در این اجلاس که نشست مقدماتی اجلاس سران محسوب می‌شود، متکی ابراز امیدواری کرد که اجلاس سران کشورهای ساحلی دریای خزر که در نتیجه تلاش‌های وزرای خارجه ظرف ماه‌های آینده به میزبانی جمهوری اسلامی‌ایران برگزار خواهد شد، نقطه عطفی در روند مذاکرات پنج جانبه بر سر مسایل این دریا باشد.
وزیر امور خارجه گفت: اصول مترقی آزادی کشتیرانی تجاری کشورهای ساحلی در این دریا، سپردن سرنوشت این دریا به همسایگان آن، منع تردد کشتی‌ها با پرچم کشورهای غیر ساحلی و هم چنین ایجاد کمربند انحصاری شیلاتی در حاشیه این دریا که در معاهدات منعقده فیمابین ایران و اتحاد جماهیر شوروی مندرج گردیده‌اند، همگی با روح عالی تعامل و همکاری در این دریا هماهنگ‌اند.
وی افزود: بر اساس چنین ضرورتی در طول چند سال گذشته کشورهای ساحلی مذاکرات فشرده مستمر و مجدانه‌ای را در سطوح مختلف به ویژه در قالب گروه کاری نمایندگان ویژه کشورهای ساحلی در امور دریای خزر انجام داده و به توافقات بسیار خوبی دست پیدا کرده‌اند.
وزیر امور خارجه با اشاره به اینکه هم اکنون دریای خزر محور مهم ارتباطات پنج کشور ساحلی آن است، تصریح کرد: جمهوری اسلامی‌ایران بر این عقیده است که تاکنون از ظرفیت‌های عظیم این دریا برای تعمیق روابط سیاسی، اقتصادی و فرهنگی بین دولت‌ها و ملت‌های مجاور آن استفاده مناسب صورت نگرفته است.
وی افزود: شاید اهمیت دریای خزر برای کشورهای خارج از منطقه بیش از هر چیز به دلیل ذخایر عظیم نفت و گاز آن باشد و آنها خزر را به این نام بشناسند، اما برای کشورهای همسایه، انرژی مهم‌ترین دارایی این دریا نیست. منابع انرژی خزر در عوض چند سال آینده پایان خواهد یافت. اما دریای خزر، طبیعت جاندار آن و تعاملات سیاسی، انسانی و اجتماعی ملت‌های مجاور این دریا همواره وجود خواهد داشت. این وظیفه ما به عنوان دول مجاور این دریاست که با درک و دریافت درست از این وضعیت و تفکیک بین منافع زودگذر و پایدار به برنامه‌ریزی درست و منطقی در مورد اولویت‌ها، سیاست‌ها و اقدامات خود در این دریا بپردازیم.
پرهیز از منفی‌گرایی
وزیر امور خارجه روسیه با بیان اینکه از مسایلی که بسیار مهم و مورد توجه است بحث رژیم حقوقی دریای خزر است و با توجه به اینکه هنوز رژیم حقوقی جدید تصویب نشده است نباید به یک منفی‌گرایی راجع به آنچه وجود دارد روی بیاوریم.
به گزارش ایسنا، سرگئی لاوروف در دور اول از گفت‌وگوها در نشست وزرای خارجه کشورهای ساحلی دریای خزر گفت: این اجلاس می‌تواند مقدمه‌ای برای اجلاس سران باشد که آن اجلاس می‌تواند نتایج خوبی را در خصوص مسایل دریای خزر چنانچه در 2002 در عشق آباد انجام شد به همراه داشته باشد.
لزوم انعطاف
وزیر امور خارجه ترکمنستان نیز ابراز امیدواری کرد که کشورهای ساحلی دریای خزر درباره مسایل مختلف دریای خزر از خود انعطاف نشان دهند.
رشید مرادف در دور اول از نشست وزرای امور خارجه کشورهای ساحلی دریای خزر در دفتر مطالعات سیاسی و بین‌المللی وزارت خارجه گفت: تاکنون برای حل مسایل دریای خزر کارهای زیادی انجام شده است و نتایجی را به همراه داشته است که در یک سری اسناد منتشر شده‌اند و برخی در چارچوب‌های پنج جانبه لازم‌الاجرا گردیده‌اند و برخی دیگر در حال آماده سازی هستند.
وی ابراز امیدواری کرد که کشورهای ساحلی دریای خزر و شرکت‌کننده در این اجلاس انعطافی را درباره مسایل مختلف دریای خزر از خود نشان دهند و افزود: ترکمنستان شک ندارد که همه ما از حل مسایل ذی نفع هستیم و این امر اساسی برای نتایج جامع اجلاس سران است که در آینده در تهران برگزار خواهد شد.
جلوتر از روند مذاکرات
وزیر امور خارجه قزاقستان تصریح کرد: آنچه در عمل در توسعه دریای خزر اتفاق می‌افتد بسیار جلوتر از روند مذاکرات است.
مارات تاژین با اشاره به ایجاد چارچوبی برای مذاکرات و موافقت پنج جانبه برای هر موضوع اظهار داشت: در حال حاضر سهمیه بندی‌های صید ماهی چندان اجرا نمی‌شود و همکاری‌های متقابل همه کشورهای ساحلی برای تولید و تکثیر آبزیان لازم است.
وی با اشاره به توافق سه جانبه آذربایجان، قزاقستان و روسیه گفت: این توافق می‌تواند الگوی خوبی برای بخش جنوبی باشد.
موافقت‌نامه 3 جانبه
وزیر امور خارجه آذربایجان هم با اشاره به موافقت‌نامه سه جانبه آذربایجان، روسیه و قزاقستان گفت: این معاهده مبنای خوبی برای کنوانسیون مشترک فراهم کرده است که زیربستر با روش خط میانی تقسیم شده است و این روش می‌تواند مورد استفاده قرار گیرد و ویژگی‌های جغرافیایی و عرف را تأمین کند.
المار محمدیاروف در دور اول گفت‌وگوها در نشست وزرای خارجه کشورهای ساحلی دریای خزر با اشاره به افزایش اهمیت دریای خزر گفت: این دریا وضعیت ژئوپلیتیک جدیدی پس از فروپاشی شوروی یافته و رژیم حقوقی آن مدت‌هاست در دست بررسی است.
وی با بیان این که رژیم حقوقی دریای خزر در حال حاضر جوابگوی همه مسایل نیست، گفت: قراردادهای 1921 و 1940 اگرچه حق آزادی کشتیرانی را به دست می‌دهد اما مسایل مختلفی را بی‌پاسخ می‌گذارد.
وی ادامه داد: برای دستیابی به راه‌حل همه جانبه، اهمیت زیادی برای رژیم حقوقی و عرف و اجماع قائل هستیم و این می‌تواند با یک گفت‌وگوی همه جانبه انجام شود.
محمدیاروف خط لوله باکو - تفلیس - جیحان را یک عامل ثبات در منطقه خواند و اظهار داشت: ما از اتصال سایر کشورها به این پروژه استقبال می‌کنیم.
