در حالی که مجلس چند روز دیگر وارد تعطیلات تابستانی دو هفته‌ای می‌شود و به نظر می‌رسد که تا دو روز مانده به این تعطیلات هم این لایحه به مجلس نمی‌رود، بعدازظهر دوشنبه چهارم تیر اعلام شد که لایحه دو فوریتی عضویت ایران در سزامی سه‌شنبه به عنوان اولین دستور در صحن مجلس مطرح خواهد شد.
این در حالی است که اکبر اعلمی، نماینده مجلس و عضو کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی درباره تاخیر دولت می‌گوید: «دولت خیلی کوتاهی کرده و اگر برایشان اهمیت داشت، زودتر این لایحه دو فوریتی را ارائه می‌دادند.»
دکتر رحیقی هم درباره تاخیر دولت می‌گوید: «دو سال است که با ما امروز و فردا می‌کنند.»
دکتر عباس‌پور، رئیس کمیسیون آموزش هم که تلاش بسیاری برای تصویب این طرح در مجلس کرده است، گفت: «احتمالاً قبل از تعطیلات این مسئله بررسی نمی‌شود و چون این عضویت برای دولت بار مالی دارد، ما مجبوریم که منتظر لایحه دولت باشیم و خودمان نمی‌توانیم عضویت را به صورت طرح مطرح کنیم. چون شورای نگهبان آن را رد می‌کند.»
پروژه سزامی
سزامی یک شتاب دهنده سینکروترون است که کاربردهای علمی در شاخه‌های گوناگون علوم تجربی دارد و در سال های گذشته به صورت یک نهاد بین‌المللی درآمد. برای همین برای عضویت ایران در این نهاد و پرداخت حق عضویت ایران، وزارت علوم ناچار بود که عضویت در این نهاد را به تصویب مجلس شورای اسلامی برساند.
این عضویت ابتدا باید در کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس مطرح می‌شد.
اکبر اعلمی درباره اهمیت سزامی می‌گوید: «با اجرای پروژه سزامی و تاسیس یک مرکز بین‌المللی در خاورمیانه، این منطقه به قطب تحقیقاتی در سطح جهان برای جلب دانشمندان در سراسر دنیا تبدیل می‌شود. با توجه به نقش ایران در پروژه سزامی و نقش ایران در منطقه ما می‌توانیم با حضور پررنگ در این برنامه نقش مهمی در دنیا در این شاخه علمی ایفا کنیم.»
اما قضیه خروج سزامی از زیر چتر یونسکو و در آمدن آن به صورت یک نهاد بین‌المللی مربوط به 4 سال پیش است. اما نکته قابل بررسی این است که با توجه به این که ایران در شورای مرکزی سزامی نقش مهمی دارد، چرا تصویب این عضویت این همه به تاخیر افتاده است.
اعلمی در این باره می‌گوید: «در دوره دولت آقای خاتمی، با توجه به اهمیت این پروژه، در قالب لایحه‌ای که در آن اسامی بیش از چهل سازمان و مرکز و نهاد بین‌المللی برای پیوستن ایران به این سازمان‌ها قید شده بود، عضویت در سزامی هم به کمیسیون آمد اما به دلایل و مشکلاتی این لایحه دوباره برای برخی پرسش‌ها به دولت بازگشت. در آن زمان دولت عوض شده بود. در دوره احمدی‌نژاد هم دولت این لایحه را پیگیری کرده اما کمیسیون امنیت ملی فرصت بررسی آن را نداشته است.»
اما دکتر رحیقی، عضو کمیته سزامی ایران و رئیس کمیته آموزش بین‌المللی سزامی در این باره می‌گوید: «ما تلاش بسیاری کردیم که در طول این مدت تصویب عضویت ایران به صحن علنی برود و آقای عباس‌پور در کمیسیون آموزش هم در این باره تلاش کردند.»
تلاش‌های مجلس
اواسط اردیبهشت ماه امسال بود که طرح عضویت ایران در سزامی در کمیسیون آموزش مجلس مطرح شد.
نتایج این بررسی‌ها به اینجا ختم شد که آقای دکتر عباس‌پور، رئیس کمیسیون آموزش و تحقیقات مجلس در تاریخ 25 اردیبهشت در نامه‌ای به شماره 25156/38 خواسته بود که با توجه به اهمیت سزامی، تقاضای عضویت ایران به صورت لایحه دو فوریتی از طرف دولت به مجلس ارائه شود.
