امیراحمدرضا پوردستان، فرمانده نیروی زمینی ارتش درباره اهمیت این نامگذاری می‌گوید: 29فروردین روزی بود که امام(ره) با تصمیم شجاعانه توطئه انحلال ارتش را خنثی کردند؛ درحالی که در اول انقلاب بسیاری با این تصمیم امام(ره) مخالف بودند. امیر در وصف رشادت‌ها و ایثارگری‌های نیروی زمینی ارتش در پاسداری از تمامیت ارضی کشور در نشست‌های خبری خود تأکید می‌کند که بدون استثنا نیروی زمینی ارتش در تمامی عملیات‌های دفاع‌مقدس شرکت داشت و بخش عظیمی از عملیات کربلای 5 به وسیله این نیرو انجام شد.
هر سال گروه‌های مختلفی از رسانه‌ها دستاوردهای 8سال دفاع‌مقدس را در سرزمین‌های نور به تصویر می‌کشند. نیروهای نظامی کشورمان ازجمله نیروی زمینی ارتش با استفاده از این فرصت ، چند سالی می‌شود که با حضور در این مناطق تاریخ شفاهی جنگ را روایت می‌کنند. در یکی از این سفرها امیر علی مهرابی، معاون عملیات نیروی زمینی ارتش با حضور در جمع خبرنگاران، حضور یگان‌های نیروی زمینی ارتش را در مناطق عملیاتی جنوب غرب کشور تشریح کرد که به مناسبت روز ارتش گوشه‌هایی از آن بازگو می‌شود.
منطقه پل کرخه و رودخانه جاری آن اسفند و فروردین زیبا و سرسبزی دارد اما اینجا جزو نخستین مناطقی بود که در روزهای آغازین جنگ تحمیلی به صحنه نبرد تمام عیار ارتش بعثی و نیروی زمینی ارتش کشورمان مبدل شد و رنگ خون به‌خود گرفت. شهدای زیادی از نیروی زمینی ارتش تاریخ شهادت خود در سال 59را به نام این منطقه رقم زدند و به شهدای پل کرخه معروف شدند و یادشان در اذهان ماندگار شد. امروز کمتر نشانه‌ای از آن رودخانه خروشان و عمیق که تانک‌های دشمن را در خود زیر و رو می‌کرد باقی مانده ولی پایه‌های پل قدیم کرخه که نیروهای ایرانی برای جلوگیری از نفوذ دشمن منهدم کردند همچنان راست قامت و پابرجا مانده‌اند. امیرعلی مهرابی درخصوص این رودخانه و اهمیت استراتژیک آن در ابتدای جنگ می‌گوید: پس از پیشروی‌های دشمن در یک ماهه آغازین جنگ، حواشی رودخانه کرخه، خط مقدم و شکل‌گیری صفوف رزمی نیروهای ما در مقابله با دشمن متجاوز بود. لشکر یک، 9و 10سپاه عراق در این منطقه بودند و تیپ دوم زرهی دزفول سابق یا همان تیپ 292 زرهی کنونی نیز در برابر نیروهای بعثی، این منطقه را زیر پوشش و کنترل عملیاتی داشت و این منطقه از محورهای اصلی و مورد توجه رژیم بعث عراق برای جداسازی خوزستان از ایران بود.
وسعت دستاوردی که نیروهای نظامی کشورمان در سال61 طی عملیاتی در منطقه عمومی فتح‌المبین به‌دست آوردند پایان‌ناپذیر است. در تشریح مناطق عملیاتی فتح‌المبین است که امیر علی ظریفی‌یگانه، فرمانده قرارگاه جنوب غرب کشور دستاوردهای نیروی زمینی را مرور می‌کند. امیر مهرابی هم با اشاره به منطقه دشت‌عباس ادامه می‌دهد: این منطقه از محورهای اصلی عملیات فتح‌المبین است. در محور شمالی عملیات فتح‌المبین قرارگاه قدس حضور داشت، در محور فکه لشکر 77خراسان و در بخش شمال غربی لشکر 21حمزه و قرارگاه نصر به‌عنوان نیروهای آماده به رزم، ارائه تاکتیک‌های آفندی و پدافندی را در برابر دشمن عهدهدار بودند اما فکه را با کلمات نمی‌توان به‌خوبی وصف کرد بلکه باید آن را دید و با جان و دل لمس کرد. در این خطه از خاک خدا رزمندگان زیادی در 8 سال دفاع‌مقدس به‌علت تشنگی شهید شدند که اعضای گردان حنظله و کمیل لشکر 27 سپاه پاسداران فقط جمع اندکی از این شهدا بودند. سال‌ها بعد پیکرهای پاک این شهدا در تفحص کانال‌ها به‌صورت دسته‌جمعی پیدا شد. در سفر به چزابه امیر مهرابی از خاطراتش درباره بستان و تنگه چزابه می‌گوید: این منطقه محل عملیات طریق‌القدس است. وقتی در جریان این عملیات، بستان و تنگه چزابه آزاد شدند، دشمن با شلیک یک میلیون گلوله حمله سنگینی انجام داد تا بار دیگر این منطقه استراتژیک را از دست ایران خارج کند اما با مقاومت دلاورمردان گردان 125مکانیزه زنجان و ایستادگی گردان‌های صدر و شهید مخبری پاتک دشمن ناکام ماند.
