اینها سخنان نگهبان یک ساختمان برجای‌مانده از عهد مشروطیت در محوطه‌ای وسیع در خیابان ظهیرالاسلام تهران است؛ ساختمانی که اکنون در مالکیت سازمان تأمین اجتماعی است و قرار بود مدتی پیش تبدیل به پارکینگ خودرو شود اما با تلاش دوستداران میراث فرهنگی در شهر تهران تخریب کامل آن منتفی شد.
خانه تاریخی خیابان ظهیرالاسلام از یادبودهای عصر مشروطه در تهران است؛ خانه‌ای که به چند نام مختلف شناخته شده است؛ یکی می‌گوید خانه ظهیرالاسلام، دیگری می‌گوید خانه سردار اسعد اما سیداحمد محیط‌طباطبایی، تهران‌شناس و جانشین کمیته ملی موزه‌های ایران (ایکوم) برای نخستین‌بار نام خانه سپهدار تنکابنی را بر سر زبان‌ها می‌اندازد و می‌گوید که خانه واقع در خیابان ظهیرالاسلام تهران، که در همسایگی چند بنای تاریخی دیگر همچون مسجد و مدرسه سپهسالار، عمارت مسعودیه، خانه تاریخی دکتر شقاقی و باغ نگارستان قرار دارد متعلق به سپهدار تنکابنی، فاتح تهران و پایه‌گذار نظام پارلمانی در ایران و در عهد مشروطه است.
این خبر را سیداحمد محیط‌طباطبایی به مسعود سلطانی‌فر، رئیس سازمان میراث فرهنگی در جمع معاونان او و برخی باستان‌شناس‌ها در کنار عمارت تاریخی که متعلق به معماری عصر مشروطه است و اکنون به بنایی در حال تخریب تبدیل شده، اعلام کرد.
سید احمد محیط‌طباطبایی با تأکید بر اینکه خانه سپهدار تنکابنی در محور کوشک هدایت که در دوران مشروطه بسیار اهمیت داشت واقع شده است، می‌گوید: خانه سپهدار تنکابنی بخشی از تاریخ مشروطه در ایران را تا سال1330 در خود دارد. به گفته او، این خانه یادمان فاتح تهران است که موجب برقراری نظام پارلمانی در ایران شد. آنطور که سیداحمد محیط‌طباطبایی به رئیس سازمان میراث فرهنگی می‌گوید، خانه سپهدار تنکابنی، فاتح تهران، به سال1286 تعلق دارد و وقتی سپهدار تنکابنی تهران را گرفت و سردار اسعد را شکست داد، سردار اسعد خانه خود را ترک کرد و به نقطه دیگری از شهر تهران رفت و سپهدار تنکابنی در خانه خیابان ظهیرالاسلام ساکن شد.
این توضیحات به آنجا ختم شد که رئیس سازمان میراث فرهنگی و معاون رئیس‌جمهور به همراه معاونین میراث فرهنگی و باستان‌شناس‌ها تصویری به یادگار در کنار عمارت رو به تخریب سپهدار تنکابنی که مشخص نیست تکلیف آن چه می‌شود بردارند. آنها سپس به مراسمی رسمی‌تر در خانه تاریخی دکتر شقاقی، از پزشکان محبوب شهر تهران در عصر قاجار رفتند تا همزمان با دیگر کشورها شعار روز جهانی بناها و محوطه‌های تاریخی و فرهنگی با عنوان بناها و یادبودها را محقق کنند. آنجا در خانه دکتر شقاقی، احمد مسجدجامعی، رئیس شورای شهر تهران نیز بخشی از برنامه تهرانگردی خود در روزهای جمعه را به حضور در این مراسم جهانی اختصاص داد.
سیداحمد محیط‌طباطبایی، جانشین کمیته موزه‌های ایران (ایکوم) با اشاره به روز جهانی بناها و محوطه‌های تاریخی و فرهنگی گفت: با توجه به گذشت 100 سال از جنگ جهانی اول، شورای بین‌المللی بناها و محوطه‌های تاریخی (ایکوموس) توجه به یادمان‌های باقیمانده از دوره 2جنگ جهانی را مورد تأکید قرار داده است. به گفته وی، ایکوموس ایران نیز با در دستور کار قرار دادن این مطلب در خانه سپهدار تنکابنی که فاتح تهران بود و وقتی تهران را به همراه تفنگداران بختیاری فتح کرد در آن خانه ساکن شد و صلح را بر مبنای برقراری حکومت پارلمانی به تهران آورد، این مراسم را آغاز کرد. وی خانه سپهدار تنکابنی را نماینده تلاش‌های مردم ایران از 100سال پیش تاکنون خواند.
به گفته محیط‌طباطبایی، وفاق و همکاری میان نهادهای مختلف نتایج خوبی برای حفظ میراث تاریخی دارد. محیط‌طباطبایی گفت: انتخاب خانه سپهدار تنکابنی برای شروع مراسم روز جهانی بزرگداشت بناها و محوطه‌های تاریخی، به این دلیل بود که سازمان میراث فرهنگی ببیند و بداند چه بر سر میراث تاریخی شهر تهران آمده تا با عزم ملی ایجاد شده برای حفاظت از آثار تاریخی وضعیت خانه تاریخی سپهدار تنکابنی به نتیجه برسد.
محمدحسن طالبیان، معاون میراث فرهنگی سازمان میراث فرهنگی نیز که در این مراسم حضور داشت، گفت: آثار تاریخی زیادی در ایران وجود دارد که برخی از آنها در کشور مورد بی‌مهری قرار گرفته‌اند و هیچ راهی نیست جز آنکه از سرمایه اجتماعی مردمی برای حفاظت از آنها استفاده کنیم. طالبیان گفت: بخش‌های دولتی و مردمی برای کمک به میراث فرهنگی اعلام آمادگی کرده‌اند و باید با استفاده از ظرفیت‌ها نهضت حفاظت از بناها و آثار تاریخی را پیش ببریم.
مسعود سلطانی‌فر، رئیس سازمان میراث فرهنگی، صنایع‌دستی و گردشگری کشور نیز در سخنانی در مراسم روز جهانی حفاظت از بناها و محوطه‌های تاریخی و فرهنگی گفت: علاوه بر مردم، دستگاه‌های اجرایی مختلف ازجمله استانداری‌ها و فرمانداری‌ها و به‌ویژه شهرداری تهران نقش خوبی می‌توانند ایفا کنند و در سال‌های اخیر هم باتوجه به همکاری شورا و شهرداری، تعدادی از بناها مرمت شده و مورد استفاده مردم قرار گرفته‌اند.
وی خطاب به احمد مسجدجامعی، رئیس شورای شهر تهران گفت: اگر موضوع تملک خانه تاریخی سپهدار تنکابنی حل شود، سازمان میراث فرهنگی در موضوع مرمت و احیای آن اقدام می‌کند تا این خانه از خطر تخریب خارج شود.احمد مسجدجامعی، رئیس شورای شهر تهران نیز که از برنامه تهرانگردی خود به این مراسم آمده بود گفت: ما نمی‌توانیم تمام بناهای تاریخی را تملک کنیم.
مسجد جامعی با اشاره به سخنان رئیس سازمان میراث فرهنگی درخصوص وجود یک‌میلیون اثر تاریخی در کشور گفت: نیاز به تدوین قانون ویژه برای تملک آثار تاریخی وجود دارد و باید به این مسئله توجه جدی‌تری شود.
