اما شکر خدا، در حال حاضر این تأثیر منفی را همه می‌پذیرند. گزارشی از جایکا (آژانس همکاری‌های بین‌المللی ژاپن) به‌عنوان تهیه‌کننده طرح جامع کاهش آلودگی هوای شهر تهران در سال 1375منتشر شده است که در آن سال، 8هزار نفر در شهر تهران به‌واسطه آلودگی هوا فوت کرده‌اند. باز در همین گزارش هست که روزانه 1192تن مواد آلاینده در هوای شهر تهران منتشر می‌شود.
گزارش بانک جهانی در سال 1382نشان می‌دهد که 8152نفر در شهر تهران به‌علت آلودگی هوا جان خود را از دست داده‌اند. این آمار در سال 1384تعداد 9900نفر، در آبان 1385تعداد 4هزار نفر و در سال 1389بازهم 4هزار نفر را نشان می‌دهد. طی گزارش مرکز تحقیقات محیط‌زیست دانشگاه علوم پزشکی تهران، سالانه 3میلیون نفر در دنیا به‌خاطر آلودگی هوا جان خود را از دست می‌دهند. پس مسلم است که هوای پاک ضرورت بقای انسان بوده و آلودگی هوا قاتل انسان‌هاست.
طبق گزارش کمیسیون اصل90، آلودگی هوا در تهران به‌طور متوسط موجب کاهش 5سال از عمر ساکنان شهر تهران شده که این موضوع هم جای تامل دارد. آلودگی هوای مرتبط با ذرات کمتر از 10میکرون از زمانی که تولید سوخت توسط پتروشیمی‌ها شروع شد، افزایش چشمگیری پیدا کرده است.
در اواخر سال 1388و اوایل 1389مدیرعامل محترم شرکت ملی پخش فرآورده‌های نفتی فرمودند که عرضه بنزین پاک (البته این پاک تعریف نشده است که تقاضا داریم برای ما تعریف کنید) در جایگاه‌های پایتخت با ترکیب بنزین یورو 2و یورو 4آغاز شده است. ما سؤال می‌کنیم آیا این بنزین پاک ترکیب یورو4و تولید پتروشیمی‌ها نیست؟ چرا ترکیب بنزین پاک اعلام نمی‌شود؟ سکوت در این زمینه جای تامل دارد. استانداردهای بنزین یورو4مشخص است، استانداردهای بنزین پاک را مشخص کنید که قابل تشخیص باشد. اما گازوئیل، براساس گزارش‌های موجود گوگرد گازوئیل تولیدی ما، 7تا 8هزار پی‌پی‌ام است درحالی‌که استانداردها در این زمینه زیر 20پی‌پی‌ام است.
آقای وزیر نفت فرمودند که گازوئیل گوگرد ندارد که امیدواریم این اتفاق افتاده باشد که جای تبریک و خوشبختی دارد. میزان تحویل گازوئیل به نیروگاه‌های کشور در سال‌جاری در مقایسه با مدت مشابه سال گذشته، رشد 61درصدی داشته است که یعنی 8میلیارد لیتر گازوئیل بیشتر تحویل نیروگاه‌ها داده‌ایم. تحویل نفت کوره یا همان مازوت به نیروگاه‌ها هم رشد 8درصدی داشته که در مجموع 20میلیارد لیتر، نفت کوره و گازوئیل بیشتر به نیروگاه‌ها تحویل داده شده است. (البته آقای وزیر در صحن شورای اسلامی اعلام کردند 30میلیارد لیتر).
این افزایش مصرف گازوئیل و مازوت در نیروگاه‌ها، حتما آلودگی هوا را به‌دنبال خواهد داشت و همچنین باعث افزایش هزینه تولید برق و استهلاک واحدها خواهد شد و شاهد بر این ادعا هم صحبت‌های آقای عراقی، معاون محترم وزیر نفت است که استفاده نیروگاه‌ها از سبد نفتی به‌دلیل کمبود گاز، خسارت 28میلیارد دلاری بر اقتصاد کشور داشته است. در کلانشهرها و طی 9ماهه اول سال‌جاری، 7.6درصد کاهش گاز مصرفی توسط نیروگاه‌ها داشته‌ایم و این در حالی است که در یکی از بندهای سند سیاست‌های کلی ابلاغی توسط رهبر انقلاب تکلیف شده که ما افزایش ظرفیت تولید گاز را متناسب با مصرف داخلی خود داشته باشیم و جایگزین فرآورده‌های نفتی بکنیم.
در چشم‌انداز صنعت نفت و گاز در افق1404 هم دستیابی به جایگاه دوم جهان در ظرفیت تولید گاز طبیعی و استفاده از مخازن مشترک تبیین شده که به‌نظر می‌آید عملکرد وزارت نفت در این زمینه جای تامل دارد.اما شهر تهران، چون اشاره به جایگاه‌های CNG شد که یک پروژه مشترک بین وزارت نفت و شهرداری است باید اشاره کنیم ما کمبود 160جایگاه CNG را در سطح شهر تهران داریم. با وجود اینکه تقاضا برای ایجاد جایگاه‌های CNG رشد 180درصدی داشته است، یک‌رشد منفی 120درصدی را برای جایگاه‌ها داشته‌ایم. توسعه کندی که در ایجاد این جایگاه‌ها وجود دارد و جمع‌آوری جایگاه‌های LPG قطعا مصرف بنزین را افزایش می‌دهد که الان متأسفانه از مرز 71میلیون لیتر در روز هم عبور کرده‌ایم.
در سال91 بایستی پالایشگاه‌های کشور 34میلیون لیتر بنزین یورو4 تولید می‌کردند ولی الان این میزان حدود 10میلیون لیتر است که پاسخگوی نیازها نیست. تأخیر در بهره‌برداری از پالایشگاه ستاره خیلج‌فارس یکی دیگر از مشکلات در این زمینه است. در مجموع احساس می‌کنم که نبود مدیریت جامع و علمی باعث این مشکلات در سنوات گذشته شده و امیدواریم که با تعامل ایجاد شده با دولت این مشکلات برطرف شود.
در پایان 2مطلب کوتاه؛ به‌عنوان یک‌پیشنهاد باید توجه داشت طی روزهایی که طرح زوج و فرد را به‌صورت اضطرار اعلام می‌کنیم هزینه‌هایی به مردم تحمیل می‌شود. این هزینه‌ها فعلا تا زمانی که مشکلات برطرف شود باید بین عاملان آلودگی هوا یعنی وزارت نفت و خودروسازان توزیع شود. همچنین خبری شنیده‌ایم مبنی بر انتقال بنزین در یکی از مناطق مسکونی تهران از طریق لوله که اگر چنین موضوعی صحت داشته باشد باید تجدید نظر کرد، چراکه این روش بسیار خطرناک و تهدید‌کننده امنیت مردم است.
*رئیس کمیسیون سلامت، محیط‌زیست و خدمات شهری شورای شهر تهران
