که از این همه دردسرهای شهرنشینی راحت شویم، اما خیلی خودمان را اذیت نمی‌کنیم، چون پیدا کردن چنین راهکاری بدون تحقیق و تلاش شبانه‌روزی به قول معروف دود چراغ خوردن به ثمر نمی‌نشیند، برای همین خیلی زود از تصمیممان منصرف می‌شویم، اما یکی از هم‌محله‌ای‌هایمان عزمش را جزم کرد تا با ساخت نخستین خودروی برقی کمی از معضلات شهرش را کم کند.
این خودروی برقی که «غدیر110» نام دارد کاملاً تولید داخل است و هفته گذشته در سازمان حفاظت محیط‌زیست در منطقه ما رونمایی شد. با «مسعود ارشادی» سازنده این خودرو درحالی که از به ثمر نشستن 12سال تحقیقش خوشحال است به گفت‌وگو نشستیم. او پژوهش را مهم می‌داند و معتقد است که زکات علم انتشار آن است و دوست دارد علمش را به جوان‌ترها بیاموزد.
تحصیل در هنرستان
دوست دارم از زمان نوجوانی‌ام آغاز کنم. هنگامی که در هنرستان در رشته مکانیک درس خواندم. چون مهم است افراد بدانند کسانی که با موضوعات علمی به‌صورت عملی آشنا می‌شوند می‌توانند بیش از افرادی که فقط به‌صورت تئوری به آموختن می‌پردازند موفق شوند. کارهای تحقیقاتی را از نوجوانی شروع کردم، ولی متوجه شدم که برای اجرای طرح‌هایم باید تحصیل کنم. بنابراین سال1356 برای ادامه تحصیل به آمریکا رفتم و در رشته پاورالکترونیک و مکانیک تحصیل و تحقیق کردم و بعد از انقلاب درحالی که دلم مانند بسیاری از دانشجویان، هوای ایران داشت به کشور بازگشتم. سال1362 به فعالیت در سازمان پژوهش‌ها پرداختم و موتور یک هواپیما را به‌صورت تک و دوسیلندر طراحی کردم زیرا دوست داشتم فن‌آوری ساخت موتور را در کشورم داشته باشم.
تحقیق و تولید
سال1365 از علم مکانیک سیالات که در امریکا آموخته بودم استفاده کردم و دستگاه‌تروموستات مرحله به مرحله را ساختم که در نوع خود بسیار مهم است و مشابه آن هنوز ساخته نشده است؛ تا اینکه سال1367 شرکتی را تأسیس کردم و موتورهای کوچک 125گرمی ساختم که می‌توانست 13هزار دور در دقیقه بچرخد و یک‌کیلو و 200گرم را بلند کند و برای هواپیمای مدل کاربرد داشت. سال1375 متوجه شدم که ساخت موتور عاقبت روشنی برای جامعه ندارد. این موتورها سروصدا و دود بسیاری می‌کرد و برای سلامتی انسان مضر بود، برای همین به این نتیجه رسیدم که موتور آینده تاریکی در دنیا دارد و به سمت فن‌آوری خودروی برقی تغییر مسیر دادم. تا سال1380 به مدت 5سال فقط اطلاعات جمع‌آوری کردم چون اصلاً خودروی برقی در دنیا مرسوم نبود و از آن فقط در زمین گلف استفاده می‌شد. باید خود را توجیه و قانع می‌کردم که آیا فکرم برای تغییر رویکرد درست است یا خیر. در نهایت طرح مینی‌بوس و یک خودروی دونفره برقی را آماده کردم. فکر کردم با ارائه طرح به سازمان‌های محیط‌زیست یا وزارت صنایع یا نهادهای مرتبط استقبال صورت گیرد اما متأسفانه استقبال خوبی صورت نگرفت و حتی برخی به من می‌گفتند: «آیا درست است درحالی که ما نفت زیادی داریم و به دشواری آن را استخراج می‌کنیم و به نیروگاه‌ها می‌دهیم تا برق و انرژی تولید شود شما می‌خواهید از برق تولیدشده، خودروی برقی بسازید؟» من چطور می‌توانستم آنان را توجیه کنم که در آینده با افزایش آلودگی‌ها، تولید خودروهای برقی بسیار مهم خواهد بود؟ به ناچار وقتی کسی از من حمایت نکرد مسئولیت را خودم برعهده گرفتم چون محقق همیشه باید نگاهش به آینده باشد.
