بررسی مجدد تمام طرح‌ها و مطالعات مرتبط با سدسازی از دیگر نکاتی بود که حمید چیت چیان روزچهارشنبه گذشته در حاشیه نشست هیأت دولت به همشهری گفت و در عین حال افزود: درکشور کم‌آبی مثل ایران، معقول آن است که با سدسازی مانع هدر رفت آب شویم اما این سدسازی باید با ملاحظات زیست‌محیطی و منوط به موافقت سازمان حفاظت محیط‌زیست باشد.
وزیر نیرو در حالی بر ادامه سدسازی با توجیه جلوگیری از هدررفت آب دفاع می‌کند که گزینه‌های دیگری هم برای جلوگیری از هدررفت آب وجود دارد ازجمله پرویز گرشاسبی، معاون آبخیزداری سازمان جنگل‌ها و مراتع کشور، 25آذرماه گفت که از هر هکتار عملیات آبخیزداری 500مترمکعب آب استحصال می‌شود. راهکاری که بنا به تأیید مسئولان سازمان جنگل‌ها و مراتع کشور تا‌کنون نادیده گرفته‌شده یا حداقل آنگونه که باید در مدیریت منابع آب کشور جایی نداشته است. عملیات آبخیزداری تا آن اندازه کارساز است که گرشاسبی تأکید می‌کند با عملیات آبخیزداری می‌توان طی 3سال 1/5میلیارد مترمکعب آب برای دریاچه ارومیه تأمین کرد. با وجود این، هنوز سدسازی در کشور ما مهم‌ترین گزینه روی میز مسئولان ارشد مدیریت منابع آب کشور است.
لزوم رعایت حقابه
مهندس عباس رجایی، رئیس کمیسیون کشاورزی، آب و منابع طبیعی مجلس شورای اسلامی اما از زاویه دیگر به سدسازی نگاه می‌کند. او به همشهری می‌گوید: در گذشته در کشور ما نهضت سدسازی با شتاب پیش می‌رفت در آن زمان مسائل زیست‌محیطی و رعایت‌کردن حقابه برای وزارت نیرو تعریف نشده بود اما در سال‌های اخیر در کمیسیون کشاورزی مجلس، بحث‌های زیادی داشتیم و اعلام کردیم به هیچ عنوان اجازه نمی‌دهیم سد جدیدی احداث شود مگر در شرایط ویژه که چاره‌ای جز احداث سد وجود نداشته باشد. براساس همین رویکرد، در بودجه سالانه هم جلوی سدسازی را گرفتیم.
تأکید بر ملاحظات زیست‌محیطی در اجرای طرح‌های عمرانی و رعایت حقابه زیست‌بوم‌ها به‌عنوان یک اولویت، از دیگر نکات برجسته گفت‌وگو با این نماینده مجلس شورای اسلامی بود؛ تا آنجا که تصریح می‌کند که با پیگیری کمیسیون کشاورزی، آب و منابع طبیعی مجلس، در حال حاضر تأمین حقابه زیست‌محیطی یکی از 4گروه تخصیص گیرنده بخش آب کشور است. در واقع تخصیص آب بخش محیط‌زیست یکی از اولویت‌های وزارت نیرو است. برای سدهایی که در گذشته احداث شده نیز بنا به مصوبه کمیسیون کشاورزی، منابع طبیعی و آب مجلس با وزارت نیرو به این تفاهم رسیدیم که حقابه محیط‌زیست را درنظر بگیرند حتی در جاهایی که آب متعارف هم وجود ندارد مثل تالاب‌ها و آب‌بندان‌ها که اکنون با معضل مواجه هستند قرار شد از آب‌های غیرمتعارف استفاده بشود.
سد شفارود توجیه ندارد
رجایی در واکنش به ساخت سد شفارود در رویشگاه‌های جنگلی گیلان گفت: روزی که ساخت سدشفارود در منطقه رضوانشهر گیلان مطرح شد گروهی برای ارزیابی اقتصادی این سد به استان گیلان سفر کردند، همان روز ما علیه این سد موضع گرفتیم و اعلام کردیم که احداث این سد سبب تخریب یکی از گنجینه‌های جنگلی بی‌نظیر جهان می‌شود زیرا بخشی از حوضچه این سد باعث نابودی ذخیره‌گاه برخی گونه‌های نادر مانند شمشاد، گیلاس وگلابی می‌شود. ضمن آنکه از نگاه اقتصادی، فنی و زیست‌محیطی توجیه لازم را ندارد ولی متأسفانه در آن زمان(سال‌های 73و 74) برای آنکه توجیه اقتصادی برای این سد تعریف کنند مجموعه اراضی شرق وغرب گیلان را تحت پوشش این سد تعریف کردند تا ساخت این سد توجیه اقتصادی داشته باشد و با همین توجیه طرح را عملیاتی کردند.
ساخت این سد اگر اولویت داشت بعد از 20سال ساخته شده بود اما هنوز این سد ساخته نشده و به بهره‌برداری نرسیده است. این روند نشان می‌دهد سد مورد نظر فاقد توجیهات فنی و کارشناسی است. رجایی ساخت سد شفارود را هدردادن میلیاردها تومان سرمایه کشور عنوان می‌کند و می‌افزاید: علاوه بر اتلاف سرمایه کلان، بیش از 300هکتار از بهترین جنگل‌های گیلان در حوضچه این سد نابود‌شده با وجود این، ما هنوز مدعی حفظ محیط‌زیست هستیم.
نکته درخور توجه اینکه در اجرای پروژه سد شفارود، مسئولان استانی و کشوری مجبور شدند بخش‌هایی از جاده دسترسی رضوانشهر به خلخال (معروف به جاده سنتو) را تغییر بدهند ضمن آنکه کارخانه‌های موجود در منطقه در معرض زهاب‌های ناشی از این پروژه قرار دارند. این زهاب‌ها شهرهای «اردجان» و «پره سر» را هم تهدید می‌کند که باید پیش از بروز فاجعه زیست‌محیطی برای آنها چاره‌ای کرد. به باور رئیس کمیسیون کشاورزی، آب و منابع طبیعی مجلس شورای اسلامی، ما در حالی بی‌توجه به معیارهای زیست‌محیطی، جنگل‌ها را تخریب می‌کنیم که روزبه‌روز پیامدهای رفتار نادرست ما با طبیعت آشکارتر می‌شود. سیلاب‌های مخربی که در سال‌های گذشته در شهرهای مختلف شمال ازجمله رضوانشهر و تالش اتفاق افتاد تنها بخشی از پیامدهای تخریب جنگل‌های شمال و واکنش طبیعت به رفتار نادرست ما با جنگل‌های گیلان، مازندران و گلستان است.
این گزارش می‌افزاید: تازه‌ترین سد در دست احداث، سد شفارود در قلب جنگل‌های هیرکانی است؛ سدی که برای احداث آن 100هکتار از جنگل‌های هیرکانی قلع‌وقمع می‌شود. علاوه بر این 219هکتار از رویشگاه‌های هیرکانی تخریب می‌شود تا دریاچه، کانال‌ها، پایاب‌ها و جاده دسترسی احداث شود؛ ساخت این سد واکنش بسیاری از منتقدان منابع طبیعی را برانگیخته است.
