کارشناسان بر این باورهستند که هم شیوه تجویز وهم مصرف دارو در ایران منطقی نیست. بنابراین، اصلاح الگوی مصرف دارو ضروری است.مهندس محمد هاشمی مدیرکل روابط‌عمومی سازمان غذا و دارو به همشهری گفت: آمپول دگزامتازون، قرص ادالت کولد (سرماخوردگی بزرگسالان)، کپسول آموکسی‌سیلین، قرص مترونیدازول، قرص سفکسیم 400، آمپول پنی‌سیلین، شربت دیفن هیدرامین، شربت دیفن هیدرامین کامپاند، کپسول امپرازول و استامینوفن کدئین جزو 10قلم اول داروهای تجویزی پزشکان است.
مشاهدات خبرنگار همشهری هم از داروخانه‌های مختلف در شهر حکایت از آن دارد که برخی از این داروها در داروخانه‌ها بنا به اصرار بیماران به‌راحتی تحویل می‌شود و این در حالی است که خود درمانی می‌تواند آثار سوئی داشته باشد. اما داستان تجویز و مصرف بی‌رویه دارو کی و چگونه برطرف خواهد شد ؟
دکتر عباس زارع نژاد، مدیرکل روابط عمومی و اطلاع‌رسانی وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی نیز در گفت‌وگو با همشهری از شروع به نسخه‌نویسی و نسخه‌پیچی الکترونیک در کشور در آینده خبر می‌دهد و اینکه این امر می‌تواند به تجویز و مصرف منطقی دارو در ایران کمک کند. او می‌گوید: به‌زودی نسخه‌نویسی و نسخه‌پیچی الکترونیک در کشور شروع می‌شود. با این سیستم می‌توان درهمان مبدا برپروسه تجویز دارو ومیزان آن دسترسی داشت. این طرح در 2 استان به‌صورت آزمایشی شروع می‌شود و در نیمه دوم سال93 می‌تواند اجرایی شود و در حال حاضر کارهای مطالعاتی آن آغاز شده است.
فرهنگ‌سازی در مصرف دارو
به گفته زارع نژاد، در کشورهای پیشرفته و در حال توسعه، معمولاً در هر نسخه ۲ تا ۳ قلم دارو نوشته می‌شود ولی در کشور ما مردم پزشک را به تجویز ۵ تا ۶ قلم دارو و حتی بیشتر مجبور می‌کنند. مردم تصور می‌کنند که پزشک حاذق کسی است که داروی بیشتری بنویسد. باید تدابیری اتخاذ شود که پزشکانی که داروی کمتری تجویز می‌کنند، تشویق شوند و از طرف دیگر، به پزشکانی که داروی بی‌مورد تجویز می‌کنند، ابلاغ شود تا این رویه را کنار گذارند. باید مردم بدانند که دارو یعنی سم، باید به آنها توضیح دهیم که اگر دارو مفید است، عوارض هم دارد. اما متاسفانه اگر پزشکان دارو تجویز نکنند، بیماران خود را از دست می‌دهند زیرا بسیاری تنها میزان دارو را ملاک پزشک خوب بودن می‌شناسند.
دکتر زارع نژاد معتقد است که ارزان و در دسترس بودن دارو در کشور باعث شده است افراد به راحتی انواع داروها را تهیه و خودسرانه مصرف کنند. به تازگی رسم شده است که پزشکان داروهای گران قیمت می‌نویسند این هم تفکری است که از سوی بیماران به جامعه پزشکی القا می‌شود.
نظارت بر عملکرد داروخانه‌ها
به گفته او بعضی داروخانه‌ها داروهای بدون نسخه را به مردم عرضه می‌کنند که این امر نیازمند نظارت بیشتر ودقیق‌تر بر نحوه عملکرد آنهاست. در برخی موارد نیز مسئولین فنی داروخانه وقت کافی برای توضیح دادن و توجیه کردن بیمار نمی‌گذارند و بیمار صرفا دارویی را که خودش متوجه مصرف آن شده را استفاده می‌کند و بقیه را بدون استفاده کنار می‌گذارد. وزارت بهداشت تلاش می‌کند که مصرف دارو را کاهش دهد و امیدوار است با کمک سازمان‌های بیمه گر و کمیته‌های کنترل نسخه‌های پزشکان، بتواند میانگین داروهای تجویز شده را پایین بیاورد و مصرف داروهای تزریقی، آنتی‌بیوتیک و استامینوفن را کاهش دهد. زارع‌نژاد بر این باور است که مصرف دارو در ایران براساس مطالعات انجام شده غیرمنطقی است.
مصرف بی‌رویه دارو و عوارض
به گفته این مقام مسئول، یکی از ضروری‌ترین موارد اصلاح الگوی مصرف در کشور اصلاح الگوی مصرف داروست.
دکتر بابک قرایی مقدم متخصص مغز و اعصاب معتقد است که تمامی داروها به دلایل خاصی ساخته شده است و اگر به شیوه منطقی و علمی مصرف شود به‌طور قطع منافعی دارد اما اگر داروها بی‌رویه، خودسرانه و غیرعلمی مصرف شود به‌طور قطع عوارض جبران ناپذیری برای مصرف‌کنندگان به همراه خواهد داشت.
به گفته این پزشک متخصص، دگزامتازون دارویی است که اگر منطقی مصرف شود نجات‌دهنده جان بیمار است اما همین دارواگر بیش از حد مصرف شود می‌تواند سیستم ایمنی بدن را تضعیف کند، بدن را برای عفونت‌های فرصت طلب مساعد کند و سبب بیماری‌های عفونی شود. قرایی هشدار می‌دهد: مصرف بیش از اندازه و غیرمنطقی آنتی‌بیوتیک سبب می‌شود، مقاومت بدن در مقابل میکروب‌ها کاهش یابد.
او اظهار می‌کند: در سیستم گوارش هر انسان میکروب‌هایی وجود دارند که وجودشان برای بدن انسان ضروری است و افراد اگر بیش از اندازه آنتی‌بیوتیک مصرف کنند، این میکروب‌ها از بین می‌روند که این خود سبب عوارض شدید می‌شود علاوه براین، استفاده از انواع ضد‌دردها مثل ایبوپروفن، ژلوفن و انواع استامینوفن کدئین هم اگر بی‌رویه مصرف شود، می‌تواند علاوه بر وابستگی دارویی، سبب خونریزی‌های شدید معده شود.