الهام از ایده‌های دنیا
اگر قرار باشد به اجزای خودرویم امتیاز بدهم. 49امتیاز متعلق به الکتروموتور و متعلقات خودرو و 51امتیاز برای باتری آن است. ساخت انرژی و باتری برای بشر دشوار و هزینه بر اما استفاده از آن آسان است. من باتری را نساختم چون در حیطه‌کاری من نبود. برای تحقق هدفم از دنیا الهام گرفتم و تحقیق کردم. این خودرو مشابه زیادی در دنیا دارد. مهم این است که من آنها را ندیدم و خود به تنهایی توانستم با تحقیق آن را بسازم. دیفرانسیل الکترونیکی یکی از ویژگی‌های این خودروست. هنگام دور زدن و چرخش خودرو، مقدار دورهای محیطی چرخ‌های داخل و خارج آن متفاوت است که این مشکل را دیفرانسیل رفع می‌کند، اما چون در این خودرو هر چرخ به‌صورت مستقل کار می‌کند دستگاه الکترومکانیکی طراحی کردم و داخل فرمان قرار دادم که باعث کاهش یا افزایش دور موتور می‌شود ولی با این تفاوت که استهلاک ندارد. ما در ایران در حال تجربه «تحقیق و توسعه» هستیم درحالی که دنیا در حال «تحقیق و نوآوری» است و ما نیز باید به این سمت حرکت کنیم. زکات علم انتشار آن است و من همچنین وظیفه‌ای دارم که علم و نتیجه تحقیق خود را به جوان‌ترها منتقل کنم.
ساخت الکتروموتور براشلس
ابتدا بر نحوه کار و ساخت الکتروموتور براشلس که 15سال است در دنیا مورد استفاده قرار می‌گیرد کار کردم. با توجه به تسلط بر تراش موتورهای CNC و طراحی ماشین‌آلات صنعتی با تحقیق بر قطعات توانستم درسال1388 الکتروموتور را در چند قدرت بسازم و همچنان در حال طراحی خودرو بودم چون وقتی خودرویی هنوز ساخته نشده است برای درک بهتر از آن باید خودرو را در ذهن تصور کرد، اما گاهی حتی تصور کردن هم دشوار می‌شود و در این مرحله باید به بررسی خودروهای ساخته شده در دنیا می‌پرداختم زیرا معتقدم که همه چیز را همگان دانند.
کشف دنیا برای ایده‌پردازی
ما در ایران گاهی سعی می‌کنیم که اول دیگران آزمون کنند بعد ما به آن بپردازیم درحالی که برای موفقیت و پیشرفت باید ریسک کنیم. افراد جامعه باید بیاموزند وقتی در حال حرکت هستند به اطراف خود توجه کنند تا بتوانند کشف کنند. محقق نمی‌تواند ایده نداشته باشد بلکه آرام آرام ایده‌اش را در ذهن خود پرورش می‌دهد تا سرانجام یک طرح عملی و خوب ارائه کند. خودرو را کوچک ساختم تا بتوانم از عهده مخارج آن برآیم؛ البته در این مسیر حمایت خانواده خیلی مهم بود که باعث می‌شد با خیال آسوده و صبوری آنان‌کاری را انجام دهم که سود آن به جامعه می‌رسد.
استفاده از خودرو برقی در سازمان‌های مختلف
«کریم رشادی» مسئول روابط‌عمومی طرح ساخت خودروی برقی غدیر110 است. او می‌گوید: «استفاده از خودروهای برقی در همه دنیا مرسوم است و روزبه روز بر تعداد آنها افزوده می‌شود. البته زیرساخت‌های آن در کشورهای پیشرفته فراهم‌تر است، اما در کشورمان در ابتدای مسیر قرار داریم.» رشادی تأکید می‌کند که با توجه به کوچک و کم هزینه بودن خودروی برقی غدیر110 سازمان‌ها و نهادهای مختلف از جمله شهرداری می‌توانند از آن داخل مجموعه‌کاری خود استفاده و بهره‌برداری کنند.
استقبال از خودرو برقی
«امین ارشادی» فرزند مسعود ارشادی، مهندس فیزیک و کارشناس ارشد مدیریت صنعتی است. او می‌گوید: «ما برای آزمایش خودرو، آن را به دانشگاه صنعتی شریف بردیم که بسیار مورد استقبال و توجه قرار گرفت؛ آنجا از پدر خواستند که برای آموزش آن در دانشگاه حضور یابند اما چون در حال انجام کار بودیم امکانش وجود نداشت اما اکنون‌درصدد برپایی کلاس‌های آموزش در دانشگاه‌ها و مراکز آموزشی هستیم.» آقا امین حرف‌هایش را این‌گونه ادامه می‌دهد: «بومی کردن فن‌آوری رویداد مهمی است؛ به‌خصوص اینکه بخش اعظم این طرح در زمان تحریم ساخته شده است.»