سرهنگ گودرز احمدوند، فرماندهی تیپ292 زرهی دزفول درباره عملکرد تیپ تحت امرش در دوران دفاع‌مقدس می‌گوید: رزمندگان این تیپ در اوایل جنگ با مسدود کردن راه دشمن در منطقه پل نادری، از نفوذ ویرانگرانه آنان به سواحل غربی رودخانه کرخه و جداسازی بخش شمال خوزستان از ایران عزیز، جلوگیری کردند. وی با اشاره به نقش مؤثر این تیپ در آزادسازی سوسنگرد و حضور در تمامی عملیات‌ها به‌ویژه طریق‌القدس، بیت‌المقدس و رمضان می‌گوید: مقام معظم رهبری که در آن زمان به‌عنوان نماینده حضرت امام(ره) در مناطق عملیاتی حضور فعال داشتند، فرمودند: اگر رزمندگان تیپ 292زرهی دزفول در این عملیات شرکت نمی‌کردند، شاید عملیات آزادسازی شهر سوسنگرد با موفقیت به پایان نمی‌رسید و این افتخار دیگری برای لشکر زرهی خوزستان در دوران دفاع‌مقدس است.
مرزبانی در شرایط دشوارتر
اتفاقی که در کشته‌شدن 14مرزبان و به گروگان گرفته‌شدن 5مرزبان دیگر در مرزهای جنوب‌شرقی کشور رخ داد کافی بود تا همه به اهمیت کاری که کارکنان نظامی در مرزها انجام می‌دهند پی ببرند. تبعات این حوادث آنچنان بود که حتی خبرنگاران صداوسیما برای نخستین‌بار در ایام نوروز به سراغ سربازان و کارکنان کادر مرزبانی کشور در دورترین نقاط مرزی شمال شرق کشور با ترکمنستان رفتند و از پاسداری مرزبانان نیروی انتظامی گزارش تهیه کردند. با این همه مرزبانی به‌علت امکانات بسیار پایین در برخی مرزها سختی یکسانی ندارد. مرزبانی دهلران از آن دست مناطقی است که به‌دلیل واقع شدن میان استان‌های خوزستان و ایلام مرزبانانش از آب و برق محروم هستند. پخت نان و غذا در این مناطق با خود سربازان است ولی هیچ‌کدام از اینها مانع دقت و شجاعت سربازانی که تیربار دوشکای خود را بر سنگرهای سیمانی به سمت خارج از مرزها گرفته‌اند نشده است.
فرماندهان این منطقه می‌گویند مسئولان هیچ‌کدام از این استان‌ها تأمین امکانات در این منطقه را برعهده نمی‌گیرند. تیپ 45تکاور حالا پس از مستقل شدنش به شوشتر در استان خوزستان منتقل شده و گردان‌های 762و 799 آن، مسئولیت محافظت از مرزها در بخش‌های وسیعی از دهلران را برعهده دارند. کارکنان کادر به‌دلیل مخاطرات منطقه هیچ‌گاه سربازان وظیفه را در این مناطق تنها نمی‌گذارند و این همراهی و نظارت شاید علت امن بودن و پایین بودن آمار حوادث مناطق مرزی تحت تسلط نیروی زمینی ارتش است. اظهارات سرگرد ابوالفضل بیجاری، فرمانده گردان 762 و سربازانش نشان از عشق به میهن و آمادگی رزمی بالای آنان در دفاع از کشور دارد.
