دیگر از تهران تقلید می‌کنند.
این عضو کمیسیون شهرسازی در این جلسه هم‌اندیشی از عدم‌موفقیت در زمینه ترویج معماری ایرانی- اسلامی سخن گفت و ادامه داد: در خود شهرداری ساختمان‌هایی که می‌سازیم تنها چیزی که در آن دیده نمی‌شود معماری ایرانی- اسلامی است ما حتی در مورد مساجدمان نیز از الگوی معماری اسلامی غفلت کردیم.
بنابراین گزارش، احمد دنیامالی رئیس کمیسیون عمران شورای شهر تهران نیز در این جلسه گفت: تا زمانی که موضوع شهرسازی را حل نکنیم حرف زدن از معماری کمی دشوار است. از نظر این عضو شورای شهر، متأسفانه شهرتهران معلول مدیریتی ناقص‌الخلقه در حوزه اقتصاد، فرهنگ و سیاست است. وی با بیان اینکه در شهر حجم و رنگ نقشی ندارد خواست تا معماری غرب مورد مطالعه قرار گیرد و قسمت‌هایی که با فرهنگ موجودمان همخوانی دارد را جدا کنیم و قسمتی که همخوانی ندارد را استفاده نکنیم. وی صحبت از معماری درون‌گرا و آرمانی را رد و تأکید کرد باید واقع‌بینانه‌تر حرکت کنیم. استفاده از تکنولوژی روز متناسب با نیازهای نسل امروز و بهره‌گیری از نسل جدید متخصصان در حوزه‌های مدیریتی و مطالعاتی از نظر دنیامالی می‌تواند ما را در تصمیم‌گیری‌های واقع‌بینانه‌تر یاری کند.
لزوم توجه به طرح های فرادست
در ادامه برخی از اساتید و متخصصین حاضر در جلسه نظرات و راهکارهای خود را برای نیل به شهری ایرانی - اسلامی بیان کردند. عبدالحمید نقره‌کار، مدیر قطب علمی معماری اسلامی در این خصوص اظهار داشت: ما بعد از 30سال تازه با تشکیل کارگروه‌هایی اقدام به اصلاح سرفصل‌های دروس کردیم چراکه دروس ما ترجمه کتاب‌های غربی است و بسیاری از اساتید ما در غرب تحصیل کرده‌اند و این از دلایلی است که معماری غربی در معماری ایران نفوذ کرده است. اسماعیل شیعه، استاد شهرسازی دانشگاه علم و صنعت ایران نیز با اشاره به اینکه طی چند سال اخیر شهرداری تهران اقدامات خوبی برای شهر انجام داده است، گفت: اسلامی‌شدن شهر به ظاهر نیست و خاطرات شهروندان هم جزئی از آن است بنابراین باطن شهر مهم‌تر از ظاهر آن است.
همچنین دانشپور، عضو کمیته تخصصی سازمان زیباسازی شهر تهران با اشاره به ایرادات طرح جامع شهر تهران گفت: ما با وجود داشتن طرح جامع و 140طرح موضعی و موضوعی همچنان شاهد بروز تخلفات در شهرسازی هستیم. دانشپور پیشنهاد تشکیل یک نهاد نظارتی در شورای شهر را مطرح کرد.
در خاتمه سالاری با جمع‌بندی اظهارنظرهای صورت گرفته از لزوم تحقق مدیریت یکپارچه شهری و تقویت معاونت معماری و شهرسازی سخن گفت و تأکید کرد: ایجاد شهر ایرانی - اسلامی نباید هزینه‌های کلان بر مردم تحمیل کند چراکه در این صورت این طرح‌ها مورد استقبال مردم قرار نمی‌گیرد.
به همین دلیل رئیس کمیسیون شهرسازی شهرداری تهران پیشنهاد تهیه بسته‌های تشویقی برای طرح‌های معماری ایرانی - اسلامی را مطرح کرد. مسئله انحراف از اسناد فرادست نیز از نظر سالاری باید توسط شورا پیگیری شود به همین دلیل وی از تهیه مکانیسمی هوشمند برای صیانت از این اسناد در شورای شهرخبر داد تا نحوه و میزان عمل به اسناد فرادست مشخص شود.
