چند روز پیش از کنار یک میوه‌فروشی می‌گذشتم که چشمم به سینی چغاله بادام و بسته‌های گوجه سبز افتاد اما قیمت‌های آن‌ها آن قدر بالا بود که از خرید منصرف شدم. همان لحظه به این فکر افتادم که آیا این میوه‌های نوبرانه با توجه به قیمتشان، ارزش غذایی هم دارند؟ هنگام خریدشان باید به چه نکته‌هایی توجه کرد؟ این مطلب، پاسخی به همین پرسش‌هاست.
2 نوع میوه نوبرانه داریم؛ نوبرانه‌های رسیده مانند زردآلو، توت‌فرنگی، آلبالو و گیلاس و نوبرانه‌های کال مانند گوجه سبز و چغاله بادام. ما در این مطلب به نوبرانه‌های کال یعنی چغاله بادام یا چاغاله بادام و گوجه سبز پرداخته‌ایم.
* معمولاً آبی که برای تازه نشان دادن چغاله بادام و گوجه سبز روی آن‌ها ریخته می‌شود، بهداشتی نیست؛ بنابراین امکان وجود آلودگی‌های میکروبی در نوبرانه‌هایی که دستفروش‌ها می‌فروشند، بالاست پس حتماً پیش از مصرف، آن‌ها را با آب بهداشتی بشویید تا به اسهال و استفراغ و حصبه و ... مبتلا نشوید.
* مصرف یک وعده نوبرانه در طول روز می‌تواند مانند یک وعده میوه و سبزی محسوب شود اما این موضوع در مورد نوبرانه‌های کال صدق نمی‌کند.
* ترش و اسیدی بودن گوجه سبز باعث ساییده شدن موقتی مینای دندان و احساس درد خاصی در دندآن‌ها می‌شود.
* گوجه سبز طبع سردی دارد و بهتر است آن را با گلپر مصرف کنید.
* معمولاً در ایران انواع میوه‌ها برای مصون ماندن از آفت‌های گیاهی، سمپاشی می‌شوند و در بیشتر موارد این سم تا زمان رسیدن و چیدن میوه تجزیه می‌شود و از بین می‌رود اما در میوه‌هایی مانند گوجه سبز، چغاله بادام و زردآلوی کال که نارس چیده می‌شوند، امکان نفوذ سم و باقی ماندن آن در بافت میوه وجود دارد و این سم با شستن هم از بین نمی‌رود. به همین دلیل می‌گوییم اصلاً در مصرف نوبرانه‌ها افراط نکنید و بچه‌ها را به خوردن آن‌ها عادت ندهید. مصرف چنین میوه‌های نارسی به خانم‌های باردار هم توصیه نمی‌شود.
* نوبرانه‌های رسیده مانند همه میوه‌ها، ارزش تغذیه‌ای خوبی دارند و حاوی ویتامین‌ها، املاح، آنتی‌اکسیدان‌ها و فیبرها هستند اما میوه‌های کال مانند گوجه سبز یا چغاله بادام، پیش از تبدیل شدن به میوه کامل و رسیده از درخت چیده می‌شوند بنابراین زمان کافی برای ایجاد قندهای ساده، املاح و ویتامین‌ها در بافت آن‌ها وجود ندارد.
* مصرف میوه‌های نوبرانه باید فقط در حد رفع هوس باشد.
* بالا بودن میزان اسید در گوجه سبز باعث ایجاد معده‌درد، سوزش معده یا حتی ریفلاکس در افراد مبتلا به ناراحتی‌های معده می‌شود.
* گران بودن نوبرانه‌ها علت دارد؛ هم نوبرانه‌های رسیده و هم نوبرانه‌های کال با حجم اندکی وارد بازار می‌شوند و به دلیل بالاتر بودن تقاضا نسبت به عرضه، قیمت بیشتری دارند. به طور مثال شاید قیمت 200 گرم زردآلو که از اواسط اردیبهشت به عنوان نوبرانه وارد بازار می‌شود، حدود 4-3 برابر یک کیلو زردآلو اواخر خرداد تا پایان تابستان که فصل برداشت آن است، باشد.
* هسته گوجه سبز و زردآلوی کال، دارای ترکیب‌های سمی خطرناکی است و هرگز نباید آن‌ها را خورد.
* هضم پوست سبز و سفت چغاله بادام برای دستگاه گوارش بسیار سخت است بنابراین احتمال دچار شدن به نفخ و دل‌درد با مصرف آن زیاد است.
* گوجه سبز حاوی حجم بالایی از اسیدهای میوه است. این اسیدها در اثر گذشت زمان و فرایند رسیدن میوه به قندهای ساده تبدیل می‌شوند. به همین دلیل هضم یک آلو (که گوجه سبز بعد از رسیدن به آن تبدیل می‌شود) براای دستگاه گوارش بسیار ساده‌تر از هضم یک گوجه سبز است.
* هنگام خرید تا آنجا که ممکن است، چغاله‌های ریزتر را انتخاب کنید. چغاله‌هایی که درشت‌تر هستند در واقع فاصله کمتری با تبدیل شدن به بادام رسیده دارند. به همین دلیل بافت چوبی شده در چغاله‌های بزرگ‌تر بیشتر و مواد قابل‌جذب آن توسط دستگاه گوارش انسان کمتر است.
* چاغاله بادام معمولاً به صورت فله‌ای در مجاورت هوای آزاد و توسط فروشندگان دوره‌گرد به فروش می‌رسد، پس، حتماً از بهداشت فروشنده و سلامت چغاله‌ها مطمئن شوید.
* سعی کنید هنگام خرید، چغاله‌های سالم و بدون لک را انتخاب کنید. چغاله‌های تغییر رنگ داده و تیره معمولاً کهنه‌اند. همچنین چغاله‌های شکسته می‌توانند محل مناسبی برای ورود میکروارگانیسم‌های بیماری‌زا باشد پس، از خوردن آن‌ها صرف‌نظر کنید.
* چاغاله بادام معمولاً توسط فروشنده در محلول آب و نمک نگهداری می‌شود و فروشنده پس از اندازه کردن مقدار مورد نظر شما، مقدار زیادی نمک روی چاغاله‌های خریداری‌شده، می‌ریزد. سعی کنید چاغاله بادام را با حداقل میزان نمک مصرف کنید تا دچار عوارض مصرف زیاد نمک نیز نشوید.
* به مادرانی که فرزند آن‌ها در سنین شیرخوارگی است به شدت توصیه می‌شود از خوردن مواد غذایی نفاخ مثل چاغاله بادام پرهیز کنند زیرا عوامل نفاخ موجود در آن می‌تواند از راه دستگاه گوارش جذب و از طریق خون وارد شیر مادر شود و کودک با مصرف شیر مادر دچار دل درد شود که با توجه به حساس بودن کودک در این مرحله از رشد، می‌تواند برای او خطرناک باشد.
منابع: سلامتیران - دکتر محمدرضا وفا، متخصص تغذیه و رژیم درمانی
هفته نامه سلامت
