به گفته مرتضی طلایی، رئیس ستاد هماهنگی شورایاری‌های شورای اسلامی شهر تهران هم‌اکنون کارشناسان این ستاد در حال تهیه آیین‌نامه‌ای جدید هستند تا کیفیت شورایاری‌ها را ارتقا بخشیده و آنها را در آینده کارآمدتر کنند. افزایش سطح تحصیلات یکی از موارد مورد بررسی در آیین‌نامه جدید است و به گفته طلایی تلاش خواهد شد مسیر رو به رشد حرکت شورایاری‌ها امتداد یابد؛ مسیری که باید جایگاه این تشکل را تا ارتقای شورایاران به‌عنوان تصمیم‌گیرندگان مسائل محلی هدایت کند.فعالیت شورایاری‌ها در چند محور همچون توجه به فعالیت‌های فرهنگی- اجتماعی، نظارت بر حسن فعالیت مدیریت شهری، انعکاس نیاز شهروندان به مدیریت شهری، پیگیری مطالبات مردم از سایر دستگاه‌های اجرایی محلی، افزایش مشارکت شهروندان در اداره شهر و... تعریف شده و اگر تاکنون این نهاد نوپا با اهداف تعیین‌شده زاویه‌ای چند درجه‌ای داشته است انتظار می‌رود ضمن تدوین آیین‌نامه جدید، مدیریت شهری نیز با رصد نقاط ضعف و قوت شورایاری‌ها آنها را در اجرای قوی‌تر اهداف و فعالیت‌هایشان یاری کند.
دفاع تمام قد از عملکرد شورایاری‌ها
طلایی معتقد است که روندی که تاکنون شورایاری‌ها طی کرده‌اند رو به رشد بوده و اکنون به ظرفیت خوبی رسیده‌اند و اگر ضرورت یابد، باید اختیارات آنها را برای ارتقای جایگاهشان افزایش داد. وی بر محول‌کردن فعالیت‌های فرهنگی، ورزشی و اجتماعی محلات به شورایاری‌ها تأکید می‌کند و معتقد است که اگر لازم باشد باید اختیارات شورایاری‌ها را به‌منظور ارتقای جایگاه آنها افزایش داد.
علیرضا دبیر نیز شکل‌گیری شورایاری‌ها را از افتخارات شورای شهر می‌داند که باید در تمام کشور گسترش پیدا کرده و نه فقط مدیریت شهری بلکه تمامی سازمان‌ها آنها را به رسمیت بشناسند. وی معتقد است که با کمک این نهاد مردمی، می‌توان مدیریت یکپارچه شهری را شکل داد. این عضو شورای شهر همچنین تأکید می‌کند: شورایاری‌ها مانند هر نهاد تازه شکل گرفته‌ای دچار اشکالاتی هستند اما از عملکرد آنها تمام قد دفاع می‌کنم و امیدوارم در دوره چهارم قوی‌تر ظاهر شوند.
فاطمه دانشور، رئیس کمیته اجتماعی شورای شهر نیز تشکیل شورایاری‌ها را از اقدامات ارزشمند مدیریت شهری عنوان کرده و می‌گوید: بسیاری از کارها را می‌توان با سپردن به‌دست شهروندان حل کرد و نمی‌توان همیشه از بالا اقداماتی انجام داد اما لازم است محتوا و نرم‌افزار خوبی برای این زیر ساخت شکل گرفته، تعریف شود تا عملکرد بهتری داشته باشند. تدوین طرح جامع، پیشنهادی است که این عضو شورا برای تحقق عملکرد بهتر شورایاری‌ها عنوان می‌کند؛ طرحی که به گفته وی لازم است پژوهشگران و متخصصان فعال در این حوزه به آن ورود پیدا کنند.
شورایاری‌ها؛ بهترین سرمایه در کاهش آسیب‌های اجتماعی
یکی از مهم‌ترین محورهای فعالیت شورایاران در محلات، توجه به مسائل فرهنگی و اجتماعی است که این موضوع تنها در پیگیری آنها برای راه‌اندازی مجموعه‌های ورزشی در محلات خلاصه نمی‌شود. شناختی که معتمدان و ساکنان محله از بافت فرهنگی و مشکلات فرهنگی و اجتماعی موجود در محله دارند، بهترین سرمایه برای کاهش آسیب‌های اجتماعی است و شورایاری‌ها با استفاده از این ظرفیت می‌توانند همانند تشکل‌های مردم نهاد که در حوزه فرهنگی و اجتماعی فعالیت می‌کنند، در محلات خود حاضر شوند.