کوت کاپون نام منطقه‌ای است در فاصله 10کیلومتری شهرستان شوش در جاده دزفول- شوش که گویا نامش از دژ مستحکمی در روزگار هخامنشیان گرفته شده است. این منطقه در پی هجوم دشمن بعثی اشغال اما با اجرای عملیات فتح‌المبین آزاد شد. امیر مهرابی درباره خاطره خود درآزاد‌سازی کوت کاپون می‌گوید: این منطقه محل استقرار لشکر 21حمزه بود، عراقی‌ها در 30متری این لشکر حضور داشتند و برای حفاظت از خود اطرافشان را مین‌گذاری کرده بودند.
یکی از فرماندهان لشکر 21حمزه به نام امیر سرتیپ دوم علی رزمی با طراحی هوشمندانه‌ای توانست در مدت 3 ماه، تونلی به نام «هندلی» را به درازای 455متر بکند و از پشت نیروهای عراقی دربیاید. با آغاز عملیات فتح‌المبین، لشکر 21حمزه موفق شد با استفاده از این تونل، عراقی‌ها را غافلگیر و زمینه شکست سنگین آنان را فراهم کند، به‌طوری که در این عملیات، با آزاد شدن 54کیلومتر از سرزمین‌های ایران، 16هزار نیروی بعثی به هلاکت رسیدند و 17هزار نفر از آنها اسیر شدند.
امروز جز جاده آسفالته‌ای از آنچه در ابتدای جنگ با نام سایت موشکی 4و 5لرزه بر تن خلبانان جنگنده‌های عراقی می‌انداخت باقی نمانده است؛ جاده‌هایی که ادامه آنها به بالای تپه‌هایی با ارتفاع پست در مسیر شوش- فکه می‌رسد و زمانی پیشرفته‌ترین سیستم‌های پدافند موشکی کشورمان با نام هاوک (هاگ) بر آن مستقر بوده‌اند. یادمانی در این منطقه ساخته نشده است و اکثر کاروان‌های راهیان نور با این منطقه ناآشنا هستند. ابوصلیبی‌خات نام عمومی این منطقه است و امیر مهرابی معاون عملیات نیروی زمینی در تشریح منطقه به منطقه عملیات فتح‌المبین درباره این منطقه می‌گوید: با توجه به آموزش‌هایی که به سربازان داده شده بود، تعداد شهدای ما در عملیات فتح‌المبین کم بود، اما در این منطقه به‌خاطر مقاومت سنگینی که دشمن انجام داد تا این سایت‌ها را که مشرف به شهرستان شوش هستند حفظ کند، شمار فراوانی از نیروهای ما در اینجا شهید شدند.
وی درباره این منطقه به خلاقیت شهید منصور ستاری در نیروی هوایی به‌ویژه در عملیات والفجر 8 و فتح فاو اشاره می‌کند و می‌گوید: این دستاوردها در جنگ کمتر دیده شدند. 6سال پس از آغاز جنگ درحالی‌که به‌دلیل تحریم شدید غرب و فرسودگی هواپیماهای جنگنده و رهگیر در عمل، برتری هوایی با عراق می‌شد و ضعف ایران در پدافند هواپایه مشهود بود شهید ستاری طرحی را ارائه داد که به موجب آن پدافند زمین‌پایه کشورمان در ارسال موشک‌های زمین به هوا تقویت شد. این در حالی بود که عراق توسط ابرقدرت‌ها به تجهیزات پیشرفته‌ای از قبیل هواپیماهای میگ 23، میگ 25و هواپیماهای ضد‌رادار میراژ اف1و میراژ 2000 مجهز شده بود. شهید ستاری با طرح فوق‌العاده خود نه‌تنها گامی مؤثر در پیروزی عملیات برداشت بلکه منطقه فاو را تبدیل به قتلگاه هواپیماها و خلبان‌های عراقی کرد.
سامانه موشکی هاوک معروف به هاگ یکی از مهم‌ترین سیستم‌های پدافند هوایی کشورمان در دوران جنگ تحمیلی بود که البته در مقابل سیستم‌های پدافند عراق در سال‌های بعد فناوری پیشرفته‌ای محسوب نمی‌شد. این سامانه به‌دلیل دارا بودن واحدهای مختلف برای ردیابی و انهدام هدف، تحرک و جابه‌جایی پایینی داشت.
