افول قدرت آمریکا از نظر مردم و نخبگان

 به عقیده هر دو گروه، نقش و حضور آمریکا در عرصه جهانی نسبت به یک دهه پیش کم‌رنگ‌تر و کم‌نفوذ‌تر شده‌است. نظر افکار عمومی و نخبگان سیاست خارجی در نتایج تحقیق شورای روابط خارجی آمریکا و همچنین نظرسنجی مؤسسه افکارسنجی پیو آمده ‌است.

این تحقیقات نشان می‌دهد که 53درصد پاسخ‌دهندگان درباره جایگاه آمریکا در جهان گفته‌اند که آمریکا نسبت به سال2004 کم‌اهمیت‌تر و کم‌قدرت‌تر شده است. 62درصد از اعضای شورای روابط خارجی آمریکا قبول دارند که قدرت واشنگتن نسبت به سال2004 کمتر شده‌است. اعضای این شورا، نخبگان سیاست خارجی آمریکا هستند. اعضای شورای روابط خارجی آمریکا را سیاستگذاران فعلی یا سابق این عرصه، دانشگاهیان، مدیران تجاری، روزنامه‌نگاران و حرفه‌ای‌های رسانه تشکیل می‌دهند. مجموعه این افراد دستگاه سیاست خارجی آمریکا را تشکیل می‌دهند.

این تحقیقات که به‌تازگی انجام شده، نظرات درباره نقش جهانی واشنگتن در جهان امروز را نشان می‌دهد. از یک سو 52درصد از مردم این را قبول دارند که آمریکا باید به فکر منافع خودش بوده و در عرصه جهانی سرش به‌کار خودش مشغول باشد و بگذارد که کشورهای دیگر، مشکلاتشان را خودشان حل کنند. آخرین باری که از مردم درباره چنین موضوعی سؤال شد در خلال جنگ ویتنام بود که تنها 42درصد چنین پیشنهادی داشتند. 80درصد از شرکت‌کنندگان در این نظرسنجی قبول داشته‌اند که واشنگتن باید بیشتر بر مشکلات داخلی متمرکز شود نه معضلات جهانی. این رقم در سال2004، 11درصد کمتر بود. در سال2003، دو‌سوم شرکت‌کنندگان در یک نظرسنجی عمومی که بین 30 اکتبر تا 6 نوامبر انجام شده‌ بود گفته‌ بودند که مشارکت آمریکا در اقتصاد جهانی نکته خوبی است. 55درصد، این مسئله را که آمریکا باید در عرصه جهانی راه خودش را برود رد کرده ‌بودند. این بالاترین تعداد افراد با چنین دیدگاهی از نیم قرن گذشته تا‌کنون بود.

جیمز لیندسی، نایب‌رئیس ارشد شورای روابط خارجی آمریکا در این‌باره می‌گوید: آمریکایی‌ها درباره نقش آمریکا در دنیا دچار نوعی سردرگمی هستند؛ از یک طرف افکار عمومی به‌شدت از سیاست خارجی دولت سرخورده شده‌اند و از سوی دیگر برای استقبال از یکجانبه‌گرایی یا کنار گذاشتن جهانی شدن آمادگی ندارند. نظرسنجی‌های اخیر که با سؤالات بسیار مفصل و جزئی همراه بوده، شکاف‌ قابل‌توجهی را میان نظرات افکار عمومی و نخبگان آمریکا، بر سر بعضی مسائل سیاست خارجی نشان می‌دهد. البته این موضوع جدیدی نیست و در گذشته هم این اختلاف نظر و شکاف در آمریکا وجود داشته‌است.

درباره نقش واشنگتن در جهان، 12درصد از افکار عمومی و نخبگان سیاست خارجی بر این باورند که آمریکا باید تنها رهبر جهان باشد. اما 72درصد افکار عمومی و 86درصد اعضای شورای روابط خارجی بر این مسئله تأکید دارند که این نقش رهبری باید به‌صورت مشترک با دیگران باشد. از میان کسانی که به رهبری مشترک آمریکا در جهان اعتقاد دارند، 55درصد از نخبگان گفته‌اند که آمریکا باید قدرتی قاطع و مدعی باشد. اما تنها 20درصد افکار عمومی چنین اعتقادی دارند. 51درصد از افکار عمومی گفته‌اند واشنگتن باید نسبت به قدرت‌های دیگر جهان کم و بیش قاطع باشد. همین تعداد گفته‌اند که آمریکا در رسیدگی به مشکلات جهان بیش از حد مداخله می‌کند.

