در این میان، جنگل‌های استان ایلام از نظر ابتلا به خشکیدگی در صدر قراردارد تا آنجا که در برخی مناطق 100درصد خشکیدگی اتفاق افتاده است. آنطور که دکتر رضا احمدی، مدیرکل منابع طبیعی این استان می‌گوید 577هزار هکتار از جنگل‌های ایلام از خشکیدگی آسیب دیده‌اند این در حالی است که مساحت کل جنگل‌های این استان 641هزارو667 هکتاراست.
اما اکنون امید در جنگل‌های مبتلا به خشکیدگی ایلام جوانه زده است. رویشگاه‌هایی که مسئولان سازمان جنگل‌ها از آن به‌عنوان کانون بحران خشکیدگی نام می‌برند به همت مسئولان و کارشناسان منابع طبیعی استان ایلام روزگار متفاوتی را تجربه می‌کنند. بازدید خبرنگار همشهری از عرصه‌های مبتلا به خشکیدگی نشان داد که اگر عزمی برای مقابله با خشکیدگی و احیای جنگل‌های آفت زده بلوط وجود داشته باشد این رویشگاه‌ها را می‌توان نجات داد.
ایلام پیشگام در احیای بلوط‌ها
مدیرکل منابع طبیعی ایلام با همدلی کارشناسان و کارکنان دلسوز این اداره توانسته است با وجود تنگناهای مالی و با کمترین تجهیزات و امکانات، 18هزار هکتار از رویشگاه‌های مبتلا به خشکیدگی را طی سال‌های 91 و 92 احیا کند. احمدی معتقد است که احیای بلوط‌های خشک شده در گروی عملیات پرورش و اصلاح است با همین نگاه، علاوه بر احیای 18هزار هکتار، عملیات پرورشی- اصلاحی وتیمارهای بهداشتی نیز در قالب طرح توسعه جنگل با هدف «غنای بیولوژیکی جنگل و مبارزه با پدیده خشکیدگی» از دی ماه سال گذشته در جنگل‌های مبتلا به خشکیدگی به اجرا درآمده است. براساس این طرح، عملیات قطع و خروج درختان خشکیده در 7218هکتار از عرصه‌های جنگلی استان اجرا شده و به ازای قطع و خروج هر درخت، 4 تا 5 اصله نهال از نوع بنه و بلوط در مناطق مورد نظر غرس شده است.
احمدی با اعلام اینکه سالانه 6میلیون اصله نهال از 77گونه درختی و درختچه‌ای در استان ایلام تولید می‌شود، هزینه تولید، چاله کنی، حمل، کاشت و کود مورد نیاز هر اصله نهال را 3هزار تومان اعلام می‌کند. او که دانش‌آموخته جنگل داری است و تدریس در دانشگاه را در پیشینه خود دارد در غرس نهال ابتکار جالبی به خرج داده است؛ از یک‌سو با عمق دادن به چاله‌ای که برای غرس نهال ایجاد شده و از سوی دیگر با پوشاندن سطح اطراف نهال با سنگ و لاش برگ بلوط، امکان ذخیره‌سازی آب مورد نیاز نهال را فراهم ساخته است. این شیوه که از آن با عنوان نهال کاری بدون آبیاری نام برده می‌شود تجربه موفقی است که برای نخستین بار در کشور به اجرا درآمده است. روشی ساده و کم‌هزینه که می‌تواند برای سایر عرصه‌های درگیر با پدیده خشکیدگی الگو قرار بگیرد.
علاوه بر تلاش‌های کارکنان منابع طبیعی ایلام، به برکت بارش‌های فراوان در سال آبی 93- 92 که میزان آن را مسئولان محلی 10میلیارد مترمکعب اعلام می‌کنند بسیاری از بلوط‌های خشک شده جانی دوباره گرفته اند؛ اما احمدی می‌گوید این بلوط‌ها اگر هرس نشوند دوباره می‌خشکند. عملیات هرس و متعادل کردن حجم تاج درخت با حجم ریشه نیاز به اعتبار دارد. این در حالی است که اعتبار تخصیص یافته به منابع طبیعی ایلام در سال 92 حدود 10میلیارد تومان بوده است؛ 5میلیارد تومان اعتبار استانی و 5میلیارد تومان اعتبار ملی. با این اعتبار اندک چه می‌توان کرد؟
ضرورت مشارکت مردم
احمدی که به تازگی با حکم رئیس سازمان جنگل‌ها و مراتع کشوربه سمت مشاور و مجری طرح احیای جنگل‌های زاگرس نیز منصوب شده است، طرح مقابله با خشکیدگی را طرحی ملی عنوان می‌کند و می‌گوید که رفتارهای انسانی باعث نابودی کنترل‌کننده‌های طبیعی آفات وبیماری‌ها در جنگل‌های زاگرسی شده‌اند. برای پیشگیری و مقابله با این پدیده باید عملیات پرورش و اصلاح در سراسر رویشگاه‌ها حتی برای توده‌های سالم جنگل هم اجرا شود. او تأکید می‌کند که چون رویشگاه‌های زاگرسی توان تجدید حیات ندارند باید عملیات احیا برای غنای توده‌های جنگلی بدون فوت وقت آغاز شود. به گفته احمدی، مقابله با خشکیدگی خارج ازتوان سازمان جنگل‌هاست و تنها با مشارکت وحمایت جدی مردم می‌توان این پدیده را مهار کرد.
رویشگاه کهنسال‌ترین بلوط‌های دانه زاد جهان منحصر به استان ایلام است. متوسط سن بلوط‌های دانه زاد در سراسر جهان 110سال است اما بلوط‌های ایلام بیش از 550سال سن دارند. همین کهنسالی بلای جان بلوط‌ها شده است. احمدی می‌گوید که امکان ابتلای درختان بلوط به بیماری زغالی و سوسک چوبخوار از میانسالی وجود دارد. 2 آفتی که بیش از یک ششم جنگل‌های زاگرسی را دربر گرفته و به‌صورت خزنده در این رویشگاه‌ها پیش می‌رود.
بلوط‌ها در انتظار اعتبار
رئیس سازمان جنگل‌ها و مراتع، آذرماه سال گذشته خسارات ناشی از پدیده خشکیدگی در یک میلیون و 130هزار هکتار جنگل‌های زاگرسی را با درنظر گرفتن میانگین قیمت250هزار تومان برای هر درخت، 4هزارو660 میلیارد تومان اعلام کرد. دکتر احمدی، مجری طرح احیای رویشگاه‌های زاگرسی اما به ارزش‌های دیگر جنگل‌های زاگرسی اشاره می‌کند و می‌گوید که هر هکتار از جنگل‌های ایلام سالانه 4تن اکسیژن تولید و 7تن دی اکسید کربن جذب می‌کند. به گفته وی، 192هزار مترمکعب تولید چوب سالانه این جنگل‌هاست. علاوه بر این، هر هکتار جنگل زاگرسی 500 تا 2هزار مترمکعب آب ذخیره می‌کند. ارزش‌هایی که احمدی برای این رویشگاه‌ها ذکر می‌کند ارزش‌هایی است که اگر به آنها بها داده شود و مسئولان اجرایی کشور در تصمیم‌گیری‌های کلان به آن توجه کنند بدون شک حال و روز رویشگاه‌های زاگرسی بهتر خواهد شد. اکنون مهار خشکیدگی بلوط‌ها بیش از هر چیز نیازمند تخصیص اعتبار است.
