رویارویی پوتین و اروپا؛ از کیف تا بروکسل

 اوکراین این روزها صحنه یک جنگ تمام‌عیار است. جنگی که در ظاهر میان مخالفان و دولت است اما در عمل، رویارویی میان روسیه پوتین با اروپاست.

درحالی‌که خیابان‌های این کشور با وجود استعفای نخست‌وزیر و بازپس‌گیری قانون ضدتظاهرات همچنان صحنه درگیری معترضان و نیروهای امنیتی است، ولادیمیر پوتین، رئیس‌جمهور روسیه به دیدار مقام‌‌های ارشد اتحادیه اروپا رفته تا رویارویی درباره اوکراین با حرف‌های رک و صریح به اوج برسد.

مقام‌های اتحادیه اروپا که با رد توافقنامه تجارت آزاد از سوی دولت اوکراین، نگران از دست دادن این کشور هستند ضیافت شام خود را با پوتین در مسکو لغو کردند تا به قول خودشان نشان دهند که دیگر اوضاع میان اروپا و پوتین مثل گذشته نخواهد بود. میکولا آزاروف، نخست‌وزیر اوکراین روز گذشته استعفای خود را تسلیم ویکتور یانوکوویچ، رئیس‌جمهور این کشور کرد تا براساس بیانیه‌اش با این «تصمیم شخصی» به حفظ وحدت ملی و پایان بحران این کشور کمک کند. از بروکسل که محل نشست دو‌جانبه اتحادیه اروپا و پوتین است اما خبر می‌رسد که علاوه بر خیابان‌های اوکراین در صحنه بین‌المللی هم درگیری بر سر اوکراین ادامه دارد.

رویترز گزارش داده که در نشست 3ساعته و ناهار کاری خوزه مانوئل باروسو، رئیس کمیسیون اروپا و هرمان ون رمپوی، رئیس شورای اروپا با ولادیمیر پوتین مسئله اوکراین یکی از محورهای اصلی مذاکرات بوده است و دوطرف مواضع خود را در این رابطه شفاف اعلام کرده‌اند. این در حالی است که کاترین اشتون، مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا هم روز گذشته راهی کیف شد تا با رئیس‌جمهور اوکراین و رهبران مخالفان دیدار داشته باشد، هر چند اشتون در بیانیه‌ای هدف خود از این سفر را کمک برای حل بحران اوکراین اعلام کرده، خیز همه‌جانبه مقام‌های اتحادیه اروپا نشان می‌دهد که مسئله اوکراین چقدر برای آنها مهم است و تلاش برای خارج کردن این کشور از مدار روسیه هنوز ادامه دارد.

پس از مدت‌ها تلاش اتحادیه اروپا برای امضای توافقنامه تجارت آزاد با کیف، ویکتور یانوکوویچ، رئیس‌جمهور اوکراین به صراحت اعلام کرد که نمی‌تواند تجارت با روسیه را فدای همکاری با اتحادیه اروپا کند. با پذیرفته شدن استعفای نخست‌وزیر از سوی رئیس‌جمهور، مخالفان این مسئله را تنها «یک قدم در مسیر پیروزی» خود خوانده‌اند. با کناره‌گیری نخست‌وزیر، دولت منحل می‌شود اما براساس قوانین اوکراین، دولت کنونی می‌تواند حداکثر به‌مدت 60روز و تا تشکیل دولت جدید اداره امور را در دست داشته باشد.

همزمان با این اقدام پارلمان اوکراین هم لایحه ضد‌تظاهرات را پس گرفت تا شاید قدم دیگری برای پایان ناآرامی‌ها برداشته شود. رئیس‌جمهور اوکراین، ضمن اعلام خبر لغو این قوانین گفته حاضر است معترضان بازداشتی را عفو کند به شرطی که سنگرهای خیابانی جمع شود و حمله به ساختمان‌های دولتی هم پایان پیدا کند. لغو قوانین مربوط به تظاهرات یکی از خواست‌های مخالفان بود اما آنها علاوه بر این خواستار کناره‌گیری رئیس‌جمهور هستند. ناآرامی‌های اوکراین و شورش گسترده از زمان اعلام رد توافقنامه تجارت آزاد با اروپا کلید خورد.

مسکو و اتحادیه اروپا از همان زمان انگشت اتهام را به سمت یکدیگر گرفته و هر کدام دیگری را مسئول این وضعیت دانسته‌اند. علاوه بر مسئله اوکراین، روسیه و اروپا اختلاف‌های جدی دیگری به‌ویژه در زمینه تجارت و انرژی هم دارند که روابط آنها را دارد بحرانی می‌کند.

اتحادیه اروپا به‌شدت به واردات گاز از روسیه وابسته است و مسکو از این اهرم فشار بارها استفاده کرده است. در مقابل، روسیه هم به بازار مصرف اروپا نیاز دارد تا رونق اقتصادی خود را حفظ کند. مقام‌های اتحادیه اروپا شکایت‌هایی از روسیه را هم در سازمان تجارت جهانی پیگیری می‌‌کنند. آتش اختلاف‌های روسیه و اروپا حالا در اوکراین شعله‌ور شده اما دامنه رویارویی پوتین با اروپا از کیف تا بروکسل است.