در این نامه، قید شده بود که در صورت کوتاهی، در تاریخ 18 تیر ماه عضویت ایران از سزامی لغو می‌شود. رونوشت این نامه که مهر «فوری» هم بر آن خورده است، به دفتر آقای دکتر کبکانیان هم فرستاده شده است.
در حالی که بیش از چهل روز از نامه دکتر عباس‌پور به وزیر علوم می‌گذرد، تازه‌ترین اخبار نشان می‌دهد که قرار است عضویت ایران در سزامی امروز در صحن علنی مجلس مطرح شود.
این در حالی است که دکتر حسین محمدی دوستدار، رئیس مرکز مطالعات و همکاری‌های علمی بین‌المللی وزارت علوم در بیست و یکم خرداد ماه از تصویب ارائه لایحه الحاق ایران به سزامی در هیأت دولت خبر داده بود.
دکتر منصور کبکانیان، معاون پژوهشی وزیر علوم هم چند هفته پیش در گفت‌وگو با ایسنا بیان کرده بود که بودجه مورد نیاز سزامی از محل بودجه پژوهشی تامین شده است و دولت و مجلس در این مورد با هم همکاری مثبتی خواهند داشت.
لازم به ذکر است که کل این بودجه 350 هزار دلار است که مبلغ نسبتا ناچیزی است و به گفته دکتر منصوری، معاون پژوهشی سابق وزارت علوم و استاد دانشگاه صنعتی شریف، این بودجه، نصف خدماتی که تاکنون ما از سزامی گرفته‌ایم هم نیست.
دکتر رحیقی، در مورد آخرین فرصت‌ها برای تصویب عضویت ایران گفت: «در 29 جولای در وین شورای مرکزی سزامی تشکیل می‌شود و اما دستور آن جلسه چندین روز قبل آماده می‌شود. اگر تا آن زمان عضویت ایران تصویب نشده باشد، این عضویت در آن جلسه بررسی نمی‌شود و با توجه به این که این آخرین فرصت است، عضویت ایران خود به خود لغو می‌شود.»
گفتنی است دکتر رضا منصوری که پیش از این تلاش بسیاری برای راه‌اندازی پروژه سزامی در خاورمیانه انجام داده بود، قبلا در گفت‌وگو با همشهری عنوان کرده بود که اگر وزارت علوم از ایشان درخواست کند که در این برنامه شرکت کند، وی به وین نمی‌رود.
دکتر احمد شیرزاد نماینده سابق مجلس که هم‌اکنون درگیر برنامه المپیاد جهانی فیزیک است هم دراین باره می‌گوید: «برای این شتاب‌دهنده و آمدن آن به خاورمیانه خیلی زحمت کشیدیم. حتی ایران نامزد میزبانی آن بود. این که حالا کار به جایی رسیده که عضویت ما لنگ مانده، خیلی بد است. به نظرم این نشان دهنده کم‌توجهی در نهادهای متولی این کار است.»
آخرین اخبار
بالاخره ظهر دوشنبه اعلام شد که لایحه دوفوریتی دولت برای پروژه سزامی سه‌شنبه به عنوان اولین دستور در صحن مجلس شورای اسلامی مطرح خواهد شد.
حمیدرضا حاجی‌بابایی، این لایحه را به منظور گسترش حضور فعال جمهوری اسلامی ایران در سازمان‌ها و مجامع بین‌المللی و بهره‌گیری از آن در جهت تأمین منافع ملی و تحقق هر چه بیشتر همگرایی منطقه‌ای و بین‌المللی در راستای اصول و اهداف استراتژیک سیاست خارجه کشور و هم‌چنین بهره‌مندی از آخرین دستاوردهای علمی و تکنولوژی عنوان کرد.
به گفته این عضو هیأت رئیسه مجلس، بر اساس این لایحه به دولت اجازه داده می‌شود تا در پروژه سزامی (استفاده از تابش سینکروترون برای علوم و کاربردهای تجربی در خاورمیانه) دستگاه‌هایی که عضویت دارند و یا باید حق عضویت یا سهم مربوطه را بپردازند، از سوی هیأت وزیران تعیین شوند.