غلامرضا انصاری، دیگر عضو شورای شهر معتقد است: شورایاری‌ها تاکنون بیشتر فعالیت خود را معطوف به اقدامات عمرانی در محله‌ها کرده‌اند و اکنون لازم است بیشتر از گذشته به مسائل فرهنگی و اجتماعی توجه کنند. انصاری می‌گوید: مشارکت اجتماعی در دنیا مسئله‌ای بسیار جدی است. بسیاری از مشکلات اجتماعی در مورد کودکان، زنان و سالمندان را می‌توان در محلات حل کرد و تنها ظرفیتی که می‌تواند به خوبی در این موارد اقدام کند، شورایاری است. انصاری با تأکید براینکه از نتایج بهره‌مند شدن از ظرفیت شورایاری‌ها می‌توان برای حل چنین مسائلی در سطح کل کشور نیز استفاده کرد تأکید می‌کند: اگر فعالیت شورایاری‌ها را به این سمت سوق دهیم، هم چالش‌های اجتماعی کمرنگ می‌شود و هم رضایت خاطر بیشتری برای شورایاران به همراه دارد؛ پس لازم است در نظارت و هدایت شورایاری‌ها بیشتر دقت شود. با این کار جایگاه این نهاد مردمی نیز ارتقای بیشتری خواهد یافت.
ورود به بازی سیاست؛ پاشنه‌آشیل شورایاری
نهاد مردمی قانونی شورایاری که از آن به‌عنوان بازوی توانمند مدیریت شهری یاد می‌شود، باید حلقه واسط میان مدیران و شهروندان باشد؛ نهادی که با شناخت از وضعیت محلات، باید مدیران شهری و مدیران دیگر دستگاه‌های اجرایی را به مسیر بهتر رفع نیازها هدایت کند. این وضعیت درصورتی تعادل خود را حفظ خواهد کرد که شورایاران فقط یک شورایار برخاسته از دل محلات باقی بمانند.
نگاه سیاسی یا اداری به فعالان در این نهاد مردمی که داوطلبانه و بدون دریافت دستمزد برای ارتقای سطح زندگی در محلات خود فعالیت می‌کنند نگاهی آسیب‌زاست. محمد حقانی، نایب‌رئیس کمیسیون سلامت و خدمات شهری شورای شهر که شورایاری‌ها را همان شورای شهر در اندازه‌ای کوچک‌ترمی‌‌نامد، معتقد است: نحوه برخورد با شورایاری‌ها از طرف شهرداری و شورای شهر مسئله بسیار مهمی است. شورایاران باید کاملا حس کنند تشکلی مردمی، فکری و ذهنی و نه اداری برای محله‌شان هستند و اگر سازوکارشان خوب تعریف شود عملکرد خوبی خواهند داشت. این عضو شورای شهر همچنین عملکرد شورایاری‌ها را در مجموع خوب ارزیابی کرده و می‌گوید: البته شورایاری‌ها تاکنون اشکالاتی هم داشته‌اند و گاهی اوقات از اهداف اصلی خود فاصله گرفته‌اند.شورایاری‌ها باید از رفتن به سمت و سوی مسائل سیاسی پرهیز کنند. این مسئله‌ای است که فاطمه دانشور هم به آن اشاره کرده و معتقد است این تشکل مردمی باید مراقبت بسیاری انجام دهد تا از شائبه فعالیت سیاسی در امان بماند.
* سومین دوره انتخابات شورایاری‌ها 22شهریور 1387در تهران برگزار شد که طی آن 3740 شورایار برای 374محله تهران انتخاب شدند؛ یعنی هر محله 10عضو که شامل 7عضو اصلی و 3عضو علی‌البدل است.
* 440نفر از شورایاران اصلی و علی‌البدل زن هستند.
* مسن‌ترین شورایار در دوره سوم یک آقا متولد 1301 و از اعضای شورایاری منطقه 2 است.
* جوان‌ترین شورایار نیز جوانی متولد 1364 است که در یکی از محلات منطقه 5 فعالیت می‌کند.
* 7شورایار در دوره سوم دارای مدرک دکتری و 96نفر دارای تحصیلات زیر دیپلم هستند.
* هیأت رئیسه هر محله شامل دبیر، جانشین و منشی است که در انتخابات داخلی تعیین می‌شود.
* شورایاران محله هر 15روز یک‌بار موظف به برگزاری جلسه و ارائه گزارش عملکرد به ستاد شورایاری هستند.
* از ابتدای دوره سوم تاکنون 39نفر از شورایاران که تمامی آنها مرد بوده‌اند فوت کرده‌اند.