زندگی با نشاط و تنوع در کنار یک محقق
«هما مسلم» همسر مسعود ارشادی از تنوع و نشاط و البته دشواری زندگی با یک محقق می‌گوید: «با توجه به اینکه همه اجزای این خودرو در ایران تولید شده و با تحقیق یک ایرانی به نتیجه نهایی رسیده باید بیشتر مورد توجه قرار گیرد چون اقدام ارزشمندی است.» او می‌گوید در 29سال زندگی مشترک تلاش کرده است که همیشه فضای آرامی را برای انجام کارهای پژوهشی همسرش فراهم کند: «ایمان داشتم که همسرم می‌تواند انجام دهد.» او معتقد است که زندگی یک محقق با دیگر افراد جامعه تفاوت دارد و به همین دلیل نیاز به صبوری و ایجاد آرامش بیشتری دارد که می‌تواند توسط اعضای خانواده فراهم شود.
موتورهایی به نام «براشلس»
موتورهای براشلس با همان اصل مورد استفاده در موتورهای معمولی کار می‌کنند با این تفاوت که در این موتورها سیم پیچ ثابت است و آهنرباها می‌چرخند. از آنجایی که سیم پیچ در این موتورها ساکن است نیازی به برس وجود ندارد و کار تقسیم ولتاژ بین سیم پیچ‌ها را کنترل‌کننده سرعت موتور یا ESC انجام می‌دهد. سریع‌ترین راه برای تشخیص یک موتور براشلس این است که به سیم‌های آن نگاه کنید. موتورهای معمولی دو سیم دارند درحالی که موتورهای براشلس دارای سه سیم هستند. سیم وسط، فیدبک نام دارد و تغییر جای دو سیم دیگر باعت خواهد شد که جهت چرخش موتور برعکس شود. مزایای موتورهای براشلس عبارت است از: به دلیل وجود نداشتن برس، خوردگی در موتورها و نگرانی برای تمیز کردن برس‌ها و محل اتصالشان وجود ندارد و مدت زمان کارکرد موتور با یک باتری در این موتورها بالاتر است و نسبت به وزن توان بسیار بالاتری دارند.
حرکت خودرو با نی روی برق
خودروی برقی به خودرویی می‌گویند که از باتری برای نیروی محرکه به جای موتور درون سوز استفاده می‌کند. نخستین خودروهای برقی در قرن نوزدهم ساخته شدند. تولید این‌گونه خودروها با تولید انبوه اتومبیل احتراقی دچار افت شدید شد. اما برخی خودروهای برقی مانند تسلارودستر که یک خودروی لوکس برقی بود و جنرال موتورز «ای‌وی‌ـ 1» موفقیت‌آمیز بودند. خودروهای برقی متعددی طی سال‌های گذشته تولید شده است. مدتی پیش یک گروه سوئیسی با همکاری دانشمندان هلندی یکی از بی‌نظیرترین خودروهای برقی جهان را ساخته‌اند که ابعاد آن 4x2 نانومتر است. این نانوخودرو که از یک تک مولکول ساخته شده دارای 4چرخ است که عملکرد هر یک از چرخ‌ها مشابه چرخی با موتور مجزاست.
خودروی غدیر110 در یک نگاه
2 نفر قابلیت جابه‌جایی مسافر
180کیلوگرم وزن خالص خودرو بدون باتری
100کیلوگرم وزن باتری
280کیلوگرم وزن کلی خودرو
200کیلوگرم قابلیت جابه‌جایی مسافر
50 کیلومتر در ساعت سرعت دارد
60 کیلومتر مسافت جابه‌جایی در سطوح بدون شیب
218 سانتی‌متر طول خودرو
115 سانتی‌متر عرض خودرو
135 سانتی‌متر ارتفاع خودرو
4 ترمز هیدرولیک دیسکی(بدون آزبست)
2 کمربند ایمنی
6 باتری سیلداسید 12ولت 42آمپرساعت
6 ساعت زمان شارژ باتری که کاملاً خالی شده باشد
3 ساعت زمان شارژ معمولی باتری
5000 ریال هزینه پیمایش یکصد کیلومتر
