دکتر عباس آخوندی در مراسم تجلیل از برترین‌های مسابقه «آتش جان» که عصر ۳۰ فروردین ماه همزمان با شب میلاد باسعات دخت گرامی پیامبر اسلام(ص) حضرت فاطمه سلام الله علیها، در سالن فردوسی خانه اندیشمندان علوم سیاسی تهران برگزار شد، سخنانش را در سه محور کلی بیان و درباره وظایف «موسسه اخلاق و اندیشه شهروندی ایرانیان»، «مسابقه آتش جان» و «ولادت فاطمه زهرا (س)» سخنرانی کرد.
وی در ابتدای سخنانش، درباره موسسه اخلاق و اندیشه شهروندی ایرانیان و چگونگی شکل‌گیری آن توضیح داد: در سال ۱۳۹۱ به همراه تعدادی از دوستان به این موضوع اندیشیدیم که با توجه به برخی مسائل کشور از جمله اخلاق که به عنوان مساله‌ای جدی پدیدار شده است، موسسه‌ای را تشکیل دهیم. همه دوستان در این اندیشه بودند که به چه دلیل مظاهر بی‌توجهی به اخلاق و بی‌اخلاقی در کشور موج می‌زند؟
رئیس موسسه اخلاق و اندیشه شهروندی ایرانیان با بیان اینکه گفت‌وگو یکی از مسائل جدی در جامعه امروز است، اظهار کرد: این گفت‌وگو در شکل‌های مختلفی از جمله گفت‌وگوی درون خانه، درون حرفه‌ها، میان حرفه‌های مختلف و گفت‌وگوی اجتماعی می‌تواند وجود داشته باشد. متاسفانه ما به جای گفت‌وگو اغلب فریاد می‌کشیم. از این رو، جلسات زیادی برگزار کردیم تا دریابیم چگونه می‌توان به سمت گفت‌وگوی اجتماعی سازمان‌یافته پیش برویم.
آخوندی ادامه داد: سخنان پسندیده در رسانه‌هایی مانند رسانه ملی کم نمی‌شنویم اما کمتر شاهد عمل جمعی و اقدام داوطلبانه هستیم. با این اوصاف، به این نتیجه رسیدیم که این گفت‌وگوهاست که با مشکل روبه‌رو شده است. لذا دور هم جمع شدیم تا ببینیم چگونه می‌توان هسته‌های گفت‌وگوی اجتماعی را پیرامون مسایل اجتماعی و نه قدرت و سیاست داشته باشیم. از این منظر سه عنصر خانواده، حرفه و شهری که در آن زندگی می‌کنیم، اهمیت زیادی پیدا می‌کند. «موسسه اخلاق و اندیشه شهروندی ایرانیان» نیز با همین اندیشه ساده شکل گرفت و هدفش ایجاد گفت‌وگویی ثمربخش بود که بتواند باعث ارتقای اخلاق شود.
شهروندان و تاثیر آن‌ها در موضوع اخلاق مبحث دیگری بود که آخوندی به آن تاکید کرد و گفت: اخلاق زمانی قابل طرح است که شهروند وجود داشته باشد. این که انتظار داشته باشیم همه شهروندان بنا به دستورات دولتی اخلاق‌مدار باشند، در واقع نوعی تبعیت از قانون را خواستار شده‌ایم. در حالی که در انجام عمل اخلاقی، انتخاب فرد بسیار مهم است و نباید شهروندان را مجبور به این کار کرد.
رییس موسسه اخلاق و اندیشه شهروندی ایرانیان افزود: این اندیشه‌ها توسط بزرگان به این‌جا رسید که موسسه «اخلاق و اندیشه شهروندی ایرانیان» شکل بگیرد؛ موسسه‌ای که در آن قرار نیست کار عجیب و غریبی انجام شود و امیدواریم بتوانیم بذرهایی را در ذهن نسل خود و آینده بکاریم تا آگاهانه به اخلاق به ویژه در عرصه عمومی توجه شود.
آخوندی سخنانش را با توضیحاتی درباره وب‌سایت «شهروندان» ادامه داد و در این باره چنین توضیح داد: این وب‌سایت با حدود ۶ ماه کار مقدماتی آغاز به کار کرد و ابتدا مطالب منتشر شده در مطبوعات با محوریت اخلاق و حقوق شهروندی در آن جمع‌آوری شد. همین جمع‌آوری نوعی انباشت و فعالیتی مثبت بود تا اینکه در سال گذشته این وب‌سایت پرده‌برداری شد و سپس به این نتیحه رسیدیم که تمرینی عملی داشته باشیم و ببینیم چگونه می‌توانیم توجه به اخلاق عمومی را به فعالیتی عملی تبدیل کنیم.
دومین محور سخنرانی دکتر آخوندی، مسابقه «آتش جان» (یادمان حریق در مدارس کشور) بود که وی درباره آن چنین گفت: متعاقب این اندیشه‌ها، آتش‌سوزی‌هایی در مدارس روی داد و همکاران به این موضوع اندیشیدند که چگونه می‌توان از بروز چنین حوادثی جلوگیری و از جان فرزندان این مملکت حفاظت و حراست کرد، زیرا هر دختر و پسری در گوشه گوشه ایران که بر اثر آتش‌سوزی آسیب می‌بیند، فرزند ما است. برای یادآوری چنین حوادثی، مسابقه «آتش جان» را برگزار کردیم تا این موضوع مهم را فراموش نکنیم و بینیم هر یک به سهم خود چه کارهایی می‌توانیم انجام بدهیم. هر یک از ما، به عنوان یک مسئول یا مادر و پدر، باید گامی در جهت ارتقای امنیت مدارس کشور برداریم.