شهید ستاری با ساده‌سازی برخی از این واحدها قدرت تحرک و جابه‌جایی سامانه هاوک را به‌صورت قابل ملاحظه‌ای افزایش داد. در نکته‌ای بازگو نشده از زمان جنگ امیر مهرابی می‌گوید همین خلاقیت باعث سرنگونی تنها بیش از 50فروند جنگنده میراژ فرانسوی در عملیات والفجر 8شد. صداوسیما در مستندی در ایام عید تصویری از مقر فرماندهی این سامانه را نشان داد که شهید ستاری پشت بی‌سیم به همراه سایر نظامیان رهگیری، سقوط یکی از این جنگنده‌های عراقی را شادباش می‌گفت. سال‌ها پس از جنگ اگر ستادکل نیروهای مسلح به‌دنبال حادثه گروگانگیری 5مرزبان ربوده شده نیروی انتظامی در مرزهای جنوب شرقی کشور مسئولیت محافظت از این مرزها را به سپاه پاسداران محول کرد، در عین حال کار پشتیبانی بالگردی از این نیروها همچنان بر عهده نیروی زمینی ارتش باقی است. امیراحمدرضا پوردستان اگرچه مأموریت نخست نیروی زمینی ارتش را مراقبت از مرزها عنوان می‌کند اما این نیرو ماموریت پاکسازی مناطق آلوده به مین و مواد منفجره را از 3 قرارگاه ایلام، کرمانشاه و خوزستان را نیز برعهده دارد. در این راه 180نفر از پرسنل نیروی زمینی ارتش نیز شهید شده‌اند. کشف صدها قبضه تفنگ شکاری و کلت، هزاران شیشه مشروبات الکلی، هزاران راس دام قاچاق و دستگیری ده‌ها متردد غیرمجاز به کشور دیگر موارد قابل توجهی هستند که در کارنامه مرزبانی ارتش به چشم می‌خورد.
جنگ با مین‌ها ادامه دارد
مناطقی از جنوب غرب کشور همچنان درگیر جنگ هستند؛ جنگ با مین‌ها و مواد انفجاری عمل نکرده. سرهنگ بهرام بهرامی، فرمانده کمیته پاکسازی خوزستان، جمعی قرارگاه پاکسازی نزاجا می‌گوید: کار پاکسازی مناطق آلوده به مین در مناطق غربی و جنوب غربی ایران از سال 1367 از سوی نیروهای ارتش، سپاه و بسیج آغاز شده و از سال 1383مرکز مین‌زدایی کشور وابسته به وزارت دفاع عهدهدار این مسئولیت است. تعدادی زیادی از کارکنان نیروی زمینی ارتش در کنار یگان‌هایی از سپاه و شرکت‌های خصوصی در مناطقی همچون کوشک و طلائیه تلاش می‌کنند تا کار پاکسازی باقیمانده میادین مین به جا مانده از جنگ تحمیلی به سرانجام برسد. سرهنگ خلبان محمداسماعیل جودی، فرمانده هوانیروز پایگاه هوایی مسجدسلیمان درخصوص این نمایشگاه و عملکرد هوانیروز ارتش در دوران جنگ 8 ساله، می‌گوید: این نیرو در تمامی مأموریت‌های دفاع‌مقدس شرکت داشته است. وی هلی‌برن 19هزار نفر از رزمندگان به هنگام شب برای انجام عملیات خیبر در اسفند سال 62 را یکی از مهم‌ترین اقدام‌های هوانیروز می‌داند و می‌گوید: این کار برای نخستین‌بار از سوی هوانیروز نزاجا انجام گرفت و امیرسرتیپ محمدحسین بلاغی، فرمانده وقت هوانیروز هم نخستین فردی بود که در شب عملیات خیبر بر فراز سر عراقی‌ها به پرواز درآمد.
سفر خبرنگاران به مناطق عملیاتی جنوب غرب کشور درحالی با بازدید از پل مارد و پادگان حمید به پایان می‌رسد که آنها احساس می‌کنند ناگفته‌های زیادی از عملکرد ارتش در 8سال دفاع‌مقدس باقی مانده است که باید برای مردم و ثبت منظم در تاریخ جنگ بازگو شود.
