پس از ماهها تلاش، تدابیر امنیتی گسترده و تبلیغات انتخاباتی از ۷ صبح روز گذشته صفهای طولانی رایدهندگان در افغانستان نخستین انتقال دمکراتیک قدرت را در تاریخ این کشور در مقابل حملات پراکنده شبهنظامیان افراطگرا رقم زد.رأی دادن حالا در دنیای امروز برای مردم اکثر کشورها مسئله معمول است اما برای افغانها ماجرا به این سادگی نیست؛ هر رای دهندهای که دیروز از خانه به قصد رأی دادن خارج شد و مخصوصا زمانی که در صف منتظر نوبتش بود، هر لحظه احساس میکرد ممکن است جانش را از دست بدهد. چون طالبان تهدید کردهبود رأی دهندگان را با مرگ مجازات میکند. میلیونها نفر اما انگشتهای آغشته به جوهر رایگیری خود را مقابل دوربین خبرنگارها گرفتند، تا نشان دهند روندی دمکراتیک را در مقابل انگشتهایی که هنوز ماشهها را میکشند انتخاب کردهاند.
حضور گسترده افغانها و وجود صفهای طولانی در مراکز رایگیری بهعنوان مسئلهای مهم در همه جهان توصیف شده و جدای از انتخابات نشان میدهد که افغانها به مقابله با تهدیدهای مخالفان مسلح برخاستهاند.۸ نامزد برای رسیدن به مقام ریاستجمهوری پس از 2ماه تبلیغات در این رایگیری رقابت میکنند اما نظرسنجیها اشرف غنی احمد زی، عبدالله عبدالله و زلمی رسول را نامزدهای پیشتاز نشان میدهد که شانس بیشتری برای گرفتن جای کرزی در کاخ ریاستجمهوری افغانستان دارند.
درحالیکه شبه نظامیان طالبان تهدید کرده بودند مانع از برگزاری این انتخابات حساس و مهم برای تعیین جانشین حامد کرزی میشوند گزارشها از مشارکت بالا و حضور چشمگیر مردم در حوزههای رأیگیری خبر میدهد. نگرانی از قطع انگشتهای رنگی رأیدهندگان توسط طالبان حتی باعث شد تا روز گذشته از 2 نوع جوهر مرئی و نامرئی در حوزههای رایگیری استفاده شود تا نگرانی از تهدید جان افغانها پس از انداختن رایشان در صندوق کمتر شود. در برخی مناطق پرخطر از جوهر نامرئی استفاده شد که تنها با دستگاههای خاص در حوزههای رایگیری قابل دیدن روی انگشت دست رأی دهندگان است.مردم افغانستان در این انتخابات علاوه بر تعیین رئیسجمهور جدید این کشور باید نمایندگان شوراهای ولایتی را انتخاب کنند.
نظامیان افغان در مقابل تهدید طالبان
۴۰۰ هزار نیروی امنیتی برای تأمین امنیت این انتخابات بهکار گرفته شدهاند تا روز گذشته حملات طالبان به اقداماتی کوچک و پراکنده تبدیل شود. تدابیر امنیتی برای برگزاری این انتخابات بزرگترین عملیات نظامی در افغانستان پس از سقوط حکومت طالبان در سال ۲۰۰۱ بهحساب میآید.
با همه این تدابیر اما شرایط نامناسب جوی و احتمال حمله طالبان باعث شد تا برخی حوزههای رایگیری بهویژه در هرات و کاپیسا بسته شوند. گزارشهایی از حملات طالبان باعث شد تا کمیسیون انتخابات ۱۰ درصد از حوزههای رایگیری را برای برگزاری انتخابات ناامن اعلام کند. 4 رأیدهنده در انفجار یک حوزه رایگیری در منطقه لوگر زخمی شدند.
در این حمله که مهمترین عملیات طالبان در روز رایگیری توصیف شده مواد جاسازی شده در نزدیک یک مرکز رایگیری در منطقه محمد آغه ولایت لوگر منفجر شد. عبدالولی توفان مسئول امنیت این ولایت میگوید که طالبان قصد داشتند مانع رفتن مردم به این مرکز شوند.
در ولایت شرقی کنر گزارش شده که شورشیان به چند مرکز رأیدهی حمله کردهاند، در منطقه سرخرود ولایت ننگرهار صدای شلیک و تیراندازی شنیده شده، در ولایت فاریاب گزارش شده که از یک حمله انتحاری جلوگیری شده است. اما از همه این مناطق خبرنگاران یک گزارش واحد را هم درباره حضور دور از انتظار مردم در حوزههای رایگیری دادهاند. تعداد مراکزی که در روز رایگیری تعطیل بودند روز گذشته به 961مرکز رسید. اگر تهدیدهای امنیتی نبود، قرار بود در افغانستان 7173مرکز برای رایگیری باز باشد.
در کابل، پایتخت افغانستان از روز جمعه رفتوآمدها تحتکنترل شدید قرار گرفته و ایستهای بازرسی در تمامی ورودیها و تقاطعهای مهم این شهر مستقر شدهاند.
کمبود برگههای رأی و حضور چشمگیر زنان
بیبیسی از کمبود برگههای رأی در چندین حوزه رایگیری چند ساعت پس از شروع رایگیری خبر داده است. گفته میشود در چندین مرکز رایگیری با تمام شدن برگههای رأی مسئولان کمیسیون انتخابات موفق به رساندن برگههای جدید در موقع لازم نشدند. برگههای رأی در مراکز رایگیری در منطقه «گذره» ساعت 11صبح تمام شد و دهها نفر در انتظار رسیدن برگههای رأی باقی ماندند.
با حرف و حدیثها درباره تقلب در انتخابات سال ۲۰۰۹ اکنون هم شایعهها درباره تخلف در انتخابات بالا گرفته است. وزیر کشور افغانستان دیروز از بازداشت 2 مأمور پلیس در منطقه وردک بهخاطر تخلفات انتخاباتی خبر داد. همچنین نگرانیهایی از وجود حوزههای غیررسمی رایگیری برای ثبت آرای تقلبی و امکان دسترسی نداشتن ناظران ابراز شده است.
در این انتخابات همچنین گزارشها از حضور چشمگیر رأیدهندگان زن خبر میدهد که در این کشور بیسابقه و مهم بهحساب میآید. هر چند هنوز تعداد رأیدهندگان زن فاصله زیادی با مردها دارد اما رأی دادن آنها در کشوری که طالبان حتی حق تحصیل و کار برای زنها قائل نیست مسئلهای حساس و قدمی بلند توصیف شده است.
بانکیمون، دبیر کل سازمان ملل متحد از همه افغانها خواسته بود تا با شرکت در اهر چند 3 نامزد در این رایگیری پیشتاز بهحساب میآیند اما نظرسنجیها نشان میدهد که هیچکدام از آنها احتمالاً نخواهند توانست اکثریت آرا را برای رسیدن مستقیم به پست ریاستجمهوری بهدست آورند. درصورتی که این وضعیت پیش آید مرحله دوم انتخابات براساس برنامه تعیین شده باید در ۷ خرداد با رقابت 2 نامزدی که بیشترین آرا را بهدست آوردهاند برگزار شود. کشورهای جهان حالا با دقت انتخاباتی را که با بودجه ۱۲۶ میلیون دلاری برگزار میشود زیرنظر دارند تا آینده افغانستان و تغییر صحنه سیاسی این کشور این بار بدون گلوله رقم بخورد. توافقنامه امنیتی با آمریکا و مسائل امنیتی مهمترین مواردی هستند که جایگزین کرزی در ابتدای کار باید به آنها رسیدگی کند.