به گزارش خبرگزاری دانشجویان ایران (ایسنا)، کاخ مروارید که به شمس پهلوی اختصاص داشت، در سال‌های 1347 - 1345 هجری شمسی در زمینی به وسعت 111 هکتار و با زیربنایی حدود 2500 مترمربع احداث شد. سازه‌ی اصلی و پلان کاخ به‌شکل سفره‌ماهی است که صدفی را دربرگرفته است. تمام فضاهای معماری در زیر سقفی با فرم حلزونی و با نورگیرهای متعدد و به‌شکل دانه‌های مروارید اجرا شده است. در ضلع شمالی کاخ و در محوطه‌ی بیرونی دریاچه نیز به‌شکل باله‌های سفره‌ماهی طراحی و اجرا شده است.
با وجود ثبت بودن کاخ مروارید و زمین‌ها و باغ‌های وابسته به آن در فهرست آثار ملی و اعلام سازمان میراث فرهنگی به مقامات اداری استان مربوط، بنیاد مستضعفان و جانبازان شش دانگ عرصه و اعیانی‌های احداثی در این اثر تاریخی و میراث فرهنگی را که بر پایه‌ی قوانین لازم‌الاجرای کشور در اختیار سازمان میراث فرهنگی بود، در یکی از دفاتر اسناد رسمی، بر پایه‌ی سند انتقال قطعی شماره‌ی ٣٠٨٣٨ مورخ ٢٧ اسفند ١٣٨٦ خورشیدی به یکی از دستگاه‌های دولتی به بهای ٧٠ میلیارد ریال فروخت.
کمیسیون موسوم به ماده‌ی 5 شهرستان کرج با درخواست خریدار در یک تصمیم غیرقانونی دیگر در سال 91، به تغییر کاربری زمین‌های محدوده‌ی کاخ مروارید از فضای سبز به مسکونی تصمیم گرفت و اجازه‌ی ساخت هفت‌هزار واحد مسکونی را در محدوده‌ی این اثر ملی داد. این صورت‌جلسه‌ی غیرقانونی به امضای استاندار، شهردار، قائم‌مقام وزیر و مدیرکل شهرسازی کرج و رییس سازمان جهاد کشاورزی کرج رسید؛ اما مدیرکل وقت میراث فرهنگی کرج با آن مخالفت کرد.
دادستان عمومی و انقلاب کرج نیز در 27 فروردین‌ماه امسال با ارسال نامه‌ای به اداره کل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری استان البرز، حفاظت و تصرف مجموعه‌ی فرهنگی تاریخی مروارید را به این اداره کل واگذار کرد.
محمدحسن طالبیان - معاون میراث فرهنگی کشور - با بیان این‌که مجموعه‌ی کاخ مروارید از جمله اموال دولتی و آثار تاریخی استان البرز است که بخش‌هایی از آن به‌علت بی‌توجهی روبه خرابی است، اظهار کرد: معماری این اثر که بخشی از تاریخ معماری مدرن را به خود اختصاص داده، متأثر از شیوه‌ی تفکر «فرانک لوید رایت» پرآوازه‌ترین معمار آمریکایی در نخستین دهه‌های قرن اخیر است که از سوی یکی از شاگردان ایرانی‌اش به نام «عامری» شکل گرفته است.
به گفته‌ی او، پس از مرمت و نوسازی ساختمان کاخ و دکوراسیون داخلی آن، این مکان می‌تواند به‌عنوان یکی از گنجینه‌های با ارزش هنر و معماری معاصر دنیا مورد بازدید عموم مردم، بویژه کارشناسان وعلاقه‌مندان معماری، طراحان داخلی و متخصصان سازه قرار گیرد.
محمدرضا کارگر - مدیرکل امور موزه‌های سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری - نیز با تأکید بر این‌که حفاظت از جنبه‌های فرهنگی و تاریخی بناها و اماکن تاریخی از جمله مجموعه‌ی کاخ مروارید در تخصص سازمان میراث فرهنگی است، ادامه داد: طبق مصوبه‌ی ابتدایی شورای انقلاب مقرر شد تمام بناهایی که جنبه و کاربری فرهنگی و تاریخی دارند، به سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری سپرده شوند.
او اظهار کرد: مجموعه‌های نیاوران و سعدآباد از جمله‌ی این اماکن هستند که برای حفظ جایگاه فرهنگی و تاریخی حفاظت و تصدی آن‌ها به سازمان میراث فرهنگی سپرده شده‌اند.
کارگر با اشاره به این‌که تنها سازمانی که می‌تواند جنبه‌ی فرهنگی این مجموعه‌ها را حفظ کند، سازمان میراث فرهنگی است، یادآوری کرد: مجموعه‌ی کاخ مروارید به‌عنوان یکی از اماکن باقی‌مانده از دوران‌های پیشین باید در معرض دید عموم قرار گیرد و ساختار موزه‌ای آن حفظ شود.
وی سازمان میراث فرهنگی را تنها سازمانی دانست که توانایی حفاظت از جنبه‌های تاریخی و فرهنگی این آثار را دارد.
مدیرکل موزه‌ها همچنین گفت: با توجه به لزوم حفظ جنبه‌های فرهنگی آثار و بناهای تاریخی، مجموعه‌ی تاریخی کاخ مروارید با حکم دادستان استان البرز به میراث فرهنگی واگذار شد، چراکه حفاظت و نگهداری از جنبه‌های فرهنگی این مجموعه فقط در تخصص سازمان میراث فرهنگی است.
کارگر افزود: با تصدی سازمان میراث فرهنگی بر مجموعه‌ی کاخ مروارید، این اثر تاریخی از نگاه اقتصادی مصون می‌ماند و جنبه‌ی فرهنگی آن حفظ می‌شود.
احمد محیط‌طباطبایی - کارشناس میراث فرهنگی - نیز در این‌باره یادآوری کرد: با توجه به این‌که بنیاد مستضعفان دارای اداره کل موزه‌هاست، در استفاده‌ی موزه‌ای از مجموعه‌ی کاخ مروارید قصور کرد.
او ادامه داد: مجموعه‌ی کاخ مروارید باید به‌عنوان اثری به‌جا مانده از یک دوران تاریخی به‌عنوان موزه در معرض دید همه قرار گیرد؛ اما بنیاد مستضعفان از این امر قصور کرد و همین امر موجب شد تا سازمان میراث فرهنگی به بازپس‌گیری این مجموعه اقدام کند.
محیط طباطبایی اضافه کرد: مجموعه‌ی فرهنگی - تاریخی کاخ مروارید به‌لحاظ معماری، ارزش خاصی در تاریخ معاصر کشور دارد و باید به همین شکل حفظ شود.
