تحولات یکماه اخیر هم نشان داد که عوامل اقتصادی مؤثر در بازار ارز خود را نشان دادهاند. عامل اقتصادی مؤثر در تحولات بازار به تضعیف بیشتر ریال در برابر دلار بازمی گردد. اختلاف نرخ تورم حوزه ریال با نرخ تورم حوزه دلار و یورو، موجب شده است تا در سال جدید بهطور طبیعی در نرخ این ارزها تأثیرگذار باشد. بهطور میانگین نرخ تورم کشور ما بهعنوان کشوری در حوزه ریال 30درصد و میانگین نرخ تورم کشورهای حوزه ارزهای دلار و یورو کمتر از 3درصد برآورد شده است. این اختلاف نرخ تورم از نظر اقتصادی یک معادله ساده را رقم زده است. طبق نظریه برابری ارزها، میزان قدرت خرید ریال به میزان 10برابر بیشتر تضعیف شده است.
در این شرایط طبیعی است که بهای دلار در معاملات با ریال، افزایش یابد. این اختلاف نرخ تورم داخلی و بینالمللی باید در سالهای گذشته نیز روی نرخ دلار اثر میگذاشت اما در سالهای قبل این موضوع بهطور دستوری مدیریت و کنترل شد که موجب دونرخی شدن نرخ ارز شد. در این مدل وقتی تقاضای ارز از میزان عرضه بانک مرکزی فراتر میرود، بازار غیررسمی برای خرید ارز از سوی خریداران، انتخاب میشود که در این بازار نرخ ارز بالاتر از نرخ رسمی است. در ابتدای سالجاری نیز این اختلاف نرخ تورم موجب شده تا نرخ دلار در بازار آزاد اندکی افزایش یابد.
عامل دیگری که روی نرخ ارز تأثیرگذار بوده و خواهد بود، موضوع اصلاح قیمتهای انرژی است که در نرخهای کالا و خدمات دولتی اثرگذار خواهد بود. این تغییرات قیمت در بودجه پیشبینی شده است که این پیشبینی در تعیین نرخ ارز نیز اثر گذاشته است، ضمن اینکه وزش تورمی این موضوع پیشرو قرار دارد و هنوز آثار واقعی خود را نگذاشته است. یکی دیگر از آثار این اقدام، مربوط به نرخ تورم است که ممکن است از طریق بازتوزیع درآمد حاصل از افزایش قیمتها، ایجاد شود چراکه مبالغ مربوط به توزیع یارانه نقدی موجب افزایش نقدینگی و رشد تقاضا میشود که این موضوع نیز بازار را تحریک میکند. در حال حاضر آثار روانی موجود از این رخداد اقتصادی در بازار ارز انتظارات تورمی ایجاد کرده است.
مهمترین موضوع تأثیرگذار بر بازار ارز در سالجاری مربوط به مذاکرات مهم هستهای است. هر قدر در این مدت خبرهای بهتری از مذاکرات به گوش برسد به بازار بیشتر کمک خواهد کرد. به نتیجه رسیدن مذاکرات هستهای و کاهش تحریمها از چند جهت در اقتصاد ایران تأثیرگذار است که بازار ارز نیز از آن بهره خواهد برد. ورود سرمایهگذاران اقتصادی و سرمایهگذاری شرکتهای خارجی در ایران تأثیر مثبتی در افزایش اعتبارات بانکی دارد.
با ورود اعتبارات ارزی به ایران بخشی از تقاضای ارزی از طریق منابع جدید خارجی تأمین خواهد شد و فشار تقاضای موجود در بازار کاهش مییابد. ادامه ورود ارزهای بلوکه شده به ایران نیز میتواند شرایط روانی مثبتی در بازار ایجاد کند چراکه ارقام مربوط به ارزهای بلوکه شده در این توافق 6ماهه چندان قابل توجه نیست اما میتواند فضای مثبتی را ایجاد کند و امید به کاهش بیشتر فشار تحریمها را افزایش دهد.اگر مجموع این شرایط به طرز مثبت و امیدوارکنندهای پیش برود میتوان انتظار داشت که بازار ارز روند معقول و به دور از هیجان را سپری کند.