دکتر آخوندی افزود: این مسابقه به نوعی ورزش ذهنی ما و نوعی همبستگی اجتماعی است. خودمان هم باور نداشتیم که در مسابقه موسسه‌ای نوپا و بدون وابستگی به مرکزی دولتی، ۲۵۰ نفر ثبت‌نام و بیش از ۵۰ نفر طرح‌های خود را ارسال کنند. در نهایت نیز پنج طرح برگزیده و معرفی شدند. در گام بعدی باید فکر کنیم که چگونه می‌توان بنای یادبودی را بر اساس طرح برتر در مکان تعیین شده ساخت و در فکر تامین مالی برای اجرایی شدن آن بود.
آخوندی برنامه‌های اعلام شده را آغاز راهی طولانی دانست و اظهار کرد: در کوچه و خیابان صدها موضوع هست که به آن‌ها توجه زیادی نشده است. می‌توان از میان آن‌ها موضوعاتی برای همفکری و اعتلای اخلاق در کشور یافت.
وی در سومین بخش از صحبت‌هایش به ولادت حضرت فاطمه زهرا (س) و روز زن نیز اشاره‌ای کرد و گفت: ایشان سمبل مهربانی محض، بدون هر گونه قید و شرط و پیرایه است. حضرت فاطمه (س) مهربانی محض بودند. با نفوذترین نوری که می‌تواند بر دل بنشیند نور مهربانی است که از نور علم هم برتر است. اگر جای دانش در عقل است، دل جایگاه مهربانی است و حدیث دل از حدیت عقل جانسورتر و تاثیرگذارتر خواهد بود. حضرت فاطمه(س) نیز نور مهربانی است. من ولادت این بانوی بزرگوار را به همگان تبریک می‌گویم.
در این نشست سیدحسن قاضی‌زاده هاشمی، وزیر بهداشت، درمان و آموزش پزشکی کشور، مرتضی رئیسی، معاون عمرانی وزیر آموزش و پرورش و رئیس سازمان نوسازی مدارس کشور، جمعی از مسوولان کشور، خیرین مدرسه‌ساز و اندیشمندان، ورزشکاران و هنرمندان نیز حضور داشتند.
طرح برگزاری مسابقه طراحی «آتش جان» از سوی موسسه اخلاق و اندیشه شهروندی ایرانیان و وب‌سایت شهروندان ارایه شد تا ایمنی از مدارس در برابر آتش، هرچه بیشتر دغدغه همگان شود. پس از اعلام فراخوان این مسابقه، ۲۵۰ نفر برای حضور در این جشنواره اعلام آمادگی کردند که در نهایت، ۴۷ اثر به دبیرخانه این جایزه ارسال شد.
پس از بررسی آثار دریافتی نیز ۱۳ اثر به دور دوم داوری راه پیدا کردند که از میان این آثار، طرح‌های ارایه شده توسط دانیال نوع‌پرست، فرزان شاماسب‌لو، سالار سائمی، مولود جلالی‌فر و آرزو خانچی به ترتیب رتبه‌های اول تا پنجم را به دست آوردند و به عنوان صاحبان آثار برتر، معرفی شدند.
ابتدا قرار بود به آثار رده‌های اول تا سوم به ترتیب پنج سکه طلا، ۳ سکه طلا و ۲ سکه طلا اهدا شود اما در جلسه پایانی داوری تصمیم گرفته شد که به نفرات سوم و چهارم نیز جایزه تعلق بگیرد. بر همین اساس، به هر یک از نفرات سوم و چهارم نیز یک سکه طلا تعلق گرفت.
شنبه (۳۰ فروردین) از ساعت ۱۸ تا ۲۰ مراسم تقدیر از برگزیدگان جایزه «آتش جان» به میزبانی مدیران و مسئولان موسسه اخلاق و اندیشه شهروندی ایرانیان و با حضور وزرای راه و شهرسازی و بهداشت، درمان و آموزش پزشکی، برخی نمایندگان مجلس شورای اسلامی، معاونان وزارتخانه‌های راه و شهرسازی و همچنین آموزش و پرورش، مقامات شهری، فرهنگی، هنری و برخی از هنرمندان در سالن فردوسی خانه اندیشمندان واقع در تهران، خیابان استاد نجات‌اللهی برگزار شد.
پانزدهم آذرماه سال ۱۳۹۱، تعدادی از دانش‌آموزان دختر مدرسه ابتدایی روستای شین‌آباد از توابع شهرستان مرزی پیرانشهر در استان آذربایجان غربی به دلیل آتش‌سوزی کلاس درسشان دچار سوختگی شدند که بر اثر این حادثه دو دانش‌آموز به نام‌های سیران یگانه و سارینا رسول زاده جان باختند و چند دانش‌آموز دختر نیز دچار آسیب‌دیدگی شدید شدند.