وقتی از این 2گروه سؤال شد که اولویت‌های سیاست خارجی آمریکا چیست؟ هر دو به حفاظت از آمریکا در مقابل حملات تروریستی و جلوگیری از گسترش سلاح‌های کشتار جمعی به‌عنوان 2 اولویت اول تأکید کردند اما درباره موضوعات دیگر میان این دو گروه اختلاف نظر جدی وجود دارد. مثلا 81درصد از افکار عمومی حفاظت از شغل کارگران آمریکایی را به‌عنوان اولویت اول دولت مطرح کرده‌اند. این موضوع، اولویت تنها 29درصد از نخبگان سیاست خارجی بوده‌است. همچنین 57درصد از افکار عمومی مقابله با قاچاق مواد‌مخدر را اولویت مهمی برای دولت خوانده‌اند اما این تنها اولویت 17درصد از نخبگان بوده‌است. مقابله با مهاجرت غیرقانونی اولویت 48درصد از افکار عمومی آمریکا و تنها 11درصد نخبگان‌بوده‌ است. تقویت سازمان‌ملل برای 37درصد از افکار عمومی و 17درصد از نخبگان مهم است. برای نخبگان، موضوع تغییرات آب‌‌وهوایی سومین اولویت اصلی است اما این مسئله برای تنها 37درصد از افکار عمومی آمریکا اهمیت دارد.

69درصد از اعضای شورای روابط خارجی آمریکا و 56درصد از افکار عمومی بر این باورند که تصمیم واشنگتن برای استفاده از زور در افغانستان درست بوده‌است. در سال2009 بیش از 87درصد از نخبگان از این تصمیم حمایت می‌کردند. از سوی دیگر، تنها 14درصد از نخبگان گفته‌اند که حمله سال2003 به عراق را تصمیم درستی می‌دانند، درحالی‌که 49درصد از افکار عمومی این تصمیم را درست دانسته‌اند.

در پاسخ به این سؤال که میان دمکراسی و ثبات کدام‌یک برای سیاست خاورمیانه‌ای آمریکا مهم است، هر دو گروه تقریبا هم نظر بوده‌اند و ثبات را عامل مهم‌تری خوانده‌اند. کمتر از یک سوم از پاسخ‌دهندگان هر دو گروه، دولت دمکراتیک را به ثبات در منطقه ترجیح داده‌اند و بیش از دوسوم گفته‌اند که دولت باثبات حتی به بهای نبود دمکراسی، در اولویت است.

اگر چه شورای روابط خارجی آمریکا اغلب منتقد عملکرد دولت اوباما در موضوعات خاص سیاست خارجی است اما این نظرسنجی نشان می‌دهد که این شورا، به‌طور کلی عملکرد دولت اوباما را بیشتر از افکار عمومی تأیید می‌کند. 60درصد از اعضای شورای روابط خارجی آمریکا عملکرد دولت اوباما را تأیید کرده‌اند اما تنها 41درصد از افکار عمومی این عملکرد را قبول داشته‌اند.

در بعضی حوزه‌های خاص سیاست خارجی، اکثریت نخبگان حتی نمره‌ای بالا به دولت اوباما می‌دهند و اختلاف نظر آنها با افکار عمومی به 20درصد می‌رسد. مثلا درباره افغانستان، ایران، چین، تروریسم، مهاجرت و مسائل تجارت جهانی، نخبگان به فاصله 20درصد بیشتر از افکار عمومی عملکرد دولت اوباما را تأیید کرده‌اند. درباره این موضوعات، نظرات، به‌نظر حزبی می‌رسد. دمکرات‌ها به‌طور طبیعی بیشتر از جمهوریخواهان از اوباما و سیاست‌هایش حمایت می‌کنند.

52درصد از نخبگان گفته‌اند که اوباما به اندازه کافی در سیاست‌ خارجی‌اش قاطع نبوده‌است. 51درصد از افکار عمومی هم همین نظر را دارند. در همین حال، اکثریت نخبگان برخلاف افکار عمومی از کاهش بودجه دفاعی حمایت می‌کنند. برای نخبگان، سیاست اوباما در قبال سوریه به‌ویژه ناکامی‌اش برای پیگیری تهدید به حمله نظامی بعد از استفاده از سلاح شیمیایی در سوریه بسیار ناامید‌کننده بوده و این برداشت را ایجاد کرده که قدرت آمریکا رو به افول است. تقریبا از هر 4 عضو شورای روابط خارجی آمریکا 3 نفر گفته‌اند که این ماجرا آمریکا را تضعیف کرده و 59درصد اساسا اقدامات اوباما در قبال سوریه را تأیید نکرده‌اند.

از هر 10نخبه سیاست خارجی آمریکا 4نفر مشکلات رو به رشد و ناآرامی‌های اخیر دنیا را به کم‌نشدن نقش و حضور آمریکا نسبت داده‌اند و 19درصد هم گفته‌اند که ابتکارات و پیشنهادهای اخیر آمریکا برای مسائل مختلف جهانی کافی نبوده است. با وجود این برداشت کلی که قدرت و نفوذ آمریکا رو به کاهش است، بیش از دوسوم افکار عمومی بر این باورند که واشنگتن همچنان قدرت برتر نظامی جهان است اما اکثریت بر این باورند که چین به قدرت اقتصادی برتر جهان تبدیل شده‌ است.

جیم لوب/آی‌پی‌